[[پرونده:USS Bunker Hill hit by two Kamikazes.jpg|بندانگشتی|یکی از کشتی های جنگی آمریکایی که مورد هجوم کامیکازی قرار گرفته است.]]
'''کامیکازه''' {{به ژاپنی|神風}} که یکی از واژگان [[شینتو]] است، در لغت به معنی «باد الهی» و برگرفته از داستانی در دوران موغول میباشد که در هنگام حملهی مغولها به ژاپن توفانی در گرفتهاست و سپاهیان مغول را شکست دادهاند. اما عمده مسئلهی شهرت این عبارت به [[حمله انتحاری|حملات انتحاری]] برمیگردداطلاق میشود که توسط نیروی هوایی ارتش [[امپراتوری ژاپن]] علیه کشتیهای جنگی [[نیروهای متفقین]] انجام میشد.
خلبانان کامیکازه به عمد تلاش می کردند که هواپیمای خود را که معمولاً به مواد منفجره و انواع بمبها و یا مخازن پر از سوخت مجهز بود به کشتیهای جنگی بکوبانند.
=== منشأ کلمه ===
تا پیش از جنگ جهانی دوم به جز دو مورد، ژاپن هیچ وقت با خطر تهاجم دشمنی خارجی به خاکش مواجه نشده بود. آخرین تهاجم به حدود 8 قرن پیش از وقوع جنگ جهانی دو بازمیگشت. «[[قوبلای خان]]» پنجمین خان بزرگ [[مغول]] دو بار در سالهای ۱۲۷۴ و ۱۲۸۱ به جزیرههای جنوب غربی [[ژاپن]] حمله کرد. اما هر دو بار توفان شدیدی درگرفت و با درهم کوبیدن کشتیهای مغول این به اصطلاح سرزمین افسانهای خورشید را نجات داد. کلمهی کامیکازه از آن زمان رواج پیدا کرد. بعدها و در هنگام [[جنگ جهانی دوم]] کامیکازه به [[حمله انتحاری|حملههای انتحاری]] خلبانان نیروی هوایی ژاپن نیز گفته شد. با پیشرفت ناوگان دریایی [[ایالات متحده آمریکا]] به سمت ژاپن، نیروی دریایی ژاپن که دیگر توان مقابله با هواپیماهای جدیدتر آمریکایی را نداشت، تصمیم گرفت که ۲۵۰ کیلوگرم مواد منفجره را بار جنگندههای هوایی خود کند و برای انهدام ناوهای هواپیمابر آمریکایی حاضر در آسیا پاسیفیک، این هواپیماهای تک سرنشین را به عرشه آن کشتیها بزند. فقط در ماه مه سال ۱۹۴۳، چهل و سه حملهٔ کامیکازه اتفاق افتاد. این هواپیماها برای به حداکثر رساندن آسیب به رزمناوها طراحی شده بودند. ▼
▲تاهنگامی پیش از جنگ جهانی دوم به جز دو مورد، ژاپن هیچ وقت با خطر تهاجم دشمنی خارجی به خاکش مواجه نشده بود. آخرین تهاجم به حدود 8 قرن پیش از وقوع جنگ جهانی دو بازمیگشت. «[[قوبلای خان]]» پنجمین خان بزرگکه [[مغول|مغولها]] دو بار در سالهای ۱۲۷۴ و ۱۲۸۱ به جزیرههای جنوب غربی [[ژاپن]] حمله کرد. اما هر دو بارکردند، توفان شدیدی درگرفت و باباعث درهمشکست کوبیدنآنان کشتیهایدر مغولهر ایندو بهتهاجم اصطلاح سرزمین افسانهای خورشید را نجات دادشد. کلمهیترکیب کامیکازه از آن زمان رواج پیدا کرد. بعدها و در هنگام [[جنگ جهانی دوم]] کامیکازه به [[حمله انتحاری|حملههای انتحاری]] خلبانان نیروی هوایی ژاپن نیز گفته شد. با پیشرفت ناوگان دریایی [[ایالات متحده آمریکا]] به سمت ژاپن، نیروی دریایی ژاپن که دیگر توان مقابله با هواپیماهای جدیدتر آمریکایی را نداشت، تصمیم گرفت که ۲۵۰ کیلوگرم مواد منفجره را بار جنگندههای هوایی خود کند و برای انهدام ناوهایرزمناوهای هواپیمابر آمریکایی حاضر در آسیا پاسیفیک، این هواپیماهای تک سرنشین را به عرشه آن کشتیها بزند. فقط در ماه مه سال ۱۹۴۳، چهل و سه حملهٔ کامیکازه اتفاق افتاد. این هواپیماها برای به حداکثر رساندن آسیب به رزمناوها طراحی شده بودند.
