رنگ اسب: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
ابرابزار، از https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%D8%A8&oldid=8774025 |
|||
خط ۱:
[[پرونده:Pferde im Galopp.jpg|بندانگشتی|سه رنگ اسب]]
رنگ موهای بدن و یال و دم [[اسب|اسبها]] به ژنشناسی آنها (در واقع [[الل|اللهای]] کروموزومهای آنها) بستگی دارد.<ref name="feiri">{{یادکرد وب |نویسنده = مجتبی قربانی |نشانی=http://www.feiri.ir/ScienceDetail.aspx?id=16 |عنوان= رنگ و توارث آن در اسب | ناشر = مجتمع آموزش عالی ابوریحان بیرونی - دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ (بازنشر در فدراسیون سوارکاری) |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۲ اردیبهشت ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://archive.is/7lCrJ | تاریخ بایگانی = ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref> معمولا این رنگها از بدو تولد تا مرگ باقی میمانند. با این وجود رنگهایی نیز وجود دارند که با بالا رفتن سن یا بلوغ تغییر میکنند. لکههای سفیدی که گاه بر روی بدن بعضی
رنگهایی که تغییر ناپذیرند به رنگهای ساده (یا اصلی)، رنگهای مرکب، رنگهای مرکب مخلوط و سایر رنگها دستهبندی میشوند.
== رنگهای اصلی و مرکب (ژنتیک) ==
[[پرونده:Gene.png|thumb|left|جایگاه [[ژن]] در کروموزم]]
رنگهای اصلی (کرنگ، کهر (قرمز قهوهای)، قهوهای و مشکی) با تاثیر متقابل دو [[ژن]] به وجود میآیند: Extension یا عامل سرخ، که با کد E نمایش میدهیم و Agouti که با کد A نمایش میدهیم. Extension مسئول تولید رنگدانههای سرخ و سیاه است. Agouti توزیع رنگدانههای سیاه را کنترل میکند که هم مربوط به نقطههایی مانند یال، دم، پایین پاها، و گوشها است و هم مربوط به توزیع یکنواخت رنگ در کل بدن. تاثیر حدود ده ژن دیگر میتواند این رنگدانهها را تغییر دهد تا رنگهای گوناگون اسبهای اهلی از سفید تا سیاه به وجود آید.<ref name="ucdavis">{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.vgl.ucdavis.edu/services/coatcolorhorse.php|عنوان=Equine Coat Color Tests | ناشر = Veterinary Genetics Laboratory |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۱ اردیبهشت ۱۳۹۲
رنگهای اصلی میتوانند توسط دستکم پنج ژن دیگر رقیق شوند: کِرِم، شامپانی، دان (Dun)، مرواریدی و نقرهای. ژن کِرِم میتواند با دوزهای گوناگون، رنگهای گوناگونی به وجود بیاورد اما چهار ژن دیگر تاثیر سادهای دارند.<ref name="ucdavis"/> رنگ و طرحهای سفید در اسبها تحت تاثیر چندین ژن است که رنگهای سفید و خاکستری و نیز لکههای سفید روی بدن اسب را به وجود میآورند.<ref name="feiri"/><ref name="ucdavis"/>
== فهرست رنگها ==
عمر خیام در کتاب نوروزنامه نامهای مربوط به اسب را چنین بیان میکند: الوسچرمه، سرخچرمه، تازیچرمه، خنگ، بادخنگ، مگسخنگ، سبزخنگ، پیسهٔ کمیت، کمیت، شبدیز، خورشید، گور سرخ، زردرخش، سیارخش، خرماگون، چشینه، شولک، پیسه، ابرگون، خاکرنگ، دیزه، بهگون، میگون، بادروی، گلگون، ارغون، بهارگون، آبگون، نیلگون، ابرکاس، باوبار، سپیدزرده، بورسار، بنفشهگون، ادس، زاغچشم، سبزپوست، سیمگون، ابلق، سپید، سمند.<ref>خیام نیشابوری، عمر بن ابراهیم، نوروزنامه، به کوشش علی حصوری، چاپ دوم، تهران: نشر چشمه ۱۳۸۲، ص۷۵.</ref>
به تدریج نام رنگهای دیگری نیز از زبانهای دیگر وارد فارسی شده است. امروزه رنگهای اسب را بر اساس ژنشناسی توضیح میدهند.
=== سفید ===
[[پرونده:Cabalo044eue.jpg|thumb|100px|اسب [[خاکستری (اسب)|خاکستری]]]]
[[سفید (اسب)|اسب سفید]] اسبی است که پوستی صورتی و موهایی کاملاً سفید داشته باشد. این رنگ بسیار نادر و کمیاب است و اکثر اسبهایی که سفید نامیده میشوند در واقع [[خاکستری (اسب)|خاکستری]]
باید توجه داشت که این رنگ را نباید با [[زالی]] (آلبینیسم) اشتباه گرفت، زیرا زالی اصلاً در خانواده [[اکوئیدا|
اسب دچار زالی در دوره جنینی میمیرد.<ref name="feiri">{{یادکرد وب |نویسنده = مجتبی قربانی |نشانی=http://www.feiri.ir/ScienceDetail.aspx?id=16 |عنوان= رنگ و توارث آن در اسب | ناشر = مجتمع آموزش عالی ابوریحان بیرونی - دانشگاه تهران، ۱۳۷۸ (بازنشر در فدراسیون سوارکاری) |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۲ اردیبهشت ۱۳۹۲| پیوند بایگانی = http://archive.is/7lCrJ | تاریخ بایگانی = ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲}}</ref>
سطر ۴۱ ⟵ ۴۵:
{{-}}
=== طلایی پالومینو ===▼
[[پرونده:Quarter Horse(REFON)-cleaned.jpg|thumb|200px|اسب [[پالومینو]]]]▼
بدن اسبهای [[پالومینو]] (Palomino) از موهای زرد یا طلایی پوشیده شدهاست و یال و دم آنها نیز به همان رنگ یا روشنتر است. این رنگ نیز بر اساس روشنی و تیرگی رگههای مختلفی دارد.▼
{{-}}▼
=== سمند ===
[[پرونده:Akhal Teke Stallion - Gaman (2849815708).jpg|بندانگشتی|[[اسب آخال تکه]] سمند]]
سطر ۵۲ ⟵ ۵۰:
{{-}}
▲[[پرونده:Quarter Horse(REFON)-cleaned.jpg|thumb|200px|اسب [[پالومینو]]]]
▲بدن اسبهای [[پالومینو]] (Palomino) از موهای زرد یا طلایی پوشیده شدهاست و یال و دم آنها نیز به همان رنگ یا روشنتر است. این رنگ نیز بر اساس روشنی و تیرگی رگههای مختلفی دارد.
▲{{-}}
=== چندرنگ ===
گاه موی بدن اسب از چند رنگ تشکیل میشود. این حالتها تحت تاثیر چندین ژن است.<ref name="feiri"/><ref name="ucdavis"/>
<gallery>
پرونده:Gedinne 050717 (1).JPG|یک [[اسب خالخال]] و یک [[اسب ابلق]]
پرونده:Lipizzaner DSC02443.jpg|اسب [[ابرش]]
پرونده:Gatsby.jpg|اسب [[ابرش]]
|