دومین جنگ شاهنشاهی ساسانیان و ترک‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:Kushano-Hephthalites 600ad.jpg|بندانگشتی|300px|تخارستان، در حدود سال ۶۰۰ میلادی.]]

 

 

[[سبئوس]] نوشته‌است {{نقل قول بزرگ}}شورشیان چون یارای مقاومت در برابر سپاه او را نداشتند، دست یاری به سوی [[تون جبغو خان]] خان بزرگ [[خاقانات غربی ترک]] دراز کردند.<ref>ایران و ترکان، ص ۱۳۰</ref> تون جبغو خان به مدد آنان آمد و پادگان ایرانی مجبور به عقب‌نشینی شد. ترکان سپاه ایران را غافلگیر کردند اما سمبات توانست بگریزد و متعاقب آن ترکان به درون ایران حمله بردند و [[ری]] و [[اصفهان]] را غارت کردند اما چندی نگذشت که به دستور [[تون جبغو خان]] برگشتند.<ref>ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، ص ۱۳۰</ref> {{پایان نقل قول بزرگ}} مطالبی که سبئوس دربارهٔ علت عقب نشینی ترکان آورده‌است قانع کننده نمی‌رسد. [[مارکوارت]] نوشته‌است همین که ترکان برگشتند سمبات بار دیگر با سپاه خویش تا [[بلخ]] پیش تاخت، با وجود این نتوانست مواضع خود را در [[طخارستان]] محکم کند. ناگزیر به مرغاب بازگشت و به مرزبانی مرزهای شرقی ایرانی ساسانی پرداخت.<ref>ایران و ترکان در روزگار ساسانیان، ص ۱۳۱</ref>

 

بدین ترتیب تمام [[تخارستان]] از سلطهٔ ساسانیان خارج شد. آنچه در کتاب‌ها آورده‌اند که [[تون جبغو خان]]، فارس را اشغال کرد به همین معنی می‌باشد. سپس [[تون جبغو خان]]، جنوب [[افغانستان]] را گرفت و به همین ترتیب تمام شمال و غرب [[پاکستان]] امروزی به تصرف ترک‌ها درآمد یا دست کم به ترک‌ها مطیع گردید.<ref>تاجیکان، ص ۳۴۳</ref> روایت سبئوس از آن لحاظ فوق‌العاده مهم می‌باشد که در آن اتحاد و قد علم کردن ترک‌ها را همراه هیتالیان مقیم شمال افغانستان علیه ایران ساسانی به وضاحت نشان داده شده‌است. [[مارکوارت]] پژوهش مفصلی از روی روایت سبئوس انجام داده‌است.<ref>تاجیکان، ص ۳۴۲</ref>

 

 

از طرفی دیگر [[عبدالحسین زرینکوب]] حکایت دیگری دربارهٔ این جنگ دارد او در کتاب تاریخ مردم ایران آورده‌است، پس از پیروزی‌های پی‌درپی و فتح [[مصر]] در سال ۶۱۷ میلادی حتی ولایات شرقی فلات ایران نیز که غالباً در هنگام درگیری با روم، دشواری‌هایی برای دولت‌ها پیش می‌آوردند، اشکال عمده‌ای نتوانستند ایجاد کنند. سمبات باگراتونی سردار ارمنی ایران در این ایام یک سرکردهٔ هفتالی را که ظاهراً به تحریک خاقان ترک درین نواحی تاخت‌وتاز کرده بود به شدت مقهور نمود و حتی قسمتی از شمال غربی [[هند]] درین ایام مثل اوایل عهد ساسانی ناچار شد باز انقیاد ایران را گردن نهد.<ref>تاریخ مردم ایران ص ۵۱۴</ref>

* غفوروف، باباجان. تاجیکان. تاریخ قدیم، قرون وسطی، و دورهٔ نوین. دوشنبه: مؤسسهٔ انتشاراتی عرفان، لیتوگرافی چاپ و صحافی، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۷

{{چپ‌چین}}

{{پایان چپ‌چین}}

{{تاریخ-خرد}}

 

[[رده:۶۱۹ (میلادی)]]

[[رده:آسیای مرکزی]]

[[رده:اقوام ترک‌تبار]]

[[رده:تاریخ آذربایجان]]

[[رده:تاریخ ارمنستان]]

[[رده:جنگ‌های ایران باستان]]

[[رده:جنگ‌های ایران و ترکان در دوران ساسانیان]]

[[رده:گؤک‌ترکان]]