ولاشان

وَلاشان یکی از محله‌های تاریخی استان اصفهان در مرکز ایران است. جمعیت این محل ۷۰۰۰ نفر (برآورد ۱۳۹۵ خورشیدی) است و در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی مرکز شهر اصفهان واقع شده که به شش محلهٔ اصلی (لورک، گارنخود، کرتمان٫شط ٫ سیبه و بهشت آیین) تقسیم می‌شود. این محل از جنوب به محدودهٔ قانونی شهرستان فلاورجان و از شمال غرب به روستای جلال‌آباد از توابع شهرستان نجف‌آباد متصل است.

ولاشان
روستا
ولاشان موقعیت در ایران ولاشان ولاشان (اصفهان)
مختصات: ۳۲٫۵۹۹۵۱۵۰۳۲°شمالی ۵۱٫۵۲۲۸۹۳۰۵۱°شرقی / 32.599515032; 51.522893051
کشور	ایران
استان	اصفهان
بنیان‌گذاری	اشکانیان
جمعیت	۷۰۰۰ نفر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۱

موقعیت جغرافیایی

ولاشان در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی مرکز شهر اصفهان در مجاورت شهر درچه در دشتی مسطح واقع شده که با شیب ملایم یک درصدی به نزدیکی زاینده‌رود منتهی می‌شود.

این محله با ارتفاع ۱۶۰۴ متر از سطح دریا و طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۲ دقیقهٔ شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۷ دقیقهٔ شمالی، با تهران ۴۸ ثانیه اختلاف زمان دارد. ولاشان با ۱/۱۲ کیلومتر مربع مساحت از صحراولاشان، لورک، گارنخود، سیبه و شط شکل گرفته‌است.

این محله از غرب و جنوب غرب با محدودهٔ قانونی شهرستان فلاورجان از شرق با شهر درچه از توابع خمینی‌شهر و از شمال غرب با شهرستان نجف‌آباد همسایه است.

جمعیت

در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰ ولاشان ۷۰۰۰ نفر جمعیت داشت.

کشاورزی

این محل در مجاورت شهر درچه در کنار جلگهٔ زاینده‌رود است و زمین‌های حاصلخیزی دارد. عمده محصولات کشاورزی این محل شامل برنج، گندم، سیب‌زمینی و پیاز است. برنج این محل از نظر کیفی در رده اعلاترین برنج‌های ایرانی است.

مشاهیر

• میرزا علی آقا ترکیان، معروف به نیم‌تاج از استادان آواز و موسیقی سنتی مکتب اصفهان و ایران
• محمدتقی سعیدی از استادان موسیقی مکتب اصفهان و سنتی ایران
• کارنگ کرباسی استاد آهنگسازی و ویلن از کنسرواتوار چایکوفسکی اکراین نفر سوم ۲۵اُمین جشنوارهٔ موسیقی بین‌المللی فجر. [۱]
• سلمان کرباسی فوق دکتری الکترونیک از آمریکا [۲]
• مرتضی امینی صاحب دیوان اشعار امینی ولاشانی
• سیامک کوروشی بازیکن پیشین تیم ملی فوتبال

مراکز علمی و ورزشی

• دبیرستان پسرانهٔ استاد اکبر امینی واقع در خیابان آزادگان
• دبیرستان دخترانهٔ شهید حسین امینی واقع در خیابان آزادگان کوچهٔ شهید حسین امینی
• دبستان پسرانهٔ شمس‌الدین و دبستان دخترانهٔ ۱۹ دی
• مدرسهٔ مالک اشتر واقع در محلهٔ لورک
• زمین فوتبال شط واقع در محلهٔ شط ولاشان
• سالن و مجموعهٔ ورزشی شهدای ولاشان (در دست احداث)
• کتابخانهٔ مطهری

