== ویژگیهای ظاهری ==
تری نیترو تولوئن کریستالهای سوزنی شکل زرد کمرنگی است که میتواند در یک فضای بیبی هوا (خلاء) تقطیر شود. تیانتی در آب بسختی قابل حل است؛ بیشتر در [[اتر]] و [[استون]]، [[بنزین]] و [[پیریدین]] حل میشودمیشود. به دلیل پائین بودن [[نقطه ذوب]] تیانتی در ۳۵/۸۰ [[درجه سانتیگراد]] میتوان آنرا در آب گرمکن ذوب کردکرد و به آن شکل داد. تیانتی سمی است و تماس آن با پوست میتواند تولید [[آلرژی]] و واکنش انفعالی شدید تولیدتولید کند، این واکنش شدید پوست را به رنگ زرد متمایل به نارنجی در میآورد.
• قابلیت ذوب در آب: ۱۳۰ میلی گرم / لیتر در ۲۰ درجه سانتیگرادسانتیگراد
• در بخار تحت فشار: ۲۰ درجه سانتیگراد ۵/۱ – ۶ mbarmbar
• سرعت انفجار: ۶۷۰۰ -۷۰۰۰ میلی / ثانیه ۶۹۰۰ میلی/ثانیه (چگالی: ۱/۶ گرم/سانتیمترمکعب
• تست با حافظ سرب: ۳۰۰ میلی لیتر / ۱۰ گرمگرم
• حساسیت ضربه زنی: ۱۵ NmNm (۱/۵ کیلو در متر){{مدرک}}
== میزان سمی بودن ==
برخی آزمایشهای زمینی نظامی با ماده تیانتی آلوده است. تیانتی تا حد زیادی سمی است. میتواند از راه پوستپوست جذب شود و موجب سوزش و آزردگی پوست میشود و لکهای زرد رنگ متمایل به نارنجی از خود باقی میگذاردمیگذارد. در جریان [[جنگ جهانی اول]] کارمندان امور دفاعی و مهمات که مواد منفجره را دست میزدند پوست آنهاآنها به رنگ زرد روشنی در آمد که در اصطلاح به "دختر قناری" یا به صورت ساده "قناری" خوانده شدند که در معنیمعنی کارگران امور دفاعی را تشریح میکرد. تیانتی در نهایت موجب تغییر رنگ موی زنجبیلی به سبز میشودمیشود. در سال ۱۹۱۶ دولت بریتانیا در مورد زنان کارگر که در [[زرادخانه]] سلطنتی حومه لندن بنام وولویچ کار میکردندمیکردند متوجه این نکته شدند که ۳۷% آنان از یک درد بسیار شدید رنج میبرند و اشتهای آنها شدیداً کم شده و گاهیگاهی تهوع و برخی هم مبتلا به [[یبوست]] میشوند، ۲۵% آنان از ناراحتیهای پوستی شدید رنج میبردند و ۳۴۳۴% آنان متوجه تغییر در عادتهای ماهانه خود شدند. پیش از اینکه ماسکهای گاز و محافظهای پوست شناختهشناخته شده باشد صدها کارگر دچار مرگهای غیر قابل توصیف شدند.
مردمی که در تماس با تری نیترو تولئن قرار گیرند و بیش از حد با آن در تماس باشند به کم خونی و یا آنمیهای غیرغیر عادی و ناراحتیهای کبدی غیر قابل وصف دچار میشوند. خون و جگر آلوده شده و تورم جگر بروز میکندمیکند و ناراحتیهای شدید دیگری بوجود میآید که قدرت دفاعی بدن را بشدت پائین میآورد، این رویداد در حیواناتیحیواناتی که ترینیتروتولئن را خورده و یا استشمام کرده باشند نیز دیده میشود.
گواهیهای زیادی در دست است که تیانتی موجب اختلال در باروری تخم نر میشود و تیانتی به احتمال قویقوی [[کارسینوژن]] (ماده ایجاد کننده سرطان) است. مصرف تیانتی موجب سیاه شدن ادرار میشودمیشود.
== تاریخچه استفاده ==
[[پرونده:MSPO2007-35-01.jpg|بندانگشتی|[[خمپاره]] ۱۲۰ میلیمتری با [[فیوز مجاور]]. ساخته شده در ژانویه ۲۰۰۶. اهمیت این خمپاره به خاطر آن است که صد در صد آن با تی ان تی پر شده است.]]
تیانتی اول بار در سال ۱۸۶۳ توسط یک شیمیدان آلمانی بنام [[جوزف ویلبراند]] ساخته شده است، اما تأثیرات و اثراتاثرات آن تا سالها بعد قابل درک نبود، بیشتر به این دلیل که بسیار مشکل بود تا آنرا منفجر کنند و علت دیگر اینکهاینکه کمتر از مواد منفجره دیگر قدرت داشت. بطور کلی چون با بخار آب یا آب گرم قابلیت ذوب شدن دارد میتوانمیتوان آنرا در جعبه یا هر شکلی ریخت. (ویتنامیها از این روش استفاده کرده و در [[پوکه|پوکههای]] خالی باقیمانده ازاز [[مهمات]] آمریکائیان استفاده میکردند). همچنین میدانیم که به دلایلی حساس دیگر در سال ۱۹۱۰ انگلیس این مادهماده را از قانون مواد منفجره سال ۱۸۷۵ مبرا داشته و بطور کلی این ماده را جزو مواد منفجره به حساب نیاورده استاست چه درمورد ساخت یا انبار کردن آن.
ارتش آلمان از این ماده برای پر کردن پوکههای نظامی در سال ۱۹۰۲ استفاده کرده است. این ماده قابلیت دیگری بهبه آلمانها میداد که بتوانند آنرا در جنگ جهانی اول در نیروی دریائی استفاده کنند. آنها گلولههائی ساخته بودند کهکه بتواند از دیواره [[ضد گلوله]] کشتیها و ناوهای انگلیسی عبور کند، در حالیکه گلولههای انگلیسی به محض برخوردبرخورد با پوسته ضد گلولهها منفجر میشد و به این ترتیب انرژی آنها در بیرون از بدنه تانک یا ضد گلوله یا بدنهبدنه کشتیها از بین میرفت. انگلیسیها با گذشت زمان این ماده با جایگزین مایدایت (ماده منفجرهای که قسمت بزرگیبزرگی از آن اسید پیکریک است) کردند.
به این دلیل که نیاز به مواد منفجره در جنگ جهانی دوم افزایش پیدا کرد تیانتی بارها با ۴۰-۸۰ درصد [[نیتراتنیترات آْمونیوم]] مخلوط شد که ماده منفجرهای بنام [[آماتول]] را بوجود آورد. گرچه به اندازه تیانتی قدرت انفجاری داشتداشت ولی یک اشکال عمده داشت که بسیار نمگیر بود.
== منابع ==
{{پانویس}}
ویکیپدیای انگلیسی
{{ویکیانبار-رده|Trinitrotoluene}}
[[رده:مواد منفجره]]
[[رده:ویکیسازی رباتیک]]
[[رده:پیگیری ربات حذف کارکتر نادرست]]
|