=== کامیکازه در جنگ جهانی دوم ===
پس از حملات غافلگیر کننده و شکنندهی نیروهای آمریکایی و شکست و زمینگیری نیروی دریایی امپراتوری ژاپن، و در مضیقهی مواد خام اولیه و سرمایه قرار گرفتن ژاپن، نیز عدم جوابگویی صنعت این کشور در مقابل صنعت هوایی پیشروی آمریکا؛ فرماندهی ناوگان یکم هوادریای ژاپن «تاکیجیرو اونیشی» که یکی از آدمیرالهای با استعداد نیروی دریایی امپراتوری بود پیشنهاد کوباندن هواپیماهای zero مسلح به یک بمب 250 کیلوگرمی به ناوهای هواپیمابر آمریکا را داد. این مسأله پس از طرح و پذیرش توسط ستاد ارتش، برای اولین بار توسط گروهی 200 نفره از خلبانان جسور داوطلب برنامهریزی و آموزش داده شد. حتی در اواخر جنگ به علت کمبود خلبان، نیروهای داوطلب مردمی را با دورههایی چند هفتهای آمادهی پرواز با هواپیماهایی که بعدا حتی با طرحی بهینه شده مخصوص حملات انتحاری «کامیکازه» طراحی شده بودند راهی این عملیات خطیر میکردند. هواپیماهای انتحاری به دو شیوهی شیرجه از ارتفاع و یورش از میان امواج عمل میکردند. در شیرجه از ارتفاع که یکی از متداولترین شیوههای کامیکازه به شمار میرفت، خلبانان از اتفاع 6 هزارمتری با زاویهی 45 تا 50 درجه به سوی کشتی شیرجه میرفتند. مشکل این روش این بود که رادار جنگندهها را زود شناسایی میکرد. در روش یورش از میان امواج اما هواپیما برای دور ماندن از شناسایی توسط رادار در ارتفاع پایین حدود 15 متری آب پرواز میکرد و نهایتا با نزدیک شدن به هدف با اوج گیری به ارتفاع 450 متری بیمحابا تلاش میکردند خود را به نقاط حساس ناوها که شامل برج اصلی و آشیانهی هواپیماها یا توپخانهی ناوچهها بود بکوبند. یکی از قویترین تاکتیک کامیکازه پرواز دستهجمعی بود به طوری که صدر گروه وظیفه داشت ضمن هدایت بقیه، گروه را در برابر جنگندههای دشمن محافظت کند. همچنین جنگندهها برای امنیت بیشتر تا رسیدن به هدف تا حد ممکن نزدیک یکدیگر پرواز میکردند. گروه اما قسمت دیگری هم داشت و آن جنگنده یا جنگندههای اسکورت بودند که در فاز نهایی عملیات با ایفای نقش طعمه وظیفهی انحراف توجه پدافند هوایی ناو هدف را داشتند؛ که البته کشتیها نیز با آتش سنگین پدافند هوایی برای دفاع از خود بارانی از توفان فلزی را به وجود میآوردند و باعث کاهش کارایی کامیکازه میشد، به طوری که برای برخورد 2 تا 4 جنگنده که برای نابودی هدف لازم بود، گروه عظیمی از جنگندهها راهی عملیات میشدند.
