سترون (استریل): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز 1 ویرایش خرابکارانهٔ Moharame (بحث) به آخرین ویرایش Rezabot واگردانی شد. (T)
جز ویرایش به وسیلهٔ ابزار خودکار ابرابزار
خط ۱:
{{دیگر کاربردها|سترون}}
'''سِتَروَن کردن'''{{نشانه|۱}} یا استریل کردن {{انگلیسی|sterilization}} فرایندی است که میکروارگانیسمها و عوامل انتقال دهنده آنها از جمله [[قارچ]]، [[باکتری]]٬[[اسپور|اسپور باکتری]] و [[ویروس]] را از سطح اجسام از بین می‌برد. فراینداستریل کردن بسته به جنس تجهیزات نیازمند به استریلیزاسیون شامل روشهای گرمایی‌خشک([[فوور]])٬، گرمایی‌مرطوب([[اتوکلاو]])٬، شیمیایی٬شیمیایی، رادیواکتیو([[اشعه گاما|پرتوگاما]]) و فیلتراسیون می‌شوند.<ref>[http://www.sterile.ir سایت موسسه تحقیقات استریل جم]</ref> <ref>[http://www.who.int/reproductive-health/publications/MSM_98_4/MSM_98_4_glossary.en.html WHO Glossary]</ref><ref>[http://www.ph.ucla.edu/epi/bioter/anthapha_def_a.html UCLA Dept. Epidemiology: Definitions]</ref> <ref>ویکی‌پدیا انگلیسی:[//en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sterilization_(microbiology)&oldid=455810238 sterilization] بازیابی ۱۶ اوت ۲۰۱۱</ref>
استریل یا سترون به معنی کاملاً عاری از [[باکتری]] یا [[قارچ]] یا [[ویروس]] یا دیگر میکروارگانیسمهای بیماری‌زا و غیربیماری‌زا (در مورد اشیای بی‌جان) است. هدف از استریل کردن جلوگیری از انتقال [[عفونت]] است.
 
تعریف استریلیزاسیون در پزشکی با محیط و [[مواد غذایی]] متفاوت است. ضریب ''SAL''{{نشانه|۲}} [[سطح اطمینان استریل]] بودن را نشان می‌دهد. در علم پزشکی <math>{SAL.}10^{-6}</math> یعنی از ۱۰۰۰۰۰۰ ذره موجود در بسته استریل اگر یک میکروارگانیسم زنده وجود داشته باشد، آن استریل محسوب می‌گردد. در مواد غذایی و محیط این عدد بیشتر است.<ref>[http://www.wheatonsci.com/b2cwhn/promotions/pdfs/Link%20hover_What%20does%20SAL%2010%20mean.pdf;jsessionid=(whmm10508_C1P_00)ID1613474251DB10145858274561200780End;saplb_*=(whmm10508_C1P_00)1276351 Wheatonsci: SAL]</ref>
 
== ضد عفونی کردن ==
ضد عفونی کردن از بین بردن [[باکتری]] یا [[قارچ]] یا [[ویروس]] یا دیگر [[میکروارگانیسم|میکروارگانیسمهای]] بیماری‌زا در سطح بدن جاندار یا در سطح وسایل و تجهیزات مختلف است. در عمل ضدعفونی معمول که توسط موادی همچون الکل٬الکل، هیپوکلریت سدیم و پوویودین یددار اجام می‌گیرد همه اجزاء میکروارگانیسم از جمله [[اندواسپور]] و یا [[پریون|پریون‌ها]] کشته نمی‌شوند و در کارهای حساس مانند جراحی٬جراحی، دندانپزشکی و غیره از روش استریل کردن استفاده می‌شود.<ref>دانشنامه رشد: [http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=مواد+ضدعفونی+کننده&SSOReturnPage=Check&Rand=0 موادضدعفونی‌کننده]</ref><ref>وزارت بهداشت استرالیا:<small>[http://www.mhcs.health.nsw.gov.au/publication_pdfs/669/HTS-669-FAS.pdf ضدعفونی: مقاله فارسی پی‌دی‌اف]</small> </ref>
 
== روشهای استریلیزاسیون ==
خط ۲۹:
۳. ''شعله پاشیدن'': با شعله دادن به دهانه ارلن و [[لوله آزمایش]] سبب کم شدن آلودگی می‌شود.
 
