وزارت امور خارجه (ایران)

وزارت امور خارجه یکی از ۱۹ وزارتخانه دولت ایران است و در کنار شورای عالی امنیت ملی وظیفه رسیدگی به امور بین‌المللی کشور را به عهده دارد. اولین وزیر امور خارجه ایران میرزا عبدالوهاب خان بود که از سال ۱۸۲۱ تا ۱۸۲۳ میلادی خدمت می‌کرد. وزیر کنونی امور خارجه حسین امیرعبداللهیان است که در ۳ شهریور ۱۴۰۰ از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد گرفت.

وزارت امور خارجه

نشان رسمی وزارت امور خارجه
ساختمان شماره ۳ وزارت امور خارجه
سازمان دید کلی
بنیان‌گذاری	۱۸۲۱
سازمان پیشین	وزیرمختار ایران
حوزهٔ قدرت	ایران
ستاد	میدان مشق، تهران
بودجه سالانه	۴ هزار میلیارد تومان (۱۴۰۰)
سازمان اجرایی	حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه
وبگاه	mfa.gov.ir

وزیران امور خارجه ایران

مقالهٔ اصلی: فهرست وزیران امور خارجه ایران

مسئولان

خیابان ملل متحد و میدان مشق

خیابان ملل متحد و میدان مشق

• حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه
• علی باقری کنی معاون سیاسی از ۲۳ شهریور ۱۴۰۰
• مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی از ۲۳ شهریور ۱۴۰۰
• محمد فتحعلی معاون اداری و مالی از ۲۳ شهریور ۱۴۰۰
• رضا نجفی معاون امور حقوقی و بین‌المللی از ۹ آبان ۱۴۰۰
• علیرضا بیگدلی معاون کنسولی، مجلس و ایرانیان از آذر ۱۴۰۰
• محمدحسن شیخ‌الاسلامی رئیس مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه از مهر ۱۴۰۰

سخنگویان وزارت امور خارجه

سخنگویان وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به ترتیب به شرح زیر می‌باشد:

• منوچهر ظلی (۱۳۵۷)

…

• باقر نصیرالسادات سلامی (۱۳۵۹)
• رضا علوی طباطبایی (۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱)
• مرتضی سرمدی (از ۱۳۶۱ تا ۱۳۷۰)
• محمود محمدی (از ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۸)
• حمیدرضا آصفی (از ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۵)
• سید محمدعلی حسینی (از ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷)
• حسن قشقاوی (از ۱۳۸۷ تا ۱۳۸۸)
• رامین مهمان‌پرست (از ۱۳۸۸ تا اردیبهشت ۱۳۹۲)
• سید عباس عراقچی (از اردیبهشت ۱۳۹۲ تا شهریور ۱۳۹۲)
• مرضیه افخم (از شهریور ۹۲ تا آبان ۹۴)
• حسین جابری (از آبان ۹۴ تا خرداد ۹۵)
• بهرام قاسمی (از خرداد ۹۵ تا فروردین ۹۸)
• سید عباس موسوی (از فروردین ۹۸ تا مرداد ۹۹)
• سعید خطیب‌زاده (از مرداد ۱۳۹۹ تا تیر ۱۴۰۱)
• ناصر کنعانی (از تیر ۱۴۰۱ تاکنون)

سفرای ایران در مجامع بین‌المللی

• سفیر ایران در سازمان ملل متحد نیویورک (سعید ایروانی )
• سفیر ایران در یونسکو پاریس (احمد پاکتچی)
• سفیر ایران فائو رم (رسول زارع)
• سفیر ایران در مقر سازمان ملل متحد در ژنو ( علی بحرینی )
• سفیر ایران در سازمان همکاری اسلامی جده (قطع روابط سازمان با ایران)
• سفیر در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وین ( محسن نذیری اصل )
• سفیر ایران در اتحادیه اروپا بروکسل (حسین دهقانی)
• سفیر ایران در سازمان منع سلاح شیمیایی لاهه (علیرضا کاظمی)
• سفیر ایران در سازمان ملل در کنیا نایروبی (جعفر برمکی)
• سفیر ایران در سازمان جهانی گردشگری مادرید (حسن قشقاوی)
• سفیر ایران در سازمان بین‌المللی دریانوردی لندن (سید مهدی حسینی متین)
• سفیر ایران در سازمان ملل در اسکاپ بانکوک (رضا نوبختی)
• سفیر ایران در سازمان بین‌المللی هوانوردی (فرهاد پرورش)

