زبان باختری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز رده:اصلاح نویسه‌های پنهان و حذف موارد زائد
ZxxZxxZ (بحث | مشارکت‌ها)
بازنویسی، افزودن جعبهٔ اطلاعات
خط ۱:
{{Infobox language
[[پرونده:RabatakInscription.jpg|چپ|250px|بندانگشتی|<center><small>[[سنگ‌نوشته رباطک|سنگ‌نوشتۀ رباطک]] به زبان باختری و [[خط یونانی]]، از دوران [[کانیشکا]]، امپراتور مقتدر [[کوشانی]]، در این سنگ‌نوشته زبان بکاررفته در آن بنام «'''[[زبان‌های ایرانی|زبان آریایی]]'''» (ariao) یاد شده<ref>دانشنامه ایرانیکا، سرواژهٔ "IRANIAN IDENTITY ii. PRE-ISLAMIC PERIOD"، نوشتهٔ گِراردو گنولی (GHERARDO GNOLI)</ref>، [[سرخ‌کوتل|پایگاه باستان‌شناسی سُرخ‌کوتَل]] در [[ولایت بغلان]]، سدهٔ دوم میلادی، [[موزیم کابل|موزیم ملی افغانستان]] در [[کابل]].</small></center>]]
|name = بلخی
'''زبان باختری''' یا '''زبان بلخی'''، زبانی منقرض شده از [[زبان‌های ایرانی شرقی]] و از شاخهٔ [[زبان‌های ایرانی شمال شرقی|شمال شرقی]] که مردم [[باختر (بلخ)|باختر]] یا [[تخارستان]] در دوره‌های [[کوشانیان]] و [[یفتلیان]] بدان سخن می‌گفتند. زبان و خط باختری بر اساس [[الفبای یونانی]] بوده است.
*|state = [[باختر (بلخ)|باختر]]
|region = [[آسیای میانه]]
|era = ۳۰۰ پیش از میلاد – ۱۰۰۰ پس از میلاد<ref name="multitree">{{cite web|url=http://multitree.org/codes/xbc.html |title= Bactrian |work=The LINGUIST List|publisher=Multitree: A digital library of language relationships |accessdate=29 March 2013}}</ref>
|familycolor = Indo-European
<center>{{|fam2 = [[زبان‌های هندوایرانی افغانستان}}</center>|هندوایرانی]]
*|fam3 = [[زبان‌های ایرانی|ایرانی]]
|fam4 = [[زبان‌های ایرانی شرقی|ایرانی شمال شرقی]]
|iso3 = xbc
|linglist = xbc
|script = [[الفبای یونانی]]<br>[[خط مانوی]]
|notice = IPA
}}
[[پرونده:RabatakInscription.jpg|چپ|250px|بندانگشتی|<center><small>[[سنگ‌نوشته رباطک|سنگ‌نوشتۀ رباطک]] به زبان باختری و [[خط یونانی]]،باختری، از دوران [[کانیشکا]]، امپراتور مقتدر [[کوشانی]]،. در اینکتیبه، سنگ‌نوشتهزبانی زبانکه بکاررفتهکتیبه دربه آن بنامنوشته «'''[[زبان‌هایشده است تحت ایرانیعنوان {{lang|زبانxbc|αριαο}} {{رچ}}(ariao، «آریایی]]'''» (ariao) یادذکر شده است.<ref>دانشنامه ایرانیکا، سرواژهٔ "IRANIAN IDENTITY ii. PRE-ISLAMIC PERIOD"، نوشتهٔ گِراردو گنولی (GHERARDO GNOLI)</ref>، [[سرخ‌کوتل|پایگاه باستان‌شناسی سُرخ‌کوتَل]] در [[ولایت بغلان]]، سدهٔ دوم میلادی، [[موزیم کابل|موزیم ملی افغانستان]] در [[کابل]].</small></center>]]
 
'''زبان باختری''' یا '''زبان بلخی'''، زبانی منقرض شده است از [[زبان‌های ایرانی شرقی]] و از شاخهٔ [[زبان‌های ایرانی شمال شرقی|شمال شرقی]] که مردم [[باختر (بلخ)|باختر]] یا [[تخارستان]] در دوره‌های [[کوشانیان]] و [[یفتلیان]] بدان سخن می‌گفتند. این زبان وبا خطزبان‌های باختریایرانی برمیانهٔ اساس[[زبان سغدی|سغدی]]، [[الفبایزبان یونانیخوارزمی|خوارزمی]]، بودهو است[[زبان پارتی|پارتی]] پیوند نزدیکی دارد.
<center>{{زبان‌های هندوایرانی افغانستان}}</center>
{{زبان‌های ایرانی}}
 