۴. ''دستگاه فور{{نشانه|۳}}'': با تنظیم حرارت خشک ۱۸۰-۱۶۰ [[درجه سانتی گراد]] در این دستگاه، پس از ۲ ساعت وسایل استریل می‌شود. فور برای استریل کردن پلیت‌های شیشه‌ای، پیپت‌ها، لوله‌های آزمایش، لوازم دندانپزشکی، سرسوزن، سرنگ شیشه ای،شیشه‌ای، ابزارهای جراحی تیز و ظریف<ref>لطفی،مژگان،انتظارلطفی، مژگان، انتظار. صمد/راهنمای جامع پرستاری اتاق عمل/نشر جامعه‌نگر/چاپ ششم/سال1390/شابک3-0-94805-964-978</ref> کاربرد دارد و سبب خوردگی، زنگ زدگی و کند شدن لبه تیز وسایل نمی‌شود. وسایل دیگری مثل پارافین، ژل، پودر و غیره که امکان استریل شدن به وسیله گرما را ندارند به این طریق استریل می شوندمی‌شوند.<ref>Kaczmarowski, N.(1990)/Patient care in the operation room(Chapter5)/Australasian:Pitman</ref>
 
=== گرمای مرطوب ===
:گرما همراه رطوبت برای استریل استفاده می‌شود و شامل:
 
خط ۵۳:
 
== روش‌های‌استریلیزاسیون شیمیایی ==
برای استریل کردن اشیایی که ضد عفونی آنها با حرارت مشکل یا غیرممکن است معمولاً از [[مواد شیمیایی]] استفاده میشودمی‌شود. تعداد بیشماری از مواد شیمیایی در غلظتهای مناسب قادر به کشتن و یا متوقف کردن میکروارگانیسم میباشند می‌باشند.
 
عواملی که در موثر بودن مواد ضد عفونی کننده دخالت دارند عبارتند از :
 
1۱. غلظت ماده ضد عفونی کننده
 
2۲. مدت زمانی که ماده ضد عفونی کننده در برابر باکتری یا اشیای آلوده قرار می گیردمی‌گیرد.
 
3۳. تعداد و نوع باکتری
 
4۴. ساختمان شیمیایی ماده ضد عفونی کننده
 
خانم‌های خانه‌دار نباید فراموش کنند شیشه‌هایی که برای مربا استفاده می‌کنند باید استریل شده باشد.<ref>[http://www.parsegard.com/foodnutrition/استریل-کردن-بطری-شیشه-ای.html]،سایت، سایت پارسه گرد </ref>
 
خانم‌های خانه‌دار نباید فراموش کنند شیشه‌هایی که برای مربا استفاده می‌کنند باید استریل شده باشد.<ref>[http://www.parsegard.com/foodnutrition/استریل-کردن-بطری-شیشه-ای.html]،سایت پارسه گرد </ref>
=== مواد بهداشتی ===
ٌ*دترجنت ها دترجنت‌ها: انواع شوینده و پاک کننده با مکانیسم تخریب غشای سلولی. کلرید بنزوالکونیوم از دترجنتهای کاتیونیک است که در آنتی سپتیک هایسپتیک‌های پوستی مورد استفاده قرار میگیردمی‌گیرد.
* [[صابون]] ها ‌ها: املاح سدیم و پتاسیم اسیدهای چرب با زنجیره بلند با مکانیسم اختلال در عمل غشای سلول و افزایش تراوایی آن
 
=== مواد شیمیایی ===
* الکل هاالکل‌ها مانند محلول 70۷۰ درصد آبی [[اتیل الکل]] یا ایزوپروپیل با مکانیسم بازدارنده فعالیت آنزیم هاآنزیم‌ها یا دناتوره کردن پروتئین
* فنل هافنل‌ها مانند [[فنل]]، کروزل ،کروزل، لیزول ... غلظتهای بالای 2۲-1 %۱٪ محلول آبی با مکانیسم پایین آوردن کشش سطحی و دناتوره کردن پروتئین
* یونهای فلزات سنگین مانند ترکیبات جیوه مثل [[مرکورکروم]] با غلظتهای پایین با مکانیسم اتصال و حذف گروههای سولفیدریل آنزیمها ،آنزیمها، کوآنزیمها و پروتئینها را تخریب می کندمی‌کند.
* عوامل اکسیدان مانند [[آب اکسیژنه]]، هالوژن ها (ید،[[آب ژاول]]..) با مکانیسم اکسیده کردن گروه سولفیدریل
* [[عوامل الکیله کننده]] مانند [[فرمالدئید]] (محلول آبی 37۳۷ درصد فرمالین) با مکانیسم جایگزینی [[گروه آلکیل]] با هیدروژن آزاد در مولکول هایمولکول‌های پروتئین آنها را دناتوره کرده و یا گروههای فونکسیونل موجود در پروتئین را غیر فعال می کنندمی‌کنند.
* عوامل [[شیمی درمانی]] مانند آنتی بیوتیکهای باکتریوسید یا باکتریواستاتیک مکانیسمهای عمل متفاوتی دارند.
 
== نکاتی که در اجرای یک برنامه ضدعفونی میبایستمی‌بایست مد نظر قرار گیرد ==
1۱. نوع استفاده از