زسو-۲۳-۴

زواس‌یو-۲۳-۴ «شیلکا» (به روسی: ЗСУ-23-4 «Ши́лка») سیستم پدافند هوایی ِ خودکششی و زره‌پوش ساخت شوروی است. این سیستم از یک توپ چهارلول ۲۳ میلی‌متری و یک رادار باند جی تشکیل می‌شود که بر روی یک شاسی زرهی سوار شده‌ که از تانک پی‌تی-۷۶ اقتباس شده‌است.

زواس‌یو-۲۳-۴ «شیلکا»
نوع	توپ ضد هوایی
خاستگاه	اتحاد جماهیر شوروی
تاریخچه خدمت
خدمت	۱۹۶۲
جنگ‌ها	جنگ یوم کیپور *جنگ ایران و عراق *جنگ شوروی در افغانستان *جنگ چچن
تاریخچه تولید
تاریخ طراحی	۱۹۵۷ تا ۱۹۶۲
سازنده	شوروی
تاریخ تولید	۱۹۶۴ تا ۱۹۸۲
تعداد ساخته‌شده	حدود ۶۵۰۰ دستگاه
ویژگی‌ها
وزن	۱۹ تن
طول	۶.۵۳ متر
خدمه	۴ نفر (فرمانده، راننده، توپچی، اپراتور رادار)
پوکه	۲۳*۱۵۲ م‌م
کالیبر	۲۳ میلیمتر
سرعت دهانه	۹۷۰ متر بر ثانیه

نام زواس‌یو مخفف واژهٔ روسی Зенитная Самоходная Установка به معنی مقر ضدهوایی خودکششی است؛ ۲۳ به کالیبر توپ آن اشاره دارد و ۴ نیز شمار لوله‌های توپ آن است. شیلکا هم نام رودخانه‌ای در روسیه است که بر روی این خودرو زره‌پوش جنگی گذاشته شده‌است.

شیلکا از موفق‌ترین جنگ‌افزارها در کلاس خود بود که قابلیت‌های بسیار بالاتری در مقایسه با سیستم‌های مشابه خود داشت. ابتدا قرار بود این توپ ضدهوایی در کنار توپ ضدهوایی خودکششی ۵۷ میلی‌متری زواس‌یو-۵۷-۲ در ارتش شوروی فعالیت کند اما نیروهای شوروی بسیار از شیلکا راضی‌تر بودند و به همین جهت زواس‌یو-۵۷-۲ خیلی زود در دهه ۱۹۶۰ از ارتش این کشور کنار گذاشته شد.

طراحی شیلکا از اواحر دهه ۱۹۵۰ آغاز شد و در سال ۱۹۶۲ به ارتش شوروی معرفی شد. حدود ۶۵۰۰ دستگاه از این ضدهوایی خودرو بین سال‌های ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۲ ساخته شده و به ارتش شوروی و ده‌ها کشور دیگر دنیا تحویل داده شد.

کاربران فعلی و سابق شیلکا

تاریخچه عملیاتی

شیلکا جنگ‌های متعددی را به خود دیده‌است که جنگ یوم کیپور و دیگر نزاع‌های کشورهای عربی و اسرائیل، و جنگ ایران و عراق از مهمترین آن‌ها هستند. در جنگ یوم کیپور شیلکا بسیار موفق ظاهر شد چرا که خلبان‌های اسرائیلی برای گریز از موشک‌های سام-۶ در ارتفاع پایین پرواز می‌کردند و در آنجا شکار شیلکاها می‌شدند. شوروی‌های در جنگ افغانستان هم به طور گسترده‌ای از این توپ ضد هوایی بهره بردند. با این که دشمن آن‌ها در این نبرد مجهز به نیروی هوایی و هیچ نوع هواگرد نبود اما با توجه به اینکه مجاهدین افغان عمدتا در مناطق کوهستانی مستقر شده بودند، تیربار پرقدرت چهارلول زواس‌یو-۲۳-۴ سلاح مناسبی برای حمله به سنگرهای آن‌ها بود چرا که این سلاح درجه بالاروی بسیار بیشتری در مقایسه با سلاح‌های زره‌پوش‌های دیگر روس‌ها مثل تی-۵۵ها و تی-۶۲ها، نفربرهای خانوادهٔ بی‌تی‌آر و و بی‌ام‌پی‌-۱ها داشت. به همین دلیل روس‌ها در جنگ چچن هم از این سیستم برای سرکوب مخالفان خود در این منطقه کوهستانی بهره بردند.