آتریوم: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Mohsen.1987 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
ایجاد یک مقاله نو از طریق ایجادگر |
||
خط ۱:
'''دیوار آتریوم'''
== مقدمه ==
در دهه هفتاد با آغاز بحران انـرژي در جهـان عصـر پايـد اري آغاز شد و در پي آن سه حيطه موثر ارزشـهاي اجتمـاعي ، منابع محيطي و مهارت هاي طراحي در بحـث توسـعه وارد شدند . مقوله مهارت هاي طراحي و دانش فني با توجه به سـه موضوع عمده انرژي ، محيط و اكولوژي مجددا تعريف گشـته و در رويكرد توسعه پايدار در مقياس شهر تا ساختم ان مـورد بررسي قرار گرفت اكنون معماري ، به عنوان يك ابر سامانه ، وظيفه مهمي را بعهده گرفته است زيرا كه 50% مصرف انرژي جهان در اين حوزه بمصـرف رسـيده و يـا تلـف ميشـود .
در راستاي ارتقاء كيفيت زندگي در توسعه پايدار ، معمـاري بايـد ضمن كاهش مصرف انرژي و كاهش آلودگي محيط زيسـت ، عناصر خود را به مثابـه سـامانه هـاي كـوچكتر - در جهـت اهداف توسعه پايدار هماهنگ سازد .
آتريوم با سابقه تاريخي چند هزار ساله ، به اشكال مختلـف و با سقفي رو باز ، در تمامي اقليم ها مشـاهده شـده ودر سـده گذشته با سـقف شيشـه اي و ويژگيهـاي متفـاوت ، عليـرغم اتــلاف حرارتــي زيــاد و تــداخل شــرايط آسايشــي ، در ساختمانهاي عمومي براي پذيرش و نشيمن ، تامين روشـنائي داخلي وايجاد فضاهاي سبز دروني مورد استقبال قـرار گرفتـه است .
با توجه به اهداف معماري پايدار نه تنها آتريوم ميتوانـد چنان طراحي شود كه اتلاف انرژي پائيني داشـته باشـد بلكـه نقش جديدي را هم در جهت كاهش مصـرف انـرژي بشـكل سرمايش و گرمايش طبيعي ، عملكرد غيـر فعـال خورشـيدي ايفاء كرده و با توجه بـه ويژگـي ميـانجي حرارتـي بـودن آن امكان افزايش سطوح بازشوهاي داخلي را براي در يافت نـور طبيعي بيشتر ميسر سازد .
از آنجا كـه آتريـوم هـا از يـك سـو باعث اي جـاد يـك احسـاس همگرايـي و تعامـل و ارتبـاط در فضائي فراخ و دلباز داخلي شده و از سوي ديگر مرز مشتركي را براي اتصـال سـاختمان بـه شـهر پديـد مي آورنـد ، اهـداف معماري پايدار براي ارتقاء كيفيت زندگي شـهري و مشـاركت هاي مردمي بواسطه آن متجلي ميگـردد . در حقيقـت آتريومهـا همانند ساير اجزاء يك ساختمان در يك روند از جزء به كـل بايــد از اهــداف كالبــدي معمــاري پايــدار تبعيــت نمــوده و عملكردي متناسب با آن داشته باشند .
واژهٌ اتريوم. اين واژهٌ لاتيني «Atrium» مي باشد که در زبان انگليسي رسوخ نموده است. معاني اين واژه بشرح زيرند
(معماري) يک حياط داخلي (يا مرکزي)، بخصوص آن گونه حياطي که در منازل رُم باستان به چشم مي خورد؛ يک حياط و يا ايوان سرپوشيده؛ يک ساختمان که داراي منارهٌ نور است؛ يک تالار مرکزي و يا يک حياط دورادور پوشيده شده با شيشه در يک ساختمان..
