مجمع‌الجزایر گالاپاگوس: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: منبع حذف شده‌است.(پخ) |
|||
خط ۱۵:
}}
جزایر '''گالاپاگوس'''
[[پرونده:Land_Iguana.jpg|بندانگشتی|
جزایر گالاپاگوس و آبهای اطراف آن یکی از استان های اکوادور و همنچین یک پارک ملی و یک منطقه محافظت شده دریایی را تشکیل می دهند. زبان رسمی در این جزایر [[اسپانیولی]] است و جمعیت آنها کمی بیش از ۲۵٬۰۰۰ نفر می باشد.
شهرت این جزایر بخاطر گونه های جانوری و گیاهی منحصر بفردی است که در این جزایر یافت می شوند. این گونه ها توسط [[چارلز داروین]] و طی سفر دریایی بیگل (بر عرشه کشتی بریتانیائی به همین نام متعلق به نیروی دریایی سلطنتی) مورد مطالعه قرار گرفتند. مشاهدات و نمونه برداری های وی در طول این سفر نقش اصلی را در شکل گیری نظریه مشهور داروین به نام [[مقدمه‌ای بر نظریه تکامل|تکامل]] بوسیله [[انتخاب طبیعی]] بوده است.
اولین ورود ثبت شده به این جزایر مربوط به سال ۱۵۳۵ میلادی و زمانی است که یک کشیش اهل دومینیکن بنام [[فری توماس دو برلانگا]] برای حل یک اختلاف ما بین [[فرانسیسکو پیزارو]] و افراد تحت فرمانش به پرو رفت. دوبرلانگا در ابتدا مسیر خود را گم کرد ولی در نهایت به مناطق تحت سیطره اسپانیا بازگشت و وضعیت جزایر و موجودات زنده ساکن آنها رو برای دیگران توصیف کرد. اولین نقشه این جزایر بوسیله [[آمبروس کولی]] در سال ۱۶۸۴ ترسیم شد. او که دزدی دریایی بود، از نام دوستان خود و یک اشراف‌زاده انگلیسی که به آنها کمک می‌کرد، برای نامگذاری جزایر استفاده کرد. در حال حاضر دولت اکوادور از نامهای اسپانیایی برای نامگذاری اکثر آنها استفاده می‌کند. هرچند با وجود داشتن نام های رسمی، بسیاری افراد، مخصوصاً دانشمندان، همچنان از نام های قدیمی انگلیسی که نامهای مورد استفاده توسط چارلز داروین بوده‌اند، استفاده می‌کنند.
این جزیره‌ها به عنوان یکی از [[میراث جهانی یونسکو|میراث جهانی]] توسط سازمان [[یونسکو]] انتخاب شده‌اند.
[[File:Tour of the Galapagos.OGG|thumb|Galápagos ]]
== موقعیت جغرافیائی ==
جزایر گالاپاگوس در شرق [[اقیانوس آرام]] در ۹۷۳ کیلومتری سواحل غربی [[آمریکای جنوبی]] قرار گرفته است. نزدیکترین خشکی به این جزایر در ۹۲۶ کیلومتری شرق آن و سرزمین اصلی کشور اکوادور بوده که این جزایر به آن تعلق دارد.
عرض جغرافیایی این جزایر بین ۱ درجه و ۴۰ دقیقه شمالی و ۱ درجه و ۳۶ دقیقه جنوبی و طول جغرافیایی آنها بین ۸۹ درجه و ۱۶ دقیقه غربی و ۹۲ درجه و ۱ دقیقه غربی می باشد. خط استوا از میان این جزایر عبور کرده و آنها رو به دو قسمت نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی تقسیم می کند. قله های آتشفشانی وولف و اکوادور در جزیره ایزابلا دقیقاً بر روی خط استوا واقع شده اند. فاصله خرده جزیره اسپانیولا در جنوبی‌ترین نقطه این گروه-جزیره، و جزیره داروین در شمالی‌ترین نقطه آن، ۲۲۰ کیلومتر است. با وجود قرار گرفتن جزایز در دو سمت خط استوا، [[سازمان آب‌نگاری بین‌المللی]] آنها را جزئی از اقیانوس آرام جنوبی قلمداد می‌کند.