تاریخ ولاشان

بررسی معنی واژهٔ ولاشان و مشتقات آن: متن زیر متنی است که پرویز اذکایی در بررسی کلمه ولاشگرد و مشتقات آن به‌طور کاملی تحقیق و تتبع کرده‌است. این متن نشان می‌دهد که کلمه «بلاش» و «ولاش» دارای ریشه‌ای بسیار تاریخی بوده و کلمات فوق همراه با پسوندها و پیشوندهای مختلف در نقاط مختلف ایران روی دیه‌ها و شهرها و… گذاشته شده‌است؛ مثلاً پسوند «گرد» یا «جرد» را شما بارها شنیده‌اید علی‌الخصوص شهر «دستگرد» که اطراف اصفهان چند تای آن وجود دارد. یا پسوند «ان» که می‌تواند به اسامی اضافه شود. متن زیر تحقیق نام جاهایی به نام «ولاشگرد» است. با مطالعه آن متوجه می‌شوید که ولاشان که اتفاقاً در این متن نیز نامی از آن برده شده‌است از مشتقات همین کلمه ولاش=بلاش است. بَلاشْگِرد (یا بَلاشْجِرد)، ? نام مکانهای مختلف منتسب به بلاش. بلاش نام پارتی است که معنای آن چندان روشن نیست، شاید وجهی از مفهوم «بالا، بَرز و والا» در آن نهفته باشد؛ اما وجوه لفظی آن بسیار است، از آن جمله، در پهلوی: «ولخش» • Valaxs؛ لاتین: «ولوگس» Vologes; Vala؛ دَری: «گولاش» • s¦یونانی: «بولوگس» Bologes؛ ارمنی: «ولارش» • rs Vala؛ و صورت قدیمیتر: ولگش • Valgas که بر روی سکه¦ Gula؛ فارسی: «ولاش» s ¦های پارتی (اشکانی) دیده شده‌است (> اساس فقه اللغة ایرانی <، ج ۲، ص ۶۴، ۶۶).

بلاش یا غالباً ولاش، نام چندتن از شاهان اشکانی (ایران و ارمنستان) و ساسانی بوده که به صورتهای مختلف (گولاش / گلوش، وَلارش، اَولاش، بالوش، وَلوش /اُلوس، ولیس / اُلَّیس، الاش /لاش، جولاش، جالوس، فولگی، وَلَجَه، فلوجه) در متون کهن آمده‌است (یوستی، ص ۳۴۴–۳۴۶). اما نامدارترین ایشان بلاش (ولگشی) یکم اشکانی (۵۱–۷۷ میلادی) است که به روایت دینکرد (چاپ مَدَن، ص ۴۰۵–۴۰۶)، متون اوستا و «زند» های دینی و یادمانهای پادشاهی ایران را، که بر اثر تازش اسکندر مقدونی نابود و پراکنده شده بود، گردآورد، و ظاهراً «دژنبشت» هایی (= قلعة کتاباتی) هم برای حفاظت آن‌ها بنا نهاد (اذکائی، ۱۳۷۵ش ب، ص ۶۱–۶۲، ۱۳۸). هموست که شهر بلاشگرد را نیز برای رقابت با سلوکیه در جایی مناسب (حوالی حیرة بعدی) بنا کرد (گوتشمید، ص ۱۸۸)؛ و گویا این همان الوَلجه، در سرزمین کَسْکَر یکی از پادگانهای ایران بوده باشد که گویند تازیان در آنجا بر ایرانیان چیره شدند (یاقوت حموی، ج ۴، ص ۹۳۹). از بلاشاباد] = بلاشگرد/ ولاشجرد [ در نزدیکی بغداد (یوستی، ص ۳۴۶) نیز یاد کرده‌اند که از ساخته‌های بلاش بن فیروز ساسانی (۴۸۴ـ۴۸۸ میلادی) بوده‌است (حمزة اصفهانی، ص ۵۰؛ مجمل التواریخ و القصص، ص ۷۲، ۷۴)، و گویند همان «ساباط» مدائن است (طبری، سلسلة اول، ص ۸۸۳)، لیکن درست نیست؛ زیرا ساباط نزدیک تیسفون (غرب سلوکیه) در ۳۶۳ میلادی به همین نام وجود داشته‌است (نولدکه، ص ۲۳۷). همچنین گفته‌اند که وی بلاشفرّ را در نزدیکی حُلوان بنا کرد که در ۵۲۰ ویران بوده‌است (مجمل التواریخ و القصص، ص ۷۲؛ حمزه اصفهانی، ص ۵۰: بلاشغر)؛ و این همان Bologessiphara است که استفان بیزانسی از آن یاد می‌کند (> اساس فقه اللغة ایرانی <، ج ۲، ص ۶۶؛ مارکوارت، ۱۹۰۱، ص ۱۸) و در متون سریانی به صورت farr • Balas یاد شده‌است؛ همان روستاقِ بلاشفر، پس از سرپل زهاب (بین حلوان و ماهیدشت) که احتمالاًبنای «ولاش» آن در ناحیه «ریجاب» کنونی بوده‌است

منابع

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خورشیدی

پیوند به بیرون

• دکتر سلمان کرباسی، ایسنا
• حمام قدیمی ولاشان
• کبوترخانه ولاشان بهشت معتادان، ایسنا
• آثار باستانی شهرستان خمینی‌شهر