الفبای باختری بر اساس [[الفبای یونانی]] بوده است. علاوه بر ۲۴ حرف یونانی، باختری‌ها با تغییر دادن حرف [[رو]] ({{lang|xbc|Ρ}}) یک حرف جدید به نام [[شو (حرف)|شو]] ({{lang|xbc|Ϸ}}) نیز که نمایندهٔ صدای /ش/ بود به این الفبا اضافه کردند. دو حرف [[پسی]] ({{lang|grc|Ψ}}) و [[کسی]] ({{lang|grc|Ξ}}) در نوشتن زبان باختری بدون استفاده بودند، ولی احتمالاً برای نوشتن اعداد (همانگونه که در یونانی به کار می‌رود) به کار می‌رفتند.
== جستارهای وابسته ==
* [[زبان‌های ایرانی]]
* [[باختر (بلخ)|باختر]]
 
== پانویس ==
سطر ۱۷ ⟵ ۲۷:
|تاریخ بازدید = ۲۰ ژوئن ۲۰۱۱
|نویسنده = [[احمدعلی کهزاد|احمدعلی کُهزاد]]
|نشانی نویسنده =
|نویسندگان دیگر =
|تاریخ =
|سال = ۱۳۲۲ ه.خ.
|ماه =
|قالب =
|اثر =
|ناشر = بنیاد فرهنگی کُهزاد، در تارنمای آریایی
|صفحه =
|زبان = فارسی
|نشانی بایگانی =
|تاریخ بایگانی =
|نقل قول =
}}
*{{یادکرد وب |نشانی = http://iranicaonline.org/articles/bactrian-language
سطر ۳۵ ⟵ ۳۴:
|تاریخ بازدید = ۲۰ ژوئن ۲۰۱۱
|نویسنده = N. Sims-Williams ([[نیکلاس سیمز ویلیامز]])
| نشانی نویسنده =
|نویسندگان دیگر =
|تاریخ =
|سال =
|ماه =
|قالب =
|اثر =
|ناشر = دانشنامه ایرانیکا
|صفحه =
|زبان = انگلیسی
|نشانی بایگانی =
|تاریخ بایگانی =
|نقل قول =
}}
*{{یادکرد وب |نشانی = http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-28c7acb8d7e1473eb4ade56a53f50c20-fa.html
|عنوان = ایرانی (زبان)
|تاریخ بازدید = ۲۰ ژوئن ۲۰۱۱
|نویسنده =
| نشانی نویسنده =
|نویسندگان دیگر =
|تاریخ =
|سال =
|ماه =
|قالب =
|اثر =
|ناشر = لغتنامه دهخدا
|صفحه =
|زبان = فارسی
|نشانی بایگانی =
|تاریخ بایگانی =
|نقل قول =
}}
* زبان و ادبیات ایران باستان، زهره زرشنای
سطر ۷۲ ⟵ ۴۶:
* [http://www.gengo.l.u-tokyo.ac.jp/~hkum/bactrian.html 'اسناد باختری از افغانستان باستان'، سخنرانی [[نیکلاس سیمز ویلیامز|پروفسور نیکلاس سیمز ویلیامز]] (استاد دانشکدۀ مطالعات مشرق‌زمین و آفریقای دانشگاه لندن) در موزیم خاور باستان در ایکه‌بوکوروی توکیو، جاپان (ژاپن)]
 
{{زبان‌های هندوایرانی افغانستان}}
{{زبان‌های ایرانی}}
{{زبان‌های هندوایرانی}}
{{کد زبان‌های معرفی‌شده در ایزو ۶۳۹-۳ که حرف اول عنوان بین‌المللی آنها حرف X است}}
 
[[رده:زبان باختری]]
[[رده:بلخ]]
سطر ۸۲ ⟵ ۵۹:
[[رده:زبان‌های مرده|باختری]]
[[رده:زبان‌های منقرض‌شده آسیا]]
[[رده:زبان‌ها|باختری]]
[[رده:پیگیری ربات حذف کارکتر نادرست]]