(تشريح و جانورشناسي) هر يک از دالان هاي متفاوتي که در آن يک و يا چند گذرگاه باز مي گردند، بخصوص: ب.الف. يکي از دو محفظه هاي بالائي قلب (در ماهي ها، يک محفظه) که در آن عروق خون جاري مي سازند. ب.ب. محفظهٌ پردهٌ گوش.
== انواع آتريوم در روم ==
* Atrium tuscaniumاين نوع ستون ندارد و سنگيني سقف با تيرهاي عرضي تحمل مي شود ولي براي ساخت بسيار گران است . به نظر مي آيد كه متداول ترين نوع آتريوم مورد استفاده در خانه هاي رومي بوده است.
* Atrium tetrastylumاين نوع يك ستون در هر گوشه از استخر impluvium دارد.
* Atrium corinthium.اين نوع آتريوم شبيه نوع قبل است اما باز شو (چشمه) بزرگتري در سقف دارد و تعداد بيشتري هم ستون دارد.
* Atrium displuviatumسقف عملا شيب دار است به سمت ديوارها، بنابراين مقدار زيادي از آب باران به بيرون هدايت مي شوند.
* Atrium testudinatum اين نوع آتريوم هيچ چشمه اي در سقف ندارد و فقط در خانه هاي كوچك و بي اهميت ديده مي شود.
== آتريوم امروزي ==
آتريوم در معماري امروز: فضاي باز بزرگ چند طبقه بلند با سقف شيشه اي كه داراي پنجره هاي بزرگ است
== عملكرد آتريوم ==
آتريوم با دو پديده طبيعي كار مي كند
* پديده گلخانه (Green house effect)
اشعه خورشيد با طول موج كوتاه از جدار شيشه عبور مي كند و باعث گرم شدن درون فضا مي شود و هنگام بازتاب به خاطر طول موج بلندش نمي تواند از شيشه ها عبور كند و باز مي گردد، اين پديده معمولا در زمستانها به گرم شدن فضاي داخلي كمك مي كند و در تابستان مناسب نيست
اثبات: انرژي و طول موج رابطه عكس دارند.
* پديده (Stack effect)
اين پديده در اثر همرفت در فضاهاي باز صورت مي پذيرد، هواي گرم و سبك به طرف بالا مي رود و سعي مي كند كه خارج شود، اين باعث مي شود فشار مثبت در بالاي فضا و فشار منفي در قسمت مياني ايجاد شود اگر اين هوا نتواند خارج شود، باعث لايه بندي هوا با درجات مختلف دما مي شود
تابش خورشيد به ديواره داخلي مقابل آن را گرم مي كند كه سبب گرم شدن هواي مجاور آن مي شود.اين گرم شدن هوا گردش هوا را داخل آتريوم ايجاد مي كند ازآنجا كه اين اشعه خورشيد انرژي خود رااز دست داده است نمي تواند خارج شود و در داخل آتريوم مي ماند .هواي گرم شده به سمت بالا حركت مي كند و هواي سرد تميز بيرون كه از دريچه هاي پايين وارد آتريوم مي شود جايگزين ان مي شود و اين روند ادامه دارد .اگر هواي گرم به نحوي از آتريوم خارج نشود سبب لايه لايه شدن هواي داخل آن با دماي متفاوت مي شود به همين خاطر معمولا در بالاي آتريوم دريچه هايي براي خروج هواي گرم تعبيه ميشود.
فن هواي گرم شده داخل آتريوم را داخل ساختمان مي كشد اين هوا گرم شده توسط كانال هايي به داخل طبقات هدايت مي شودو فضا هاي داخلي را گرم مي كند.
هوايي سرد طبقات پس ازگرم و آلوده شدن توسط مكش هاي هوا به داخل كانال كشيده مي شود اين كانال ها هواي آلوده وگرم را به پايين منتقل مي كند .اين هوادر پايين با هواي سرد تميز بيرون تركيب شده دوباره وارد آتريوم مي شود.
== آتريوم و حفظ انرژي ==
استفاده از آتريوم به تنهايي باعث نگهداري و حفظ انرژي ساختمان نمي شود، مقدار انرژي ساختمان اصلي وابسته به نور مصنوعي، تهويه مكانيكي و خنك كننده هاست.
