هریوا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''هَریوا''' ([[اوستایی]]: ''هَرَئیووا'' Haraēuua؛ [[پارسی باستان]]: ''هَرَیوا'' Haraiva؛ [[یونانی|یونانی باستان]]: ''آرئیا'' Ἀρεία (نباید با نام یونانی [[آریانا|آریانه (Arianē)]] اشتباه شود)؛ [[لاتین]]: ''آریا'' Aria <ref>مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، [[:w:la:Aria_(regio_Asiae)|آریا]]، ویکی‌پدیای لاتینی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۲ دسامبر ۲۰۰۸).</ref>) سرزمینی باستانی واقع در درهٔ حاصلخیز [[هریرود]] {{به یونانی|Ἄρειος آرئیوس}} بوده است.

این سرزمین که نامش را نیز از هریرود گرفته در قدیم بسیار حاصلخیز و هم مرکز شراب سازی بوده‌است. [[بطلمیوس]] موقعیت هریوا را در جنوب [[مرو]] و [[باختر (بلخ)|باختر]]، در شرق [[پارت]] و بیابان [[کارامانیا]]، شمال [[زرنگ (ساتراپی)|زرنگ]] و غرب [[پاراپامیز]] آورده است و بنابراین مشتمل بر تقریباتقریباً [[ولایت هرات]] امروزی در [[افغانستان]] می‌شده است. پایتخت آن قبل از حملهٔ [[اسکندر مقدونی]] به [[ایران]]، [[آرتاکوآنا]] {{به یونانی|Ἀρτακόανα}} بوده‌است. باشندگان هریوا را [[هروی]] می‌نامند.

به گفتهٔ تاریخ‌دان یونانی [[هرودت]]، [[اسکندر مقدونی]] در ۳۳۰ قبل از میلاد، آرتاکوانا، مرکز ساتراپی هریوه را گشود. ساتراپ (والی) هریوه در آن زمان [[ساتی برزن]] نام داشت. اگر چه باشندگان هریوا بسختی مقاومت کردند اما سپاهیان اسکندر موفق به فتح شهر شده و آن را ویران و بیش از نیمی از باشندگان آن را بقتل رسانیدند. اسکندر سپس شهر را آباد کرد و نام آن را «اسکندریه آریانا» {{به یونانی|Αλεξάνδρεια, η Αρειανή الکساندرئیا آرئیانه}} <ref>مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، [[:w:la:Artacoana|آرتاکوانا]]، ویکی‌پدیای لاتینی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۲ دسامبر ۲۰۰۸).</ref> <ref > وب‌گاه [http://www.alexanderofmacedon.info/greek/GLOSSARY1gr.htm اسکندر مقدونی]، سرواژهٔ Αρτάβαζος، سطر ۲۲م (به زبان یونانی، بازیابی در ۲۲ دسامبر ۲۰۰۸).</ref> یا بطور ساده‌تر «اسکندریه آریا» نهاد.

بعد از مرگ اسکندر (در سال ۳۲۳ ق.م.)، هریوا جزئی از قلمرو [[سلوکیان]] درآمد. تا اینکه بعد از سال ۲۴۰ ق.م. دو سرزمین همسایهٔ هریوا یعنی [[باختر (بلخ)|باختر]] و [[پارت]] از اربابان مقدونی مستقل شدند. دراین زمان هریوا جزئی از قلمرو [[دولت یونانی باختری]] نوبنیاد درآمد. در بین سال‌های ۲۰۸ و ۱۹۰ ق.م. [[آنتیوخوس سوم]] (ملقب به کبیر) پادشاه سلوکی توانست قلمروش را تا سرزمین‌های شرقی گسترش دهد و دوباره هریوا بدست سلوکیان افتاد. در سال ۱۶۷ ق.م. [[مهرداد یکم]] پادشاه مقتدر [[اشکانی]] با شکست دادن [[اوکراتید]] هریوا و برخی از سرزمین‌ها را از سلوکیان گرفت. ازین به بعد هریوا جزئی از قلمرو [[اشکانیان]] باقی ماندباقی‌ماند.

هرات در دورهٔ [[ساسانیان]] در سنگ‌نبشته‌ای در [[کعبه زردشت]] واقع در [[نقش رستم]] بنام [[هریو]] (Harēv) و در فهرست پایتخت‌های استان‌های امپراتوری ساسانیان به [[پهلوی (زبان)|زبان پهلوی]] بنام ''هری'' (Hariy) یاد شده‌است..<ref> {{یادکرد وب|نشانی = http://www.iranicaonline.org/newsite|عنوان = HERAT, ii.HISTORY, PRE-ISLAMIC PERIOD، وبگاه دانشنامه ایرانیکا|تاریخ بازدید = ۳۰ مارس ۲۰۰۹|زبان = انگلیسی }}</ref> در دورهٔ ساسانی از مراکز مهم نظامی و منطقه مرزی در مقابله با [[هیاطله]] بوده‌است. پیش از حملهٔ اعراب مسلمان به [[خراسان]] دارای اقلیت [[مسیحی]] [[نستوری]] بود. این شهر مرکز شراب سازی هم بود.