|عرضجغرافیایی =۳۴٫۳۸۵۳
|طولجغرافیایی =۴۷٫۴۳۶۴
|تصویر= کرمان
|اندازهتصویر= ۲۵۰
|برچسبتصویر=
|استان= کرمانشاه
|شهرستان= هرسین
|بخش= [[بخش بیستون|بیستون]]
== وجه تسمیه ==
این محل در گذشته بغستون نام داشته به معنی جایگاه [[بغ]]، و آن به سبب اعتقاد روحانیون [[زرتشت|زرتشتی]] به این قسمت بوده که آن را نماد بغ(خدا) میدانستهاند، بعدها در اثر کثرت استعمال و مرور ایام به بیستون تغییر لفظ دادهاست.<ref>کتاب سبز (بانک اطلاعات استان کرمانشاه)، سید ضیاء الدین خرمشاهی، کانون تبلیغاتی دالاهو، دی ۱۳۷۵، صفحه ۲۰۹</ref>
== تاریخچه ==
روستای قدیم بیستون تقریباً حدود ۱۰۰ خانه مسکونی بوده که در این ۱۰۰ خانه حدود ۱۵۰ خانوار زندگی میکردند.
بیستون دارای یک خیابان یا بازار اصلی بود که این بازار از [[کاروانسرا]] شروع میشد و تا سراب یا برکه بیستون پایان مییافت. دارای حدوداً ۲۵ مغازه بود که این ۲۵ مغازه شامل قصابی خشکبار و میوه فروشی و نانوایی بود.<ref>[http://www.hamtanab.com/showarticle.aspx?cat=18&id=750 بر پایهٔ: همطناب، مردمشناسی بیستون]، بازدید: مارس ۲۰۰۹.</ref>
در سال [[۱۳۴۹]] خورشیدی دولت شروع به ساخت شهرکی در کنار بیستون کرد و برای تخلیه روستا به آنجا در سال ۱۳۵۴ حکم تخلیه به اهالی اعلام شد در همین حال شهرکی نیز برای کارکنان هلال احمر در چال یاورآباد ساختند.<ref>همان.</ref>
پس از انقلاب ۵۷ مردم آغاز به ساختوساز کردند. بر سر دو راهی صحنه و [[میانراهان]] و در محلی به نام پل آجری نیز مغازهداری گسترش یافت و به مرور زمان تبدیل به شهر بیستون شد که نام محلی آن سرپل بیستون است. امروزه بیشتر جمعیت این شهر را مهاجران روستاهای پیرامونی تشکیل میدهند.
شهرک بیستون و شهرک الزهرا از شهرکهای این شهر هستند.<ref>همان.</ref>
== آثار تاریخی ==
آثار اصلی [[محوطه بیستون]] از این قرار است:
[[تندیس هرکول]]، بنای بیستون، سراب بیستون، پل خسرو، [[غار بیستون]]، نیایشگاه مادی بیستون، [[پل بیستون]] (این پل به نامهای پل کهنه، پل شاه عباسی، پل صفوی، پل نادرآباد و دینورآب معروف است)، غار تاریک بیستون و رشته کوه پراو، کاروانسرای بیستون، پل میانراهان و پل نوژیوران.<ref>[http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=4641 روزنامهٔ ابتکار، نسخه شماره ۷۲۲ - ۱۳۸۵/۰۷/۱۹]، بازدید: مارس ۲۰۰۹.</ref>
کتیبه بیستون، هشتمین اثر ایرانی پس از تخت جمشید، تخت سلیمان، چغازنبیل، نقش جهان، پاسارگاد و بم است که در سیامین نشست کمیته میراث جهانی در لیتوانی به ثبت رسید.<ref>[http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1340545 روزنامه اعتماد ملی،> شماره ۲۹۵ ۱۷/۱۱/۸۵> صفحه ۱۳ (جامعه)]، بازدید: مارس ۲۰۰۹.</ref>
== آثار تاریخی ==
* [[سنگنبشته بیستون]]([[کتیبه داریوش|کتیبهٔ داریوش]])
* [[فرهادتراش]]
* [[کتیبه بلاش|کتیبهٔ بلاش]]
* [[غار مر آفتاب]]
* [[غار مر تاریک]]
* [[غار شکارچیان]]
* [[پیکره هرکول]]
* [[کاروانسرای صفوی]]
* [[پل خسروی]]
* [[کتیبه شیخ علیخان|کتیبهٔ شیخ علیخان]]
* [[شیر سنگی بیستون]]
* [[پیکره مهرداد دوم اشکانی]]
* [[پیکره گودرز دوم اشکانی]]
* [[پیکره بلاش پارتی]]
* [[بنای پارتی]]
* [[جاده ساسانی|جادهٔ ساسانی]]
* [[شهر چمچمال]]
* [[کاروانسرای ایلخانی]]
* [[پل صفوی]]
== منابع ==
{{یادکرد
|کتاب=اطلس گیتاشناسی استانهای ایران
|نویسنده = بختیاری، سعید
|ناشر =مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی
|چاپ=یکم
|شهر=تهران
|سال=۱۳۸۳ خورشیدی
|شابک=شابک: {{چر}}ISBN 964-342-165-1{{رچ}}
}}
* [http://www.fallingrain.com/world/IR/13/Bisotun.html مختصات و ارتفاع]
{{پانویس}}
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.hueshot.com/album/Places/Kermanshah_Bisotun/ تصاویری از بیستون]
* [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2473 بیستون در دانشنامه جهان اسلام]
این مجموعه به تازگی در فهرست میراث جهانی [[یونسکو]] ثبت شدهاست.
{{استان کرمانشاه}}
{{شاهان پادوسبانی}}
{{محلههای بوکان}}
|