براي اطمينان از اينكه آتريوم باعث كاهش مقدار انرژي داخل فضاهاي اصلي ساختمان نمي شود بايد به نكاتي توجه كرد:
* درزبندي بازشوها بايد كاملا بي نقص باشد، شيشه ها بايد خاصيت بازتاب باشد اين باعث مي شود كه استفاده از نورهاي مصنوعي در فضاهايي كه در كنار آتريوم هستند كم شود و حداكثر استفاده از نور طبيعي صورت بگيرد
* آتريوم ها بايد داراي تامين كننده هواي تازه از خارج باشد تا بتواند به صورت طبيعي فضا را تهويه كند
* سايه بان و وسايل تهويه اي پيشرفته اي لازم است تا فضاي آتريوم ها را در تابستان از گرماي بيش از حد نجات دهد
== جهت قرار گيري آتريوم در ساختمان ==
آتريوم بهتر است طوري در داخل ساختمان اصلي واقع شود كه قسمتي از آن در فضاي باز قرار گيرد اين قرار گيري سبب حداكثر استفاده از نور روز و بهره مندى از تهويه طبيعي مي شود. بهتر است اين بيرون زد گى از طرف جنوب باشد
== آتريوم و نور گيري ==
در بسياري از موارد مسئله نورگيري و سايه به آنها با هم در تعارض قرار مي گيرند معمولا از قابليت بازتاب نور و سايبانهاي موثر در تهويه آتريوم استفاده مي شود استفاده از سايبان باعث جلوگيري از نورگيري كامل در زمستان و لزوم وجود نورهاي مصنوعي بيشتر در بقيه اتاقهاي ساختمان و حتي در خود آتريوم مي شود بدين منظور معمولا از سايه بانهاي متحرك و قابل جابه جايي و امكانات تهويه متفاوت در زمستان و تابستان استفاده مي شود معمولا طراحان و معماران در مورد نورگيري اتاقهاي دور تا دور آتريوم ها به صورت طبيعي بسيار خوش بينانه فكر مي كنند ولي معمولا حركت ابرها باعث اختلاف نورگيري در ارتفاعهاي مختلف آتريوم و فضاهاي اطراف آن مي شود. يعني در ارتفاعات بالاتر نورگيري كمتري صورت مي گيرد كه معمولا اين مشكل از طريق نورگيري سقفي حل مي شود.
== آتريوم در اقليم سرد وگرم ==
""اقليم سرد""
در اقليم هاي سرد كاربرد آتريوم بيشتر به خاطر پديده گلخانه اي است كه در آن ايجاد مي شود،به وسيله سيستم هاي كامپيوتري مي توان امروزه مقدار انرژي كه داخل آتريوم جمع مي شود را محاسبه كرد ميزان اين انرژي به نوع مصالح به كار رفته ، نوع سطح و همينطور عايق بندي هاي انجام شده بستگي دارد. آتريوم ها مانند يك جعبه استاندارد از لحاظ لايه بندي هوا، تهويه طبيعي و همينطور آسايش از لحاظ تابش و دما عمل مي كنند
""اقليم گرم""
محاسبه لايه بندي هاي هواي داخل آتريوم ها در اقليم هاي گرم نه تنها به محاسبات دقيق رياضي به وسيله نمودارهاي كامپيوتري نيازمند است بلكه ساخت مدل هايي براي بررسي و حدس در مورد علمكرد لايه هاي هوا را نيز مي طلبد.
== آتريوم در زمستان ==
آتريوم ها حتي اگر وسايل گرم كننده نداشته باشند دماي انها به طور طبيعي از فضاي بيرون بالاتر است.
اين اختلاف دما به موارد زير بستگى دارد
* قسمت حفاظت كننده از قسمتي از آتريوم كه بازشو درد اين قسمت مربوط به ساختمان اصلي است و بستگي به محل قرار گيري آتريوم در داخل ساختمان دارد.
* راه هاي انتقال حرارتي بين ساختمان اصلي و اتريوم و ديوار هاي جدا كننده فضا
* انتقال حرارتي بين فضاي آتريوم و بيرون
* منطقه قرار گيري آتريوم
== آتريوم در تابستان ==
بيشترين مشكل آتريوم ها در تابستان بالا رفتن بيش از اندازه دماست.
سايبانها نخستين راه حل كم كردن دما در طول تابستان هستند، سايبانها دماي موثري كه توسط استفاده كنندگان حس مي شود را تا حدي كاهش مي دهند.
سايبانهاي ايده آل قابليت جا به جايي دارند ولي سايبانهاي بدون حركت و ثابت باعث كاهش دما در طول سال مي شوند كه براي زمستانها مناسب نيست.
اگر سايبانها در جهت جنوبي ساختمان نصب شوند اثر آنها به حداكثر خود مي رسد ولي اگر در جهت شمالي نصب شوند در زمستان ها كاريي بيشتري دارند ولي در تابستان دماي زياد آتريوم را نمي توانند به خوبي كاهش دهند، اگر سايبانها در رنگهاي روشن باشند تهويه به خوبي صورت گيرد .
سايبانهاي داخلي اثر زيادي بر روي كاهش دما خواهند داشت همين طور از نظر هزينه ارزانتر تمام مي شوند. زيرا هزينه نگهداري و كنترل آن كمتر است.
== آتريوم و ذخيره انرژي گرمايي ==
وقتي هواي داخل ساختمان اصلي با هواي داخل آتريوم جا به جا مي شود . دماي هواي داخل آتريوم كه گرم است به طبقات بالا مي رود و جايش را با هواي سرد بقيه ساختمان عوض مي كند و اين جا به جايي به صورت مداوم ادامه پيدا مي كند ذخيره انرژي در اين ساختمانها به اندازه آتريوم و ساختمان اصلي بستگي دارد.
درروزهاي آفتابي ذخيره انرژي ممكن است با تهويه بين آتريوم و ساختمان اصلي بالا روددر ساعاتي كه نورگيري از بقيه ساعات بيشتر است ممكن است دماي داخل آتريوم بيش از حد لزوم بالا رود ولي در روزهاي ابري زمستان در آتريوم هاي بلند ذخيره انرژي گرمايي با مشكل روبرو مي شود.
جريان هواي داخل آتريوم ها در24ساعت شبانه روز انجام مي شود در حالي كه به طور متوسط10 ساعت در روز از آن استفاده مي شود.
اين مطلب نشان دهنده آن است كه در بسياري از ساختمانهاي غير مسكوني سيستم هاي گرم كننده بخش كوچكي از انرژي گرمايي را تامين مي كند با تهويه طبيعي و نورگيري در طي روز تامين كننده اصلي اين انرژي است
== آتريوم و تهويه ==
بسياري از آتريوم ها از دستگاه هاي تهويه مكانيكي بهره مي برند و مخصوصا وسايل سرد كننده
وقتي بازشوها فقط در بالاي آتريوم باشند از همان دريچه اي كه هواي گرم داخل آتريوم به خاطر سبكي از آن خارج مي شود و هواي سرد در سنگين به داخل كشيده مي شود و به طرف پايين مي رود و در راه با هواي گرمتر مخلوط مي شود.
دماي داخل آتريوم ها به اندازه بازشوه بستگي دارد، هر چه بازشوها بزرگتر باشند، نزديكي دماي داخل و بيرون بيشتر است.