سفیران

مقالهٔ اصلی: فهرست سفیران ایران

نمایندگی‌های داخل کشور

تصویری از ساختمان وزارت امور خارجه در میدان مشق

نمایی از ساختمان وزارت امور خارجه

تالار آیینه وزارت امور خارجه

ساختمان شماره ۳ وزارت امور خارجه

خیابان ملل متحد با نمایی از سر در باغ ملی

نمایی از ساختمان وزارت امور خارجه

نمایی از ساختمان وزارت امور خارجه

نمایی از ساختمان وزارت امور خارجه

وزارت امور خارجه برای تسهیل امور ایرانیان و تجار و ترددهای مرزی در چند استان مرزی کشور نمایندگی وزارت امور خارجه دایر نموده‌است که عبارتند از: اردبیل، مشهد، بیرجند، کرمانشاه، قزوین، کیش، قم (امور طلاب و طلبه‌های خارجی)، اصفهان، بوشهر، یزد، ساری، تبریز، کرمان و شیراز

کارمندان

کارمندان وزارت خارجه بر اساس اساسنامه مصوب ۱۳۴۷ بر دو گروه تقسیم می‌شوند:

1. اداری (خدمات و پشتیبانی)
2. سیاسی

رسته سیاسی

بر اساس ماده سه مقررات استخدامی وزارت خارجه، کلیه کارمندان وزارت خارجه به دو رسته سیاسی و اداری تقسیم می‌شوند. ورود به رسته اداری شرایط خاصی ندارد ولی بر اساس ماده پنج اساسنامه، شرط ورود به رسته سیاسی؛ داشتن لیسانس یا بالاتر در یکی از رشته‌های علوم سیاسی و بین‌المللی، حقوق بین‌الملل و اقتصاد بین‌الملل، نداشتن تابعیت غیراکتسابی ایران، نداشتن همسر خارجی یا همسری که دارای تابعیت اکتسابی باشد، و علاوه بر اینها شرکت در امتحان کتبی و کسب معدل و انجام مصاحبه جهت آزمون فن بیان و وضع ظاهر و شخصیت.

مدیریت

بر اساس مفاد ماده ۲۲ اساسنامه وزارت خارجه، مدیران کل و روسای ادارات از بین کارمندان رسته سیاسی که به مقام سفارت رسیده باشند؛ انتخاب می‌شوند و سرپرستان ادارات باید حداقل مقام رایزن دوم باشند. میزان سوابق مورد نیاز برای تغییر مقام‌های سیاسی در وزارت خارجه: وابستگی به دبیر سومی دو سال؛ دبیر سومی به دبیر دومی سه سال؛ دبیر دومی به دبیر اولی سه سال؛ دبیر اولی به رایزن سومی سه سال؛ رایزن سومی به رایزن دومی سه سال؛ رایزن دومی به رایزن یکمی سه سال؛ برای عبور از رایزن یکمی به درجه سفیر سه سال و با تصویب شورای معاونین و موافقت وزیر. برای ورود به هر یک از مدارج فوق نیاز به آزمون و بررسی سوابق و صلاحیت‌ها است.

اساسنامه

اساسنامه وزارت خارجه از دوره قاجار تا اواخر دوره محمدرضاشاه پهلوی، سه بار تجدید و اصلاح شده اما از آن زمان تاکنون هیچگونه تغیری نکرده‌است و اساسنامه و عملکرد فعلی بر پایه همان اساسنامه دوره پهلوی است.

نشان و پرچم وزارت امور خارجه

در مهر ۱۳۹۹ و در آستانهٔ دویستمین سال تأسیس وزارت امور خارجهٔ ایران، از نشان و پرچمی که برای این وزارتخانه طراحی شده‌است رونمایی شد. نشان وزارت امور خارجه برگرفته از نشان شمسه و آرم جمهوری اسلامی است.

جستارهای وابسته

• روابط ایران و آمریکا
• روابط ایران و اسرائیل
• وزارتخانه‌های ایران
• وزیران امور خارجه ایران

پیوند به بیرون

• وبگاه وزارت امور خارجه
• چگونگی شکل‌گیری وزارت خارجه در ایران مؤسسهٔ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی