ناحیه جبال: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تغییرمسیر به عراق عجم |
|||
خط ۱:
[[پرونده:Iran provinces in Abbasid Caliphate.jpg|بندانگشتی|450px|چپ|موقعیت جبال در نقشه ایران در عصر خلفای عباسی برگرفته از کتاب [[جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی]]]]
[[پرونده:Lagekarte Dschibal.jpg|250px|farme|thumb|چپ|ناحیه جبال یا عراق عجم (نارنجی)]]
جبال جمع عربی لغت جبل (کوهستان یا تپه) نامی که عرب ها به منطقه ای که قبلاً ماه ([[سرزمین ماد]]) که به آن [[عراق عجم]] هم گفته می شود که از [[عراق عرب]] - در جنوب بین النهرین - تمایز داده شود<ref name="IOEDJIBAL">{{cite book | last =Lockhart| first =L | author-link = | year = 1991 | title =[[دانشنامه اسلام|Encyclopaedia of Islam]] | edition = 2nd | chapter = DJIBĀL | place = Leiden | publisher = E. J. Brill | volume =vol.۲ | pages = 534 | isbn = 90-04-07026-5 | ref =}}</ref>
دلیل این نام گذاری، کوهستان های آن - جز در ناحیه شمال شرقی اش - است . جبال از شرق به صحرای بزرگ خراسان، از جنوب خوزستان، از جنوب شرق استان فارس، از جنوب غرب عراق عرب، در شمال غرب آذربایجان و در شمال هم رشته کوه های البرز محدود شده است . مرز های جبال به خوبی مشخص نشده و به طور مکرر تغییر می کرده است <ref name="IOEDJIBAL"/>
بر طبق [[اصطخری]] (۲۰۳ ه.ق) و [[ابن حوقل]] (۲۶۷ ه.ق) معدن های آنتیمونی (سنگ سرمه) در اصفهان وجود داشته است<ref name="IOEDJIBAL"/>
در سده‌های نخست پس از اسلام و دوران حکومت [[اموی]] و [[عباسی]]، به منطقه کوهستانی غرب [[ایران]] '''جبال''' (به معنای ''کوه‌ها'' یا ''رشته‌کوه'') می‌گفتند. این ناحیه بین دو ناحیه [[عراق عرب]] (عراق کنونی) و [[عراق عجم]] (اصفهان و ری) قرار داشت.<ref> Janine et Dominique Sourdel, ''Dictionnaire historique de l'islam'', Éd. PUF, ISBN 978-2-13-054536-1, article ''Jibâl'', pp. ۴۳۵-۴۳۶</ref>
سعید نفیسی، جبال را مابین بغداد، فارس، کرمان، خراسان، آذربایجان، خوزستان، طبرستان می داند و آن را شامل ناحیه همدان، ری، نهاوند، سمنان، دامغان، قزوین، کاشان و قم و اصفهان می داند<ref>نفیسی، سعید، ص 30</ref>
== پانویس ==
{{پانویس|اندازه=کوچک|چپ‌چین=بله}}
== منابع ==
* نفیسی، سعید، بابک خرمدین، دلاور آذربایجان، به اهتمام عبدالکریم جریزه دار، انتشارات اساطیر، تهران ، ISBN:۹۶۴-۳۳۱-۳۲۸-x
{{چپ‌چین}}
*{{یادکرد دانشنامه | نام خانوادگی =Bosworth | نام =C. Edmund | پیوند نویسنده =کلیفورد ادموند باسورث | مقاله =ʿERĀQ-E ʿAJAM(Ī) | دانشنامه =[[Encyclopædia Iranica]] | جلد=8 | سال =۱۹۹۸ | ناشر =Bibliotheca Persica Press | مکان =New York | شابک = | صفحه =538 | نشانی =http://www.iranicaonline.org/articles/eraq-e-ajami | تاریخ بازبینی =2013-1-16 | نشانی بایگانی = |تاریخ بایگانی = | زبان =en }}
{{پایان چپ‌چین}}
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:تاریخ خاورمیانه]]
[[رده:تاریخ کردستان]]
[[رده:سرزمین‌های ایران باستان]]
[[رده:سرزمین‌های کهن شرق]]
[[رده:جغرافیای تاریخی ایران]]
| |||