جزایر گالاپاگوس شامل ۷٬۸۸۰ کیلومتر مربع خشکی و ۴۵٬۰۰۰ کیلومتر مربع دریا می‌باشد. بزرگترین جزیره آن با نام ایزابلا دارای وسعتی برابر با ۵۸۲۷ کیلومتر مربع است و در حدود سه چهارم کل خشکی های این مجمع الجزایر را تشکیل می‌دهد. مرتفع ترین نقطه در این جزایر، قله آتشفشانی وولف با ارتفاع ۱۷۰۷ متری از سطح آب های آزاد، در جزیره ایزابلا واقع شده است گالاپاگوس از ۱۸ جزیره اصلی و ۳ جزیره فرعی و کوچک‌تر و همجنین ۱۰۷ صخره و جزیره های خرد تشکیل شده است. این جزایر در [[برخوردگاه سه گانه گالاپاگوس]] (محل برخورد سه پوسته قاره ای) واقع شده‌اند. گروه جزیره گالاپاگوس بر روی پوسته قاره‌ای نازکا قرار گرفته که با سرعت ۶٫۴ سانتیمتر در سال در جهت شرق و جنوب شرقی به زیر پوسته قاره‌ای آمریکای جنوبی در حال حرکت است.این گروه-جزیره بر روی [[تفتگاه گالاپاگوس]] شگل گرفته‌اند. در این [[تفتگاه]]، پوسته زمین از قسمت زیرین بوسیله یک پدیده حرارتی با نام [[منتل پلوم]] ذوب شده و منجر به ایجاد آتشفشان می شود. نخستین شکل گیری جزایر در فاصله زمانی ۹۰ میلیون تا ۸ میلیون سال پیش تخمین زده شده است.
جزایر با قدمت طولانی‌تر که با گذشت زمان، از منتل پلوم فاصله گرفته، بصورت تدریجی به زیر سطح آب رفته‌اند. این در حالی است که جزایر جوان‌تر ماندد ایزابلا و فرناندینا، هنوز در حال شکل‌گیری هستند. آخرین فوران آتشفشانی در جزیره فرناندینا در سال ۲۰۰۹ رخ داد که مواد مذاب را هم به ساحل و هم به [[کاسه آتشفشانی]] آن آتشفشان در حال فوران سرازیر کرد.
== جزایر اصلی ==
۱۸ جزیره اصلی (جزایر دارای وسعتی بالاتر از ۱ کیلومتر مربع) در گروه جزیره گالاپاگوس وجود دارند:
* ''' جزیره بالترا ''' یا ''' سیمور جنوبی ''' جزیره ای کوچک و مسطح در مرکز گالاپاگوس که بسیار خشک بوده و پوشش گیاهی آن محدود به اسفناج باغی، کاکتوس سرده ای و یک نوع درخت بومی منطقه آمریکای جنوبی به نام پالو سانتو می باشد. فرودگاه بالترا (سیمور) واقع در این جزیره تا سال 1986، تنها فرودگاه گالاپاگوس بود. در حال حاضر فرودگاه دیگری در جزیره سان کریستوبال وجود دارد. از آنجایی که فقط فرودگاه بالترا تسهیلات لازم برای پروازهای شبانه را داراست، پرواز هواپیماهای خصوصی به گالاپاگوس به مقصد این فرودگاه انجام می‌گیرد. پس از ورود به جزیره، مسافرین بوسیله اتوبوس به یکی از دو اسکله موجود انتقال می یابند. اسکله اول در خلیجی کوچک قرار گرفته که قایق های مسافرکش در آن منتظر ورود مسافرین هستند. اسکله دوم بالترا را به جزیره سانتا کروز متصل می‌کند. در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸، فرودگاه بالترا تحت نوسازی قرار گرفت و رستوران‌ها و مغازه‌های جدید و همچنین بخش مخصوص مسافرین به آن افزوده شد.
