استان کرمانشاه در جنبش مشروطه ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

براساس نوشته هاینوشته‌های انگلیسی‌ها در [[کتابهای آبی]] در این ایام آشوب واغتشاش سراسر شهر و حوالی کرمانشاه را در بر گرفته بود و ایلات وعشایر که چارچوب جمعیتی کرمانشاه از آنها شکل گرفته بود از این رهگذر استفاده نموده وبه غارت کرمانشاه دست می زدند. هر قبیله وایلی ازآنجا که مسلح بودند به طرفداری از یک گروه خاص به چپاول طرف مقابل می پرداختند. مشروطیت برای ایلات معنای دیگری داشت. هنگامی ایلیاتی‌ها و ولایتی‌ها می خواستند به قتل و غارت در جایی اشاره کنند می گفتند مشروطه شد.

این شهر که مرکز ایالت غرب ایران است و بیش از سایر شهرها، مردان مستبدو مقتدر دارد در طلوع مشروطیت میدان جنگهای خونین و قتل و غارت‌هایی شد که در سایر نقاط ایران نظیر آن دیده نشده بود. حاکم شهر حاجی سیف الدوله برادر [[عین الدوله]] مرد مستبدی بود و نمی‌خواست وکلایی برای مجلس انتخاب شوند. این بود که به مخالفت مشروطه‌خواهان بر خاست و در نتیجه جنگ در میان دو دسته در گرفت. مستبدین خانه هایخانه‌های ملاهای معروف را که مخالف مشروطه بودند مرکز خود قرار دادند و مشروطه‌طلبان در قنسولخانه انگلیس و تلگرافخانه اجتماع کردند. شهر به‌کلی در حال تعطیل بود بازارها بسته و هزاران مرد مسلح از دو طرف شب و روز با هم جنگ و تیراندازی می‌کردند. چندین هزار نفر از ایلات مسلح اطراف کرمانشاه به تحریک مستبدین به شهر هجوم بردند، بازارها وخانه هایوخانه‌های مردم را غارت کردند و عده ایعده‌ای بی گناه را کشتند.

امروز مجلس تعطیل است. در انجمن طلاب مذاکره از اختلاف کرمانشاه بود که در کرمانشاه اختلافی بزرگ در قبول مشروطیت به میان آمده، بالاخره رجوع به علماء عتبات کرده اند. علماءثلاثه نجف یعنی جناب حجةالاسلام آقای حاج میرزا حسین حاج میرزا خلیل و جناب حجةالاسلام آقای [[آخوند ملا محمد کاظم خراسانی]] وجناب آقای حاج شیخ عبدالله مازندرانی حکم کرده اندکرده‌اند به وجوب مشروطیت دولت ایران و این‌که مردم اطاعت احکام مجلس شورای ملی را بنمایند. با این وصف جمعی از مستبدین وعلماء مخالفت نموده مانع انتخاب وکلا می باشند. ولی امام جمعه کرمانشاه با نهایت میل در امر مشروطیت و امر انتخاب ساعی است از بذل مال وجان دریغ نمی فرماید. بنای طلاب بر این شد که مجلس رسماً از دولت بخواهد که مانعین مشروطیت را جلوگیری نماید.

با کمال افتخار آنجناب را از حادثه ایحادثه‌ای که وقوع آن سبب نگارش مراسله مفصلی به دولت ایران گردید مستحضر می دارد.

از طرفی در جریان درگیری هایی که بین هواداران مشروطیت و مستبدین روی داد گروه هایگروه‌های زیادی بی خانمان شده ومورد تهاجم ایلات و طوایف واقع گردیدند. این ها که بالغ بر دو یا سه هزار نفر می شدندبه طرف تهران رهسپار گردیده، شکایت وتظلم نمودند. که قرار شد به آنها خسارت داده شود وزیانهای آنها جبران گردد. اما قتل [[علی اصغر خان اتابک]] در ۲۱ رجب ۱۳۲۵ ه.ق اوضاع مملکت را آشفته ساخت، وضعیت مجلس ودولت به هم ریخت وآشوب وهرج ومرج تمام کشور، بویژه پایتخت را در بر گرفت. به‌همین خاطر غارت شد‌گان کرمانشاهی به آنچه که مطلوبشان بود نرسیدند و با مشقت فراوان به کرمانشاه برگشتند.

شخص دیگری که می خواست از این آب گل آلود ماهی بگیرد [[سالارالدوله]] قاجار بود. او نیز برای روزگاری چند منطقه غرب را به آشوب کشاند و در سال ۱۳۲۵ه.ق شورشی را به راه انداخت و با کمک عشایر لُر، علیه محمد علی شاه دست به حرکتی گسترده زد که مجلس ودولت را غافلگیر ساخت هر چند آنها می توانستند از این فرصت نهایت استفاده را ببرند اما به قول ملک‌زاده: "برای تملق و چاپلوسی از محمد علی شاه" اعلامیه ایاعلامیه‌ای برضد سالارالدوله صادر کردند. این شورش عاقبت با یاری داودخان به همراه سواران ایل [[کلهر]] در منطقه [[نهاوند]] و [[بروجرد]] ساقط گردید.