'''ابوسعید عبدالحیّ بن ضحاک بن محمود گَردیزی''' تاریخ‌نگار ایرانیپارسی همدوره با فرمانروایی [[غزنویان]] بود.
از مورخان برجسته ایرانیپارسی است که در نیمه اول قرن پنجم هجری، در روزگار سلطنت [[عبدالرشید غزنوی]] پسر [[سلطان مسعود غزنوی]]، میزیست. از احوال او اطلاعاتی در دست نیست جز این که منسوب به [[گردیز]] است و آن منطقه‌ای است در یک منزلی [[غزنه]] بر جادهٔ هند. وی در [[غزنین]] سکونت داشت و در همین شهر کتاب خود را نوشت. در اواخر زندگی [[ابوریحان بیرونی]] (درگذشتهٔ ۴۴۰ ه. ق) با او دیدار کرد. اثر برجستهٔ او [[زین الاخبار]] مشهور به [[تاریخ گردیزی]] پیرامون سال [[۴۴۰ (قمری)|۴۴۰ هجری قمری]] نگاشته شده‌است، و مشتمل است بر تاریخ عالم و اسلام از قدیم‌ترین روزگار تا تااندکی بعد از ۴۴۰ مقارن با پایان پادشاهی [[مودود غزنوی]]، پسر [[سلطان مسعود غزنوی]]، که به نثری پخته نوشته شده‌است. از مختصات کلام گردیزی رعایت جانب ایجاز، ذکر رئوس حوادث و اجتناب از اطناب و عدم ورود در جزئیات است. با آن که در کلام گردیزی لغات تازی کم نیست، اما شیوهٔ نگارش او کهنه و نزدیک به نثر [[سامانی]] است.
