ماکیان ایکس یک: تفاوت میان نسخه‌ها
| [نسخهٔ بررسی‌نشده] | [نسخهٔ بررسی‌نشده] |
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
حذف میان‌ویکی‌ها |
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۴) +املا+مرتب+تمیز (۶.۵): + رده:جرم‌هایی که از روی ستارگان متغیر نامگذاری شده‌اند+[[رده:سیاهچاله‌های ست... |
||
خط ۶۸:
{{پایان جعبه ستاره}}
'''ماکیان ایکس یک''' یا '''دجاجه ایکس یک'''<ref>{{یادکرد|نویسنده=کاکو، میکیو|نویسندگان سایر بخش‌ها=تامسون، جنیفر |کتاب=فراسوی اینشتین|ناشر=انتشارات فاطمی|سال=۱۳۸۸|فصل=فصل ۱۵۱|شابک=ISBN 964-318-346-7|زبان=fa}}</ref>{{انگلیسی|Cygnus X-1|کوتاه‌شده: Cyg X-1{{رچ}}<ref name="science3656"/>}} یک منبع مشهور [[پرتو ایکس]] در آسمان است که در صورت فلکی [[ماکیان (صورت فلکی)|ماکیان]] قرار دارد. در سال ۱۹۶۴ و در خلال پرواز یک تلسکوپ فضایی مدار پایین کشف شد و یکی از بزرگترین منابع پرتو ایکس در آسمان است که پرتوی ایکسی با شارش
| نویسنده=والتر لوین
| سال=2006
| کتاب=Compact Stellar X-ray Sources
| ناشر=Cambridge University Press
| صفحه=p. 159 | شابک= ISBN 0-521-82659-4}}<small>(یادکرد دست دوم)</small></ref> تولید می‌کند. ماکیان ایکس یکی از بزرگترین احتمالات برای [[سیاهچاله]] است. این جسم حدود ۸٫۷ برابر جرم خورشید، جرم دارد<ref name="iorio"/> از آنجایی که هرچه در اطرافش باشد به مشابه این رفتار می‌کند که در کنار یک سیاه‌چاله‌است. شعاع [[افق رویداد]] آن
| =نویسنده=هاروکو | تاریخ=[[۲۸ ژوئن]]، [[۲۰۰۶ (میلادی)|۲۰۰۶]]
| نشانی=http://www.physics.hku.hk/~astro/harko_science.html
خط ۱۱۱:
| تاریخ بازدید=2008-03-29}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref>
این سامانه عضو یک مجموعه ستاره به نام ماکیان
ماکیان ایکس یک موضوع [[شرط‌بندی علمی]] بین [[استیون هاوکینگ]] و [[کیپ تورن|کیپ ثورن]] در سال ۱۹۷۴ بوده‌است،که در آن هاوکینگ معتقد بود که این جرم یک سیاهچاله نیست. او سیاهچاله بودن ماکیان ایکس یک را در سال ۱۹۹۰ بعد از کشف اطلاعات مربوط به امواج گرانشی تایید کرد.<ref>{{یادکرد وب
خط ۱۲۸:
| ناشر=Springer | شابک=ISBN 0-7923-7196-8}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref><ref name="apj611"/> ماکیان ایکس یک از طریق بررسی امواج [[پرتو ایکس]] کشف شد. کشف آن از طریق یک [[پرواز زیرمداری]] پژوهشی بود، که از [[سکوی پرتاب وایت سندز]] در [[نیومکزیکو]] پرتاب شد. که بخشی از نقشه بررسی منابع پرتو ایکس در آسمان است، در سال ۱۹۶۴ توسط [[آئروبی]] که یک فضاپیمای مدار پایین است و در طی نقشه برداری کشف شد. این راکت‌ها از [[شمارشگر گایگر]] استفاده می‌کردند که طول موج بین ۱ تا ۱۵ [[آنگستروم]] و در مقطع‌های ۸.۴ درجه‌ای را بررسی می‌کرد.<ref name="science3656"/>
در نتایج این نقشه برداری، هشت منبع پرتو ایکس کشف شدند، که در میانشان Cyg XR-1 (
| نویسنده=باویر
| مقاله=[http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/147/3656/394 Cosmic X-ray Sources] | ژورنال=Science
