اسفند: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Fatemi (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
{{اسفند}}
{{دیگر کاربردها|اسفند}}
{{اسفند}}
'''اسفند''' ([[برج حوت|حوت]]) در [[تقویم هجری خورشیدی]] دوازدهمین و آخرین ماه سال است. این ماه در سال‌های عادی ۲۹ روز و در سال‌های [[سال کبیسه|کبیسه]] ۳۰ روز دارد. این ماه از روز ۳۳۷م سال شروع می‌شود و در روز آخر سال (در سال‌های عادی روز ۳۶۵م و در سال‌های [[کبیسه]] روز ۳۶۶م) پایان می‌یابد.{{سخ}}
 
نام این ماه از واژه فارسی اسفند یا سپندارمذ، از واژه [[پهلوی (زبان)|پهلوی]] «سپندارمد» و اوستایی «سپَنتَه‌آرمَئیتی»، گرفته شده‌است. {{نشان|etymonology}} و [[سپندارمذ]] نیز یکی از [[امشاسپندان]] در [[آیین زرتشتی]] است. ''[[عمر خیام|خیام]]'' در رساله‌ای موسوم به ''[[نوروزنامه]]'' که جزو رسایل منسوب به اوست، دربارهٔ این نام می‌نویسد:<ref> ''کلیات آثار پارسی حکیم عمر خیام''. با تحقیق و اهتمام محمد عباسی. تهران، ۱۳۳۸ (صفحه ۲۰۹ - ۲۱۱).</ref>
'''اسفند''' یا '''اسپند''' (در [[برجزبان فارسی افغانستان]]: [[حوت|'''حوت''']])، در زبان پشتو '''کب''' {{به پشتو|کب}} و در زبان کردی '''رەشەمە''' {{به کردی|رەشەمە}}، دوازدهمین و آخرین ماه [[تقویمسال هجریاعتدالی|سال خورشیدی]] دوازدهمیناست. اسفند سومین و آخرین ماه سالفصل [[زمستان]] است. این ماه در سال‌های عادی ۲۹ روز و در سال‌های [[سال کبیسه|کبیسه]] ۳۰ روز دارد. این ماه از روز ۳۳۷م سال شروع می‌شود و در روز آخر سال (در سال‌های عادی روز ۳۶۵م و در سال‌های [[کبیسه]] روز ۳۶۶م) پایان می‌یابد.{{سخ}}
 
برج فلکی اسپندماه [[برج حوت]] (ماهی) است که دوازدهمین [[برج فلکی]] از [[دایرةالبروج]] است. نماد برج اسپند٬ دوماهی (در انگلیسی '''Pisces''') نامیده می‌شود. عنصر این برج آب است.
 
در [[گاه‌شماری رسمی ایران]] نام این ماه از نام ماه دوازدهم [[گاه‌شماری اوستایی نو]] برگرفته شده‌است. در گاه‌شماری زرتشتی پنجمین روز هر برج نیز اسپند نام دارد و دراسپندروز از اسپندماه٬ جشن [[سپندارمذگان]] برگزار می‌شود. ایزد این ماه [[سپندارمذ|امشاسپندسپندارمذ]] است.
 
سپندارمذ در اساطیر اوستایی و باورهای زرتشتی یکی از امشاسپندان و ایزدبانوی زنان و زمین و نگهبان و پاسدار زایش و باروری است و نماد فروتنی، پرستش و فرمانبرداری به شمار می رود.
 
==واژه‌شناسی==
این واژه در [[اوستایی]] «سْپِنْتَه آرمَئیتی»(Spenta-Ârmaiti) می‌باشد و نام چهارمین [[امشاسپند]] است، از دو بخش «[[سپنته]]»(Spenta) یا «[[سپند]]» به معنای پاک و مقدس و «[[آرمئیتی]]»(Ârmaiti) به معنای فروتنی و بردباری تشکیل شده است و در کل به معنای فروتنی ِپاک و مقدس است. این واژه در [[پهلوی]] «سپندارمت»(SpandÂrmat) و در [[فارسی]] «اسپندارمزد» و «سپندارمزد» و «اسپند» و «اسفند» شده است.
 
نام این ماه از واژه فارسی اسفند یا سپندارمذ، از واژه [[پهلوی (زبان)|پهلوی]] «سپندارمد» و اوستایی «سپَنتَه‌آرمَئیتی»، گرفته شده‌است. {{نشان|etymonology}} و [[سپندارمذ]] نیز یکی از [[امشاسپندان]] در [[آیین زرتشتی]] است. ''[[عمر خیام|خیام]]'' در رساله‌ای موسوم به ''[[نوروزنامه]]'' که جزو رسایل منسوب به اوست، دربارهٔ این نام می‌نویسد:<ref> ''کلیات آثار پارسی حکیم عمر خیام''. با تحقیق و اهتمام محمد عباسی. تهران، ۱۳۳۸ (صفحه ۲۰۹ - ۲۱۱).</ref>
 
«بدان جهت این ماه را ''اسفندارمذ'' نامیده‌اند که اسفند به [[پارسی میانه|زبان پهلوی]] به معنی [[میوه]] است، یعنی اندر این ماه، شکوفه‌های میوه‌ها و گیاهان به روییدن و آماده شدن برای رُستن آماده شوند و اندر این ماه، آفتاب، اندر برج [[حوت]] باشد.»