زمین کروی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[Fileپرونده:20080816eclipsed2.jpg|thumbبندانگشتی|چپ|150px|سایه گرد زمین بر ماه هنگام ماه گرفتگی در ماه اوت سال ۲۰۰۸]]

نظریهٔ زمین گرد یا کروی در اصل به زمان [[یونانیان باستان]] باز می‌گردد. تمدن یونان در حدود سال ۹۰۰ [[قبل از میلاد]] ظهور یافت و در طول هزار سال بعد، کمک بزرگی به ستاره‌شناسی نمود. ابتدا، در قرن ششم قبل از میلاد یونانیان دریافتند که زمین کروی است وﺍولین بار فیثاغورث دﺍنشمند یونانی کروی بودن زمین رﺍ ﺍظهار دﺍشت. آنها برای اولین بار محیط زمین، اندازه ماه و فاصله میان آنها را بدقت اندازه گرفتند. اگرچه آنها به اشتباه معتقد بودند که زمین کره ثابتی است که جهان پیرامون آن می‌گردد، ولی برخی از اندیشه‌ها و شیوه‌های رصدشان تا اواخر [[قرن هفدهم]] کاربرد داشت.

پیش از آن که یونانیان نظریه کروی بودن زمین را مطرح نمایند، اکثر مردم عوام بر این باور بودند که زمینه مسطح است. برای مثال هندوها معتقد بودند که زمین مسطح و بر شانه ۴ فیل قرار دارد که به نوبه خود بر پشت چهار لاک پشت شناور در اقیانوسی بی کران ایستاده‌اند. مصریان باستان زمین را رب النوعرب‌النوع کب می‌پنداشتند که به پهلو دراز کشیده و الهه نات، تجسم خورشید، بر روی آن خیمده است.

همچنین اکثر تمدن‌ها معتقد بودند که جهان زمین مرکز است، ولی بطلمیوس ستاره‌شناس یونانی (۱۶۸ ـ ۹۰ قبل از میلاد) بیشتر از سایرین برای این اندیشه معروف است. وی در کتابش المجسطی، قوانین اندازه‌گیری حرکات [[اجرام آسمانی]] را وضع نمود. به منظور تشریح حرکت رجعی برخی از سیارات، بطلمیوس اظهار کرد که مدار سیارات یک سلسله [[فلک تدویر]] پیچیده را دنبال می‌کند. البته حتی در اوایل قرون وسطی، هرگز تصور کروی شکل بودن زمین از بین نرفت. دانته شاعر ایتالیایی، در کتاب خود، کمدی الهی، فرض کروی شکل بودن زمین را پذیرفته است. همچنین ایرانیان باستان عقایدی مبنی بر گرد بودن زمین داشته‌اند که بازتاب آن‌ها را حتی می‌توان در رسومی همچون [[رها کردن]] سیبی شناور در آب هنگام چیدن [[سفرهٔ هفت سین]] دید که نشانی از شناور بودن [[کرهٔ زمین]] در فضا و پویایی آن است.

معدودی از متفکران یونانی، مخصوصا آریستارخوس (۲۵۰ ـ ۳۲۰ قبل از میلاد) اندیشه زمین مرکزی بودن دنیا را به زیر سوال بردند. آریستارخوس به کمک هندسه از روی اندازه سایه زمین، ماه و خورشید در خلال خسوف و کسوف، اندازه نسبی آنها را محاسبه کرد. اعداد و ارقامش کاملاکاملاً نادرست بودند، ولی از آنجا که دریافت خورشید از زمین بسیار بزرگتر است، اظهار داشت که طبیعتاطبیعتاً خورشید باید در مرکز جهان باشد. اکثر یونانیان این ایده را نپذیرفتند و اندیشه‌های آریستارخوس رد شدند. در عوض، المجسطی بطلمیوس تا ۱۵۰۰ سال بعد بر علم ستاره‌شناسی سیطره داشت.

[[Fileپرونده:Aground Tauranga Pukehina 5 Oct 11 4.jpg|thumbبندانگشتی|ارسطو همچنین دلیل می‌آورد که کشتیها در هر جهت که از ساحل دور شوند، ابتدا دکل آنها ناپدید می‌شود و این نشانه‌ای از کروی بودن زمین است.]]

در حدود سال ۳۵۰ پیش از میلاد ارسطو، دلیل قاطعی بر گرد بودن زمین ارائه کرد. موثرترین دلیل وی این بود که اگر کسی به طرف شمال یا به طرف جنوب مسافرت کند، در افق روبروی او ستارگان جدیدی ظاهر می‌شوند و در افق پشت سر او ستارگانی که قبلاقبلاً دیده می‌شدند، ناپدید می‌شوند. ارسطو همچنین دلیل می‌آورد که کشتیها در هر جهت که از ساحل دور شوند، ابتدا دکل آنها ناپدید می‌شود.

[[Fileپرونده:Behaims Erdapfel.jpg|thumbبندانگشتی|150px|اِردآپفِل (آلمانی: سیب‌زمینی) ساخته‌شده توسط مارتین بیهایم در ۱۴۹۲، قدیمی‌ترین مدل کروی برجامانده از زمین است.]]

اولین فردی که محیط زمین را دقیق اندازه گرفت، اراتستن (۱۹۵-۲۷۶ قبل از میلاد) ریاضیدان یونانی بود. او می‌دانست که در ظهر اواسط تابستان، خورشید شهر سین، واقع در جنوب خانه‌اش در اسکندریه مصر، مستقیمامستقیماً درون چاه عمیقی می‌تابد. او در همان روز زاویه تابش خورشید بر فراز اسکندریه را ۷٫۲ درجه اندازه گرفت. این زاویه برابر است با ۱٫۵۰ کمان یک دایره. او می‌دانست که فاصله سین تا اسکندریه ۷۷۲ کیلومتر است و بدین ترتیب محیط زمین را 50x772 یعنی ۳۸۶۰۰ کیلومتر محاسبه کرد. این رقم به عدد واقعی ۴۰۰۷۴ کیلومتر بسیار نزدیک است.

تا قرن هفدهم زمین به شکل کره کامل فرض می‌شد. این تصور از ۲۰۰۰ سال پیش تا آن زمان بر افکار تسلط داشت. ولی [[اسحاق نیوتن]] با توجه به چرخش زمین به دور خودش (حرکت وضعی زمین)، نتیجه متفاوتی بدست آورد. اسحاق نیوتن به متفاوت بودن سرعت سطح زمین در عرضهای جغرافیایی مختلف پی برد. او با قوانین خود نشان داد که هرچه چرخش سریعتر باشد، اثر [[گریز از مرکز]] بیشتر است، یعنی گرایش مواد به دور شدن از مرکز دوران بیشتر می‌شود.

{{Commonsویکی‌انبار|Spherical Earth|در حال ویرایش زمین کروی}}

* [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%D8%B4%DA%A9%D9%84شکل+%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8Cواقعی+%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86زمین&SSOReturnPage=Check&Rand=0]

[[رده:تاریخچه ستاره‌شناسی یونان باستان]]

[[رده:زمینویکی‌سازی رباتیک]]