محمد خدابنده اولجایتو: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
MahdiBot (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۸:
|ترتیب||هشتمین از سلسله ایلخانان
|-
|زمان حکومت||[[۶۸۳|۶۸۳ (خورشیدی)]] - [[۶۹۵|۶۹۵ (خورشیدی)]] {{سخ}} [[۷۰۳ (قمری)]] - [[۷۱۶ (قمری)]] {{سخ}} [[۱۳۰۴ (میلادی)]] - [[۱۳۱۶ (میلادی)]]
|-
|شاه پیشین|| [[غازان پسر ارغون|غازان]]
خط ۱۶:
||سلسله|| [[ایلخانان مغول|ایلخانان]]
|-
|زادروز|| [[۶۵۹|۶۵۹ (خورشیدی)]] {{سخ}} [[۱۲۸۰ (میلادی)]]
|-
|درگذشت|| [[۲۵ آذر]] [[۶۹۵|۶۹۵ (خورشیدی)]] {{سخ}} [[۱۶ دسامبر]] [[۱۳۱۶ (میلادی)]]
|-
|زادگاه||
خط ۲۷:
|}
 
'''سلطان محمد خدابنده اولجایتو''' یا '''الجایتو''' {{به مغولی| ᠦᠯᠵᠡᠢᠲᠦ ᠺᠬᠠᠨ, Өлзийт Хаан}} هشتمین سلطان از [[ایلخانان|سلسله ایلخانان]] بود.
 
== زندگینامه ==
پس از مرگ [[غازان‌خان]] به ایلخانی [[مغول]] در [[ایران]] رسید. الجایتو نام ایرانی '''محمد خدابنده''' را برای خود برگزید. الجایتو پس از رسیدن به فرمان‌روایی، دستور به قتل [[آلافرنک]] پسر [[گیخاتو]] داد. او پسرش ابوسعید را به فرمان‌روایی خراسان فرستاد. بعد از آن رعایت قانون اسلام و [[یاسای غازانی]] را الزام کرد. الجایتو شهر سلطانیه را به وجود آورد (این کار را پپشتر پدرش ارغون آغاز کرده بود) و آن را پایتخت خود قرار داد. او دیلم(گیلان) را که با وجود گذشت پنجاه سال از برقراری ایلخانیان هنوز کاملاکاملاً مطیع نشده بود فتح کرد، اما سپاهش در این راه متحمل تلفات زیادی شد.
 
الجایتو نیز همچون ایلخانان پیشین برای کسب حمایت اروپاییان در برابر [[مملوکان]] مصر با پاپ نوشت و خواند داشت اما نتوانست در عمل کمکی از آنان برای جنگ با مصریان دریافت کند، سرانجام در سال ۷۱۲ ه. ق. / ۱۳۱۲ م. به تشویق گروهی از امرای ناراضی سوریه رهسپار موصل شد، از فرات گذشت و در کنار [[فرات]]، شهر [[رحبه‌الشام]] را به محاصره درآورد اما موفق به فتح آن نشد، اهل شهر در برابر مهاجمان سرسختانه مقاومت کردند و چون مغولان متحمل تلفات سنگین گردیدند و نیز آذوقه آنان تمام شده بود دست از محاصره شهر برداشتند و از طریق فرات مراجعت نمودند و بدین ترتیب تاریخ پنجاه ساله مبارزه مغولان و ممالیک بر سر تصرف سوریه پایان یافت.
 
== شیعه شدن ==
الجایتو که در کودکی با نام مسیحی نیکولا تعمید یافته بود پس از چندی به آیین بودایی درآمد و سرانجام قبول اسلام کرد و پیرو مذهب [[ابوحنیفه]] گردید، ظاهراظاهراً مناظره زشتی که در حضور ایلخان بین فقهای مذاهب حنفی و شافعی درگرفت در تغییر مذهب الچایتو به شیعه بی‌تاثیر نبوده‌است. نمایندگان این مکاتب فقهی آنچنان اتهامات زشت و ناروایی بر یکدیگر وارد ساختند که الجایتو از هردو رنجیده خاطر گشت.<ref>تاریخ ایران کمبریج، جلد پنجم از آمدن سلجوقیان تا فروپاشی دولت ایلخانان، جی. آ. بویل، انتشارات امیرکبیر، صفحه ۳۷۶</ref>
پس از مناظره با [[علامه حلی]] و [[نظام‌الدین مراغه‌ای]] مذهب [[تشیع]] را اختیار کرد. الجایتو نخست دستور داد که نام [[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]] از خطبه‌های [[نماز جمعه]] و از سکه‌ها برداشته شود. الجایتو در سن سی و شش سالگی وفات یافت و پیکرش در [[سلطانیه]] به خاک سپرده شد.
 
خط ۵۶:
الجایتو حامی و مشوق انواع هنرها بود، به اشاره او بود که [[رشیدالدین فضل‌الله|رشیدالدین]] نخستین مجلد کتاب تاریخ غازانی را که بررسی تاریخ مغولان از آغاز تا مرگ غازان بود به پایان برد و دست به کار نوشتن مجلد دوم گردید که اولین کوشش برای ثبت تاریخ همه ملل بزرگ اوراسیا بود. اما تصویر الجایتو در درجه اول به عنوان کسی است که دوستدار سازندگی و آبادانی بود.
 
هم چنین، '''بنیان گذار و پدر [[آموزش عشایری|آموزش عشایری در ایران]]''' حداقل از هفتصد سال پیش، سلطان [[محمد خدابنده الجایتو]] بوده است. به دستور وی مدرسه سیار ایجاد شد که همراه با اردوی سلطان در [[ییلاق]] و [[قشلاق]] در حرکت بوده و هیات تعلیم و محصلان و اطرافیان آن می‌بایستی همراه سلطان [[محمد خدابنده الجایتو]] در حرکت باشند. بنابراین مدرسه متحرکی به وجود آمد که «[[وصاف الحضره]]» صاحب کتاب «[[تاریخ وصاف]]»، آن را «مدرسه سیار سلطانی» خوانده است.<ref>روزنامه اعتماد - شماره ۱۶۶۶ ۱۴/۲/۸۷ - صفحه ۱۸(اجتماعی) - جوابیه اداره کل روابط عمومی وزارت آموزش و پرورش http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1613830</ref>
 
== جستارجستارهای وابسته ==
* [[ایلخانان مغول]]
 
== منبعمنابع ==
* {{پانویس}}
* ویکی‌پدیای انگلیسی
خط ۶۹:
 
[[رده:ایلخانیان]]
[[رده:بودائیان مسلمان‌شده]]
[[رده:بورجیگای]]
[[رده:تاریخ ایران باستان]]
[[رده:حاکمان ایلخانی]]
[[رده:حکم‌رانان آسیا در سده ۱۴ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۱۳۱۶ (میلادی)]]
[[رده:درگذشتگان ۶۹۵]]
سطر ۷۷ ⟵ ۷۹:
[[رده:زادگان ۶۵۹]]
[[رده:مغول‌ها]]
[[رده:بودائیان مسلمان‌شده]]