* ''' جزیره بارتولومی ''' یک جزیره خرد آتشفشانی در فاصله اندکی از ساحل شرقی جزیره سانتیاگو در گروه-جزیره گالاپاگوس است که یکی از جزایر جوان این گروه جزیره محسوب می‌شود. نام این جزیره و خلیج سالیوان و جزیره سانتیاکو (جیمز) برگرفته از نام دوست صمیمی چارلز داروین، بارثولومیو جیمس سالیوان است که یک ستوان نیروی دریایی در کشتی اچ ام اس بیگل بود. امروزه به اشتباه از املای Sullivan بجای Sulivan استفاده می‌شود. این جزیره از معدود مکان‌هایی است که می‌توان پنگوئن گالاپاگوس را که تنها گونه پنگوئن ساکن بر روی خط استوا است، در آن یافت. لاک‌پشت سبز یکی دیگر از گونه‌های جانوری موجود در این جزیره است.
* ''' جزیره داروین (کالپپر) ''' نام این جزیره برگرفته از نام چارلز داروین است و دارای وسعتی برابر با ۰٫۴ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع ۱۶۸ متر می‌باشد. در این جزیره می‌توان [[فک خزدار گالاپاگوس|فک خزدار]]، فریگیت، [[ایگوانای دریایی]]، مرغ نوروزی دم چلچله‌ای، شیر دریایی، وال، لاک‌پشت دریایی، کودن پاقرمز و [[کودن نازکا]] را مشاهده نمود.
* ''' جزیره اسپانیولا (هود) ''' این جزیره به افتخار اسپانیا با این نام نامگذاری شد. نام دیگر آن هود است که برگرفته از نام دریابد بریتانیائی، ساموئل هود، می‌باشد. این جزیره دارای وسعتی برابر با ۲۳ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع ۲۰۶ متر می باشد.
* ''' جزیره فرناندینا (ناربورو) ''' نام این جزیره به افتخار [[فردیناند دوم آراگون]] که سفر دریائی [[کریستف کلمب]] را پشتیبانی مالی کرد، فرناندینا انتخاب شده است. وسعت این جزیره ۲۴۸ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن ۱٬۴۹۴ متر می‌باشد.
* ''' جزیره فلورینا (چارلز یا سانتا ماریا) ''' نام این جزیره برگرفته از نام خوان خوزه فلورس، اولین رئیس جمهور اکوادور است که در دوران ریاست جمهوری وی، اکوادور مالکیت مجمع الجزایر گالاپاگوس را بدست آورد. نام دیگر آن یعنی سانتا ماریا برگرفته از نام یکی از کشتی‌های کریستف کلمب می‌باشد. مساحت آن ۱۷۳ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن، ۶۴۰ متر است.
* ''' جزیره جنووسا (تاور) ''' نام آن برگرفته از نام شهر جنووا در ایتالیا است. این جزیره دارای مساحتی برابر با ۱۴ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع ۷۶ متر است.
* ''' جزیره ایزابلا (آلبمارل) ''' این جزیره به افتخار ملکه ایزابلا نامگذاری شد. با مساحتی بالغ بر ۴٬۴۰ کیلومتر مربع، این جزیره بزرگترین جزیره در گالاپاگوس است. مرتفع‌ترین نقطه در این جزیره قله آتشفشان وولف با ارتفاع ۱٬۷۰۷ متر می‌باشد.
* ''' جزیره مارچنا (بیندلو) ''' نام این جزیره برگرفته از نام فری آنتونیو مارچنا بوده و دارای مساحت ۱۳۰ کیلومتر مربعی و حداکثر ارتفاع ۳۴۳ متر می‌باشد.
