پیمان ورسای: تفاوت میان نسخه‌ها

'''پیمان ورسای''' قرار دادی است که در [[۲۸ ژوئن]] سال ۱۹۱۹ میلادی در [[کاخ ورسای]] واقع در حومه [[پاریس]] به امضا طرفین درگیر [[جنگ جهانی اول]] رسید و رسماً به نخستین جنگ جهانی خاتمه داد هرچند که آتش جنگ در [[۱۱ نوامبر]] ۱۹۱۸ خاموش شده بود. این معاهده در تاریخ [[۱۰ ژانویه]] ۱۹۲۰ به مرحله اجرا گذاشته شد.

 

 

این پیمان در ۲۸ ژوئن ۱۹۱۹ میان دولتهای پیروز در جنگ جهانی یکم و آلمان (دولت شکست خورده در آن جنگ) در کاخ ورسای، در پاریس بسته شد. نخستین بخش پیمان به بنیاد «جامعهٔ ملل» مربوط بود و بخش دوم آن آلزاس-لورن را از آلمان به فرانسه، او پن-مالمدی را به بلژیک، بخشی از سیلزی بالا (بعد از همه‌پرسی) پوزن و پروس غربی را به لهستان، بندر ممل و کرانه‌های آن را به لیتوانی، هولشتین را به چکسلواکی و بخشی از شلسویگ را (بعد از همه‌پرسی) به دانمارک واگذار کرد. آلمان از حاکمیت خود بر دانتزیگ چشم پوشید و از اتحاد با اتریش، جز با موافقت همهٔ اعضای جامعهٔ ملل، بازداشته و خلع سلاح شد. نظام وظیفه در آلمان لغو شد و ارتش آن کشور به صدهزار نفر و نیروی دریایی آن به شش ناو جنگی محدود شد و از داشتن زیردریایی و هواپیمای جنگی و توپ‌خانهٔ سنگین و ساختن بار وبندی ممنوع شد. نیروهای پیروز راینلند را برای پانزده سال اشغال کردند و سرزمین سار بین‌المللی اعلام شد. رودخانه‌های آلمان بین‌المللی شد و مستعمره‌های آن با سرپرستی جامعهٔ ملل میان دولت‌های پیروز تقسیم شد. آلمان مجبور شد «مسئولیت آلمان و متحدانش را در ایجاد خرابی‌ها و زیان‌هایی که متفقین و دولت‌های متحد آنها و ملت‌هایشان بر اثر تجاوز آلمان و متحدانش تحمل کرده‌اند» پذیرفته و غرامت آنها را بپردازد. این غرامت در ۱۹۲۱ به شش میلیارد و ششصد میلیون لیره برآورد شد. آلمان در فاصلهٔ پایان جنگ جهانی یکم و آغاز جنگ جهانی دوم دربارهٔ سرزمین‌های واگذارده، به ویژه سلیزی بالا، پروس غربی، ممل، سار، و راینلند با دولت‌های دیگر کشاکش داشت و تا پایان ۱۹۳۹ دوباره آنها را بازیافت. دولت نازی، که در ۱۹۳۳ بر سر کار آمد، رفته رفته از زیر محدودیت‌های نظامی شانه خالی کرد و غرامت‌ها نیز اندک اندک کاسته و در ۱۹۳۲ بخشوده شد. پیمان ورسای یکی از انگیزه‌های سرکشی دوبارهٔ شور قدرت‌طلبی آلمان‌ها و پیروزی نازیسم در آلمان و به راه افتادن جنگ جهانی دوم بود. <ref name="a">دانشنامهٔ سیاسی- داریوش آشوری-نشر مروارید- چاپ شانزدهم ۱۳۸۷- ص۹۱ -۹۲ </ref>