در آتريوم هايي كه بازشوها يشان هم در قسمت بالا و هم در قسمت پايين آن قرار دارد. از قسمتهاي بالا هواي گرم خارج مي شود و هواي سرد و سنگين از پايين داخل مي شود. اين بازشوها در تابستان بيشتر و بهتر مورد استفاده قرار مي گيرند و اين باعث لايه بندي هواي داخل آتريوم مي شود. اين نوع جا به جايي باعث تهويه ضربدري مي شود در فضاهاي مجاور، جايي كه راه دخول جريان هوا قرار دارد. البته در طراحي بنا زياد مورد توجه قرار گيرد. زيرا اين پديده عملكرد ضعيفي دارد و احتياج به بازشوهاي بسيار بزرگي دارد. هم سايبانها و هم بازشوها را مي توان با سيستم هاي مكانيكي با حس گرهاي واكنش نشان دهنده به دما مجهز كرد تا درمواقع لزوم جا به جا شوند.
آتريوم به خودي خود خاصيت ذخيره انرژي ندارد و تابع ميزان هدايت گرمايي ديوارهاي جدا كننده و پوشش آتريوم، تبادل تهويه بين آتريوم و ساختمان اصلي.
براي فراهم كردن نور قابل استفاده در فضاهاي مجاور هم در آتريوم بايد براي حداكثر نور گيري طراحي كرد و در ضمن از ديوارها و سقف با بازتاب بالا استفاده كرد.
گرماي زياد تابستان مي تواند توسط سايبانها و تهويه كاهش داده شود، سايبان ايده آل سايبان متحركي است كه اجازه نفوذ حداكثر نور را در زمستان بدهد.
مي توان فاصله عمودي نورگير را زياد و دريچه هاي نورگير را كوچك طراحي كرد، براي نورگيري مناسب فضا بهترين تناسب بين ارتفاع و طول فضا 3 به 1 است.
== کدام هتل ها را آتريوم مي نامند? ==
ATRIUM HOTEL به معناي هتل با فضاي بازمياني اولين TRIUM HOTEL درسال
۱۹۵۸ درسانفرانسيسکو ساخته شدهتل آتريوم به هتل هاي اطلاق ميشودکه طراحي ساختمان آن طوري باشدکه ازلابي هتل تا بالاي ساختمان (آخرين طبقه) را بتوان ديد
هتل آتريوم اتاق ها در يک طرف وراهرو در طرف فضاي مياني (باز) قرار ميگيرند در واقع درب ورودي اتاق ها از راهرو مياني يا باز هتل طوري قرار گرفته است که اگر از داخل اتاق بيرون بيايند روبروي درب ورودي ديواري وجود ندارد بلکه نرده فضاي مياني ديده ميشود و معمولا در چنين هتل هاي آسانسور طبقات که بصورت شيشه است از وسط قسمت مياني يا باز بالا و به پائين ميرود وميهماناني که در لابي نشسته اندويا مسافرين داخل آسانسور ها به راحتي يکديگر را يبينند ولي آسانسورهاي خدماتي و پله ها در قسمتهاي که دور از ديد ميهمانان است قرار ميگيرد اين هتل ها را معمولا براي مناطق گرمسير طراحي مي کنند
== نمونه های کار شده در دیوار آتریوم ==
بانك هنگ كنگ و شانگهاي
يکي از اجزاي شاخص بانک هنگ کنگ، کار دفتر فاستر ، آتريوم تامين کننده ي نور طبيعي در ساختمان است . تامين نور در اين ساختمان از راه بازتاب نور از سطح دو آينه ي بسيار بزرگ ميسر شده است. صفحه ي جمع کننده ي نور آفتاب در بيرون، از صدها آينه ي کوچک، که مسير نور آفتاب را دنبال مردهو آنرا به سمت آينه ي مقعري در بالاي آتريم ميتابانند ، تشکيل شده است .
اين آينه ي مقعر ، نوررا به درون فضا و حتي زير کف طبقه ي شيشه اي ساختمان هدايت ميکند. اسکيس اوليه ي نورمن فاستر به بهترين شکل نحوه هدايت نور به زير زمين را نشان ميدهد.
تنظيم فوقالعاده ي نور طبيعي در موسسه ي دنياي عرب کار ژان نوول را هزاران شاتر متحرک حساس ، که بوسيله ي کامپيوتر کنترل ميشوند، امکان پذير کرده اند.
