تفاوت میان نسخه‌های «رکن‌الدوله دیلمی»

در حوالی سال ۳۱۶ه ق / ۹۲۸م حسن که حدوداْحدوداً سی سال داشت به همراه احمد که نوجوانی سیزده ساله بود به برادر بزرگترش علی که در سپاه [[ماکان بن کاکوی]] (از امرای گیلان و طبرستان) منصبی داشت پیوست. ماکان از پی تعرض به نیشابور، از [[مرداویج زیاری|مرداویج]] شکست خورد و متواری شد. سه فرزند بویه بی درنگ به خدمت طرف پیروز درآمدند. ابراز لیاقت [[عمادالدوله علی|علی عمادالدوله]] باعث شد که مرداویج حکومت شهر کرج، تختگاه شاهزادگان دلفی را به وی بسپارد (این شهر با کرج امروزی متفاوت است و در نزدیکی [[بهرام آباد]] کنونی در صد کیلومتری جنوب شرقی همدان واقع بوده است). این انتصاب نقطه تغییر سرنوشت سازی برای [[آل بویه]] گردید چرا که مرداویج که به زودی از توسعه قدرت و نفوذ بوییان به وحشت افتاد هرگز نتوانست شهر کرج را از ایشان باز پس بگیرد. رشته درگیریهایی که میان بوییان و مرداویج در پی آمد به نتیجه ای قطعی منتهی نگردید و طرفین به قراردادی مبنی بر متارکه جنگ بسنده کردند. به موجب این قرارداد حسن به عنوان گروگان به دربار مرداویج فرستاده شد.

در پی قتل مرداویج در سال ۳۲۳ه ق / ۹۳۵م و فروپاشی سپاه و دربار وی، حسن با دادن رشوه به محافظانش از زندان گریخت و به نزد عمادالدوله بازگشت. در این هنگام عمادالدوله در فارس بود و با تسخیر بقایای قلمرو مرداویج عملاْعملاً پادشاهی آل بویه را پایه گذاری کرده بود.

آل بویه زیر فرمان علی به سرعت سلطه خود را بر اصفهان، فارس، کرمان و خوزستان گسترش دادند. حسن به فرمانروایی اصفهان منصوب شد و احمد فرماندهی حملات بلند پروازانه سپاه بوییان به بغداد مرکز [[خلافت عباسی]] را به عهده گرفت. در سال ۳۳۴ه ق / ۹۴۵م احمد پیروزمندانه به بغداد در آمد و خلیفه به ناچار سیادت آل بویه بر مرکز و غرب ایران و عراق را به رسمیت شناخت و احمد، حسن و علی را به القاب معزالدوله، رکن الدوله و عمادالدوله ملقب ساخت. از این زمان تا هنگام مرگ عمادالدوله، صرفنظر از فراز و نشیب هایی که در نبردهای پیاپی با بقایای زیاریان پیش آمد، رکن الدوله حکمران نسبتاْنسبتاً مستقل ری و اصفهان باقی ماندباقی‌ماند. در سکه هایی که از این دوران باقیست نام رکن الدوله تنها در کنار نام خلیفه آمده است. سکه هایی که عمادالدوله در فارس ضرب کرده است نیز تنها نام عمادالدوله و خلیفه را بر پیشانی دارند، امری که نشان از استقلال نسبی رکن الدوله دارد. هر چند که خاندان بویه که اصلاْاصلاً اهل [[دیلم]] (ناحیه دیلم) بودند، تختگاه خود را در شیراز محل اقامت برادر بزرگتر (عمادالدوله) قرار دادند و مرکزیت سنتی شیراز تا پایان دوران بوییان پا برجای ماند.

با وفات امیرالامرا عمادالدوله (که فرزند پسری نداشت) در سال ۳۳۸ه ق / ۹۴۹م بنا به وصیت خود او فناخسرو [[عضدالدوله]] فرزند رکن‌الدوله که تنها سیزده سال داشت در شیراز به تخت نشست. در این زمان رکن الدوله رسماْرسماً عنوان امیرالامرای آل بویه را به میراث برد و تا پایان عمر این لقب را برای خود حفظ نمود. در این دوران اگر چه کشمکشی مدام با سامانیان در شرق و درگیریهای گهگاه با حمدانیان در غرب قدرت آل بویه را به چالش میکشید، رکن‌الدوله و عضد الدوله موفق شدند ثباتی نسبی را در مرکز ایران بر قرار کنند.

* ر. ن. فرای، تهران، [[تاریخ ایران]] کمبریج، انتشارات امیر کبیر، جلد چهارم.