خط ۱۳۵:
| pmid=17832788}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref>
در بررسی‌های بیشتر، در ۱۹۶۳ و توسط [[ریکاردو گیاکونی]] و [[هرب گورسکی]] پیشنهاد دادند که همدم
| نویسنده=استاف | تاریخ=[[۲۶ ژوئن]]،۲۰۰۳
| نشانی=http://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/uhuru/uhuru.html
خط ۱۶۰:
|ژورنال=The Astrophysical Journal
| سال=1971 | شماره=168 | صفحه=L91–L93
| doi=10.1086/180790}}<small>(یادکرد دست دوم)</small></ref> اندازه‌گیری‌های بیشتر نشان داد مکان انتشار امواج رادیویی متفاوت و در ستاره
| نویسنده=هربرت گورسکی
| مقاله=[http://adsabs.harvard.edu/abs/1972ApJ...175L.141G The Association of X-Ray Sources with Bright Stars]
خط ۱۷۸:
| شماره=235 | دوره=2 | صفحه=37–38
| doi=10.1038/235037a0
| نویسنده=بولتون | سال=1972
| مقاله=[http://www.nature.com/nature/journal/v235/n5336/abs/235271b0.html Identification of Cygnus X-1 with HDE 226868]
خط ۱۹۰:
| ژورنال=Astronomy and Astrophysics
| سال=1996 | شماره=305 | صفحه=871–877
| doi=10.1088/1367-2630/7/1/199}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref><ref name="SSK"
با بررسی‌های بیشتر احتمال این موضوع تشدید شد و در کنفرانس اتحادیه بین‌المللی نجوم در سال ۱۹۷۳ به تصویب رسید که این ستاره بیشترین شباهت را به سیاهچاله دارد.<ref>{{یادکرد وب
خط ۲۱۰:
| doi=10.1086/181452}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref>
[[پرونده:Cygnus x1 xray.jpg|
ماکیان ایکس یک تاکنون توسط رصدخانه‌های بسیاری رصد و بررسی شده‌است.<ref name="SIMBAD"/> تشابهات بین پرتوهای ایکس منتشر شده از HDE 226868/Cygnus X-1 و [[هسته کهکشانی فعال]] اشاره به این می‌دارد که ساختمان جذب سیاه‌چاله‌ها همراه با چرخش مواد قبل از بلعیده شدن و ایجاد [[افشانه نسبیتی|افشانه]]ها است.<ref>{{یادکرد
| نویسنده=المر کوردینگ
خط ۲۲۹:
|ژورنال=Astronomy & Astrophysics
| سال=۱۹۹۹ | شماره=343 | صفحه=861–864
}}(ارجاع دست دوم)</ref> از دید زمین، این جسم فشرده هیچ وقت پشت ستاره دیگر نمی‌رود؛ به عبارت دیگر، این سیستم دوتایی به هیچ وجه [[گرفتی]] نیست. اگرچه، [[انحراف مداری]] مدار این دو، در بررسی‌های سال ۲۰۰۷ ۶.۸±۴۸.۰° است، و اینگونه معنی می‌دهد که [[نیم‌قطر بزرگ]] حدود
| نویسند=سی. تی بولتون
| مقاله=[http://adsabs.harvard.edu/abs/1975ApJ...200..269B Optical observations and model for Cygnus X-1]
خط ۲۳۶:
}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref> فاصله زمین تا این سامانه برابر ۲٬۰۰۰ [[پارسک]] (۶٬۰۰۰[[سال نوری]]) است که توسط قمر مصنوعی [[ابرخس]] اندازه‌گیری شده‌است، اما در مورد این مقدار شک و تردیدهایی وجود دارد.<ref name="SIMBAD"/>
این سامانه، حرکاتی نیز با مجموعه ستاره‌ای به نام ماکیان OB3 دارد که در ۲٬۰۰۰ سال نوری از خورشید قرار دارد. این به معنی این است که HDE 226868، Cygnus X-1 و این
| نویسند=فلیکس میرابل