=== مهمترین ابتکار در کامیکازه ===
مهمترین ابتکار طراحی شده اما در خصوص سلسله عملیات کامیکازه هواپیمای کوچک و ارزان «اوهکا» بود؛ بمب انسانی کم هزینهای که تنها 36 کیلومتر برد داشت. برای همین هم بیشتر مسافت پرواز را توسط بمبافکنهای بزرگ طی میکرد. به نوعی میشود گفت این نخستین موشک هدایت دقیق دنیا به شمار میرفت! هواپیمای مذکور خیلی ارزان ساخته میشد تا جایی که تنها یک چهارم یک هواپیمای کامل هزینه داشت. اوهکا از پنج موتور راکتی نیرو میگرفت و نیمهی جلوی آن هم با مواد منفجره پر میشد. نخستین مجموعه هواپیماهای اوهکا در نوامبر 1944 آمادهی عملیات بود اما غرق شدن آخرین ناوهای هواپیمابر ژاپنی حامل آن برنامه را با تأخیر مواجه کرد. نخستین عملیات اوهکا در 21 مارس سال بعد انجام شد؛ زمانی که 21 بمب پرنده در حالی که توسط 30 جنگنده اسکورت میشدند ناو گروه 58 آمریکا در نزدیکی خلیج کیوشو را هدف گرفته بود که هیچ یک از بمبافکنها نتوانستند خود را به هدف برسانند! در جریان نبرد اوکیناوا اما سرانجام از میان شش بمب افکن Bety ژاپنی یکی توانست خودش را به موقعیت پرتاب برساند. اوهکا در عملیات بعدی تنها با یک برخورد یک ناوشکن را از میان به دو نیم کرد. سرعت و قدرت انفجاری اوهکا رهگیری و دفاع در برابر آن را تقریباً ناممکن میکرد. اما از دست دادن بمبافکنها آن هم در دورانی که ژاپن دیگر برتری در آسمان نداشت مهمترین پاشنه آشیل این سلاح انسانی بود؛ موضوعی که مجالی برای موفقیت آن باقی نگذاشت.
=== آمار رسمی از جنگ جهانی دوم ===
طبق اطلاعات جنگی از این واقعه، مجموعاً 55 هواپیمای کامیکازه در نخستین عملیات خود بیش از 40 کشتی را هدف قرار دادند که از این تعداد 5 فروند شامل دو ناو هواپیمابر غرق شدند. در عین حال تقریباً تمامی ناوهای هواپیمابر آمریکایی حاضر در منطقه به شکل کلی یا جزئی آسیب دیدند. نیز کامیکازه مجموعاً به بیش از 350 کشتی آسیب وارد کرد، 47 کشتی شامل 14 ناوشکن و سه ناو هواپیمابر را نیز غرق کرد؛ در حالی که جان 7 هزار ملوان آمریکایی را گرفت و حدود همین تعداد زخمی بر جای گذاشت، که تمام این تلفات تنها به قیمت مرگ حدود 2800 خلبان ژاپنی صورت گرفت. از مجموع تمام حملات کامیکازه حدود 64 درصد را نیروی دریایی و حدود 36 درصد را نیروی هوایی ژاپن صورت داده بود و از این میان تنها 14 درصد هواپیماهای بلند شده موفق به کوبیدن خود به کشتیها شدند که باز تنها 8/5 درصد این تعداد موجب غرق شدن کشتیها شده بودند. که البته میتوان این آمار را چنین تکمیل کرد که به مرور متفقین آمادگی کادری و تجهیزاتی خود برای مقابله با این حملات را افزایش دادند به طوری که در اواخر جنگ کامیکازه به طور کلی کارایی خود را از دست داده بود.