* ''' جزیره سیمور شمالی ''' نام این جزیره برگرفته از نام اشراف زاده انگلیسی، لرد هیو سیمور است و دارای مساحت ۱٫۹ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع ۲۸ متر می‌باشد.
* ''' جزیره پینزون (دانکن) ''' نام این جزیره از نام برادران پینزون (ناخداهای کشتی‌های پینتا و نینا) برگرفته شده است. مساحت آن ۱۸ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن ۴۵۸ متر می‌باشد.
* ''' جزیره پینتا (آبینگدون) ''' نام این جزیره برگرفته از کشتی پینتا بوده و دارای مساحت ۶۰ کیلومتر مربعی و حداکثر ارتفاع ۷۷۷ متر می باشد.
* ''' جزیره رابیدا (جرویس) ''' نام این جزیره برگرفته از نام صومعه رابیدا است. کریستف کلمب قبل از سفر دریایی خود، پسرش را به این صومعه سپرد. مساحت آن ۴٫۹ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن ۳۶۷ کیلومتر مربع است.
* ''' جزیره سن کریستوبال (چتم) ''' نام این جزیره برگرفته از نام قدیس سنت کریستوفر و نام انگلیسی آن، برگرفته از نام ویلیام پیت، اولین ارل چتم است. مساحت آن ۵۵۸ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن ۷۳۰ متر می‌باشد.
* ''' جزیره سانتاکروز (ایندفتیگبل) ''' سانتاکروز نام صلیب مقدس در زبان اسپانیولی است. نام انگلیسی جزیره برگرفته از نام کشتی جنگی بریتانیائی ایندفتیگبل، متعلق یه نیروی دریایی سلطنتی است. مساحت آن ۹۸۶ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن، ۸۶۴ متر می‌باشد.
* ''' جزیره سانتافه (بارینگتون) ''' نام این جزیره برگرفته از نام شهری در اسپانیا بوده و دارای مساحتی برابر با ۲۴ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع ۲۵۹ متر است.
* ''' جزیره سانتیاگو (سان سالوادور، جیمز) ''' نام این جزیره معادل نام سنت جیمز در زبان انگلیسی است. نام دیگر آن برگرفته از اولین جزیره کشف شده توسط کریستف کلمب در دریای کارائیب می‌باشد.
* ''' جزیره وولف (ونمن) ''' نام این جزیره برگرفته از نام زمین شناس آلمانی، [[تئودور وولف]] است و دارای مساحت ۱٫۳ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع ۲۵۳ متر است.
[[File:The Galápagos tortoise or Galápagos giant tortoise (Chelonoidis nigra) - Santa Cruz Island.jpeg|thumb| ]]
== جزایر خرد ==
* ''' جزیره دافنه میجر ''' جزیره ای کوچک واقع شده در شمال جزیره سانتاکروز و غرب بالترا است. در نقشه ای که توسط آمبروس کولی در سال ۱۶۸۴ تهیه شد، این جزیره بصورت بدون نام به چشم می‌خورد.
* ''' جزیره پلازای جنوبی ''' نام این جزیره به افتخار رئیس جمهور پیشین اکوادور، ژنرال [[لئونیداس پلازا]] انتخاب شده است. مساحت آن ۰٫۱۳ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن، ۲۳ متر می‌باشد.
* ''' جزیره بدون نام ''' – جزیره خردی که بیشتر برای [[غواصی اسکوبا]] مورد استفاده قرار می‌گیرد.
== پانویس ==
سطر ۵۳ ⟵ ۱۰۵:
* {{یادکرد-ویکی
|پیوند = http://en.wikipedia.org/wiki/Gal%C3%A1pagos_Islands
|عنوان =
|زبان = انگلیسی
|بازیابی =
}}
{{جغرافیا-خرد}}
| |||