| مقاله=[http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/300/5622/1119 Formation of a Black Hole in the Dark]
خط ۲۴۹:
| مقاله=The Estimated Distance to Cygnus X-1 Based on its Low-Energy X-Ray Spectrum
| ژورنال=Astrophysical Journal | شماره=167 | صفحه=L15
| نشانی=http://www.vectorsite.net/tastgal_07.html
| عنوان=7.0 The Milky Way Galaxy
خط ۲۷۱:
}}</ref><ref name="esa070516">{{یادکرد وب | lنویسنده=تد استروهمایر | تاریخ=[[۱۶ مه]]، ۲۰۰۷
| نشانی=http://www.esa.int/esaCP/SEMDMAV681F_index_0.html | عنوان=New technique for ‘weighing’ black holes | publisher=[[آژانش فضایی اروپا|اسا]] | تاریخ بازدید=2008-03-10
|زبان=انگلیسی}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref><ref name="soha"
چون بیشتر از سه برابر جرم خورشید، جرم لاشه باشد محتمل‌ترین امکان [[سیاهچاله]] است.<ref>{{یادکرد
|فصل=مرگ ستارگان|کتاب=نجوم و اخترفیزیک مقدماتی|نویسنده =زیلیک و اسمیت|ترجمه=جمشید قنبری، [[تقی عدالتی]]|ناشر =دانشگاه امام رضا|چاپ=اول |شهر=[[مشهد]]|کوشش=|ویرایش=|صفحه=۲۱۹|سال=۱۳۷۸|شابک=ISBN 964-6582-14-1}}</ref><ref name="SSK"
یک سیاهچاله محوطه گرانشی بزرگ و قوی ایجاد می‌کند که هیچ چیز توانایی خروج ندارد حتی [[تابش الکترومغناطیسی|پرتوهای الکترومغناطیسی]]. به این سرحد [[افق رویداد]] و به فاصله بین سطح و مرکز سیاهچاله [[شعاع شوارتزیلد]] گفته می‌شود، که برای ماکیان ایکس یک حدود ۲۶ کیلومتر محاسبه شده‌است.<ref>{{یادکرد | نویسنده=ا. ای. روزلر | مقاله=Almost-Black-Holes: an old—new paradigm | ژورنال=Chaos، Solitons & Fractals | سال=۱۹۹۸ | شماره=9 | دوره=7 | صفحه=1025–1034 | doi=10.1016/S0960-0779(98)80004-0}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref> هر چیزی که به داخل آن سقوط کند([[ماده (فیزیک)|ماده]] یا [[فوتون]]) امکان فرار ندارد.<ref>{{یادکرد وب | نویسنده=استاف |تاریخ=[[۹ ژانویه]]، ۲۰۰۶ | نشانی=http://web.mit.edu/newsoffice/2006/blackhole1.html
| عنوان=Scientists find black hole's 'point of no return' | ناشر=Massachusetts Institute of Technology | تاریخ بازدید=2008-03-28 | زبان=انگلیسی}}</ref>
تنها گواه وجود افق رویداد در سال ۱۹۹۲ و استفاده [[تلسکوپ فضایی هابل]] از نور [[فرابنفش]] بر می‌گردد. درخشانی یک سیاهچاله به خاطر آن است که اجرام انبوهی به دور آن می‌گردند، این سری تپ‌ها از طریق [[انتقال به سرخ گرانشی|انتقال به قرمز گرانشی]] تغییر می‌کنند. که به همین دلیل [[طول موج|طول موجشان]]
[[تلسکوپ فضایی چاندرا]] [[خطوط طیفی]] اتم [[آهن]] را در پرتوهای ایکس بررسی کرد نتیجه‌اش این بود. یک [[سیاهچاله کر|سیاهچاله چرخان]] اجازه می‌دهد اتم‌های در نزدیکی افق رویداد بچرخند اما برای ماکیان ایکس یک هیچ اتمی تا فاصه ۱۶۰ کیلومتری یافت نشد. اگرچه، این جسم ممکن است سیاهچاله باشد، اما این داده‌ها نشان می‌دهد این سیاهچاله نمی‌چرخد.<ref>{{یادکرد گردهمایی | آخر=Miller | اول=J. M.
| مشارکت=Fabian، A. C. ; Nowak، M. A. ; Lewin، W. H. G. | عنوان=Relativistic Iron Lines in Galactic Black Holes: Recent Results and Lines in the ASCA Archive | عنوان‌کتاب=Proceedings of the 10th Annual Marcel Grossmann Meeting on General Relativity | مکان=Rio de Janeiro، Brazil | تاریخ=July 20–26، 2003 | نشانی=http://arxiv.org/abs/astro-ph/0402101 | تاریخ بازدید = 2008-03-11}}<small>(ارجاع دست دوم)</small></ref><ref>{{یادکرد وب | نویسنده=روی استیو | تاریخ=[[۱۷ سپتامبر]]، ۲۰۰۳ | عنوان=«Iron-Clad» Evidence For Spinning Black Hole
خط ۲۸۴:
|ناشر =شرکت سهامی انتشار|چاپ=اول|شهر=|کوشش=|ویرایش=|صفحه=۱۲۳-۱۲۷|سال=۱۳۸۳|شابک=ISBN 964-5735-19-X}}</ref>
اگر جسم فشرده سیاهچاله باشد شعاع شوارتزیلد آن ۲۶ [[کیلومتر]] زمان تبخیر آن ۱{{چر}}×۱۰<sup>۶۶</sup> [[سال]] پس از به وجود آمدن<ref name="History"
<math>S=\frac{Akc^3}{4\hbar \;G}</math>
{{سخ}}
خط ۳۸۱:
=== اچ‌دی‌ای ۲۲۶۸۶۸ ===
[[پرونده:Cygnus_X-1.png|
اچ‌دی‌ای ۲۲۶۸۶۸ {{انگلیسی|HDE 226868}} یک ابرغول با [[رده‌بندی ستارگان|رده طیفی]] ۰۹.۷ {{چر}}Iab{{رچ}}<ref name="SIMBAD"/>که در سر حد بین کلاس
| نویسنده=استاف | تاریخ=[[۱۰ ژوئن]]، ۲۰۰۳
| نشانی=http://hubble.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=32700
خط ۴۱۲:
| ژورنال=Astronomy and Astrophysics
| سال=1978 | شماره=63 | صفحه=1–2
}}
</ref><ref>{{یادکرد
| نویسنده=جی. دبلیو سورز
خط ۴۶۰:
| ژورنال=The Astrophysical Journal
| سال=۱۹۷۳ | شماره=۱۸۵ | دوره=2 | صفحه=L113–L116
| doi=10.1086/181333}}(ارجاع دست دوم)
| نشانی=http://astronomy.swin.edu.au/cosmos/I/Interstellar+Reddening
|عنوان=Interstellar Reddening
خط ۴۷۴:
== استیون هاوکینگ و کیپ ثورن ==
ماکیان ایکس یک موضوع یک شرط‌بندی علمی بین [[استیون هاوکینگ]] و [[کیپ تورن|کیپ ثورن]] بود، در این شرط‌بندی هاوکینگ اعتقاد داشت در این منطقه سیاه‌چاله‌ای وجود ندارد. هاوکینگ توضیح داد که اینهم یک جور سیاست عاقبت اندیشانه‌است. در نوشته او در کتاب، ''[[تاریخچه زمان]]''، {{نقل قول|این یک بیمه نامه برای من است. من بسیار بر روی سیاه‌چاله‌ها کار کردم، و احساس کردم که اگر اینجا سیاهچاله نباشد تمام زحماتم به هدر می‌رود. اما در آنصورت، من این احساس را دارم که شرط را برده‌ام، و که چهارسال اشتراک [[مجله کاراگاه خصوصی]] (Private Eye) استفاده می‌کنم. اگر این سیاهچاله
در ویرایش دهمین سالگرد کتاب تاریخچه زمان هاوکینگ شرط را واگذار کرد<ref name="History"
| نویسنده=[[کیپ تورن|کیپ ثورن]] | سال=۱۹۹۴
| عنوان=سیاه‌چاله‌ها و ریسمان زمان
خط ۵۱۸:
[[رده:اجرام کاتالوگ هنری دراپر]]
[[رده:جرم‌هایی که از روی ستارگان متغیر نامگذاری شده‌اند]]
[[رده:ستارگان ابرغول کلاس O]]
[[رده:ستارگان با احتمال سیاهچاله]]
[[رده:ستارگان دوتایی]]
[[رده:سیاهچاله‌های ستاره‌وار]]
[[رده:صورت فلکی ماکیان]]
[[رده:منابع پرتوی ایکس]]
| |||