اين ساختمان با هدف آوردن نور خورشيد به داخل قلب برج از ميان فضاي آتريم بانک و به طرف پايين يعني به سوي ميدان طراحي شده است.اين موضوع به کار گذاري يکي از خصيصه هاي جالب تر بانک يعني رديفي از آيينهاي معروف به سيستم تشتک خورشيدي –sunscoop system- منجر شد.يکي از تشنکهاي خورشيدي در بالاي آتريوم و ديگري موازي با آن چسبيده به نماي خارجي ساختمان در ضلع جنوبي قرار دارد تشتک نماي خارجي حرکتهاي خورشيد را در طول سال دنبال ميکند و نور خورشيد را به عقب يعني به رديف آيينهاي بالاي سر کارمندان در طبقه يازدهم قرار دارد باز ميتاباند .آيينهاي داخلي که پرده منحني پوسته اي را در تمام طول يالاي تير آتريوم تشکيل ميدهند . نوررا از ميان شيشه زير طاق به طرف پايين يعني آتريوم و به درون ميدان زير زمين ميتابانند
◦.تاقچه قرار گيري هر يک از آيينه ها به موتور الکتريکي و کنترل کامپيوتري مجهز است و اجازه ميدهد ايينها حرکتهاي خورشيد را دنبال کند البته هدف از اين کار خنثي کردن نوسانهاي روزانه شرق به غرب خورشيد نيست به اين معني که همچون پيشرفت روز نورخورشيد از يک طرف آتريوم پايين مي آيد از روي ميدان طبقه همکف عبور ميکند واز طرف ديگر آتريوم بالا ميرود به بيان دقيق تر با از تغييرات موتدابيري از پيش برنامه ريزي شده براي رديف محل قرار گيري آيينه ها آيينه ها خورشيد را از ميان تغييرات فصلي ان دنبال ميکنند .که در هنگ کنگ ضعي 45 درجه بين نيمه تابستان و نيمه زمستان نيز فرا تر ميرود . نوعي برنامه پيشرفته در اين ميان وجود دارد که با خورانده شدن به کامپيوتري از نوع شخصي قادر به هدايت پرتوهاي خورشيد در طول مسيري مشابه هر روز سال باشد اين تاقچه ها هر ساعت تعديل هاي ناچيزي وضع ميکنند . هر actuator--اکچواتور(دستگاه خودکار مخصوصي که مقدار سنجيدهاي انرزي براي عمليات مکانيسم يا سيستم ديگر تامين کند و انتقال دهد.) خطي حرکت آيينها را به ميزان نيم ميلي مترد ر هر دقيقه کنترل ميکند وبه تنظيمي به نسبت 18000/1در موتور نياز دارد . اين برنامه براي هدايت پرتوها در مسيري است که نور بدين ترتيب نه تنها چشم کارکنان داخل ساختمان را نميزند بلکه موانع داخلي ساختار براي رسانيدن بيشترين ميزان ممکن نور خورشيد به مکان نيازمند به نور نيز برطرف ميشوند.
<ref>http://www.hoteldari.net/blog/?feed=atom</ref>
<ref>http://www.iran-eng.com/external.php?type=RSS2&forumids=182</ref>
== منابع ==
1-لغت نامه دهخدا
2-مرجع دانش ناشر (تخصصي کنفرانسهاي کشور)
3-سايت اينترنتي آﮔﻮر
4-http://www.iran-eng.com/external.php?type=RSS2&forumids=182
5-http://www.hoteldari.net/blog/?feed=atom
6-خورشيد، باد و نور: طراحي اقليمي )استراتژيهاي طراحي اقليمي در معماري
== پیوند به بیرون ==
* [www.iran-eng.com]
<!--- رده‌بندی --->
[[رده:مقاله‌های ایجاد شده توسط ایجادگر]]
<!--- میان‌ویکی را وارد کنید مثل [[ دیوار ترومپ, en:Article]] --->
| |||