'''دیکتاتوری شرقی''' به نوع خاصی از حکومتهای [[استبداد|استبدادی]] گفته میشود که با تعریف معمول دیکتاتوری تطابق ندارد. از آنجاکه این سیستم بیشتر در کشورهای شرقی یا [[آسیا|آسیایی]] موجود بوده و هست دیکتاتوری شرقی یا [[شیوه تولید آسیایی]] به آن اطلاق شده استشدهاست. برخلاف تعریف دیکتاتوری در این نوع [[طبقه اشراف]] استقلال نداشته و شاه یا رییس حکومت اشراف را میتواند تغییر دهد و یا حتی به قتل برساند. در حالیکه در تعریف دیکتاتوری قشر اشراف شاه را مورد حمایت قرار میدهند. در سیستم دیکتاتوری شرقی معمولاً با تغییر سلسله و یا حتی شاه طبقه اشراف هم تغییر میکنند.▼
{{تمیزکاری}}
▲'''دیکتاتوری شرقی''' به نوع خاصی از حکومتهای [[استبداد|استبدادی]] گفته میشود که با تعریف معمول دیکتاتوری تطابق ندارد. از آنجاکه این سیستم بیشتر در کشورهای شرقی یا [[آسیا|آسیایی]] موجود بوده و هست دیکتاتوری شرقی یا [[شیوه تولید آسیایی]] به آن اطلاق شده است. برخلاف تعریف دیکتاتوری در این نوع [[طبقه اشراف]] استقلال نداشته و شاه یا رییس حکومت اشراف را میتواند تغییر دهد و یا حتی به قتل برساند. در حالیکه در تعریف دیکتاتوری قشر اشراف شاه را مورد حمایت قرار میدهند. در سیستم دیکتاتوری شرقی معمولاً با تغییر سلسله و یا حتی شاه طبقه اشراف هم تغییر میکنند.
مارکس در یک سلسله آثار خود شیوه تولید آسیایی و جامعه کهن آسیایی را مورد تحلیل قرار میدهد و از آن جمله مینویسد:
«شرایط اقلیمی، وضع زمین، فضای عظیم، بیابانی که از صحرای آفریقا از طریق عربستان و ایران و هندوستان و تاتارستان، تا ارتفاعات فلات آسیا ممتد است سیستم آبیاری مصنوعی را به کمک ترعهها و تأسیسات آبیاری، پایه زراعت شرقی کرده استکردهاست.» و «ضرورت بدیهی استفاده صرفه جویانه از آب... در شرق ناگزیر مداخله قدرت متمرکز دولت را میطلبد. منشأ آن وظیفه اقتصادی یعنی به ویژه وظیفه سازمان دادن امور عمومی که دولت هایدولتهای آسیایی مجبور بودند اجراء کنند، از همین جاست».
علت اصلی این نامگذاری وضعیت '''آب''' در این مناطق است. آب در مشرق زمین بسیار کمتر از مغرب یافت میشود، بر این اساس جمعیت در این مناطق به طور متمرکز گسترش یافته استیافتهاست. به عبارت دیگر کمبود منابع آب باعث شده هرجا آبی کشف شده بلافاصله مردم به آنجا هجوم آورده و آبادی تشکیل دهند و مدام این آبادی گسترش یابد. نتیجه ینتیجهٔ این روند این شد که مراکز جمعیتی در این مناطق بر محور آب متمرکز شوند بر خلاف غرب خصوصا اروپا که شاهد فاصله یفاصلهٔ زیاد کانونهای جمعیتی هستیم زیرا آب وجود داشته استداشتهاست. نکته ینکتهٔ مهم دیگر اینکه چون آب نایاب و در اعماق زمین یافت میشد نیاز به حفر چاه و قنات و... بوده استبودهاست. از آنجاکه مخارج این نوع عملیاتها از عهده کشاورزان ساده بر نمی آمده است،نمیآمدهاست، به ناچار به پادشاه و یا هر صاحب قدرت و ثروتی رجوع میکردند واین روند زمینه ساز وابستگی مردم به این قدرت میشد و نتیجه ینتیجهٔ آن ایجاد شرایط مناسب برای حکومتهای استبدادی میشد. حکومت استبدادی که پایه یپایهٔ اصلی آن احتیاج مردم به آب و مشخصه یمشخصهٔ بارز آن وسعت قلمروی آنها به خاطر سرزمینهای وسیع و جمعیتهای متمرکز که به راحتی قابل اعمال حاکمیت بودند.گرچه به مرور زمان از لحاظ انسان شناسی تا حدی پايه هایپایههای نظريهنظریه استبداد شرقی و تاثيرتاثیر آن بر رفتار مردمان شرق دچار تزلزل شد.
سطر ۳۰ ⟵ ۲۸:
*[http://www.iranliberal.com/dmak2.htm ارزش نظریه وجه تولید آسیایی (بخش دوم)]
*[http://www.iranliberal.com/drav.htm تناقض هایتناقضهای مفهوم شيوهٔشیوهٔ توليدتولید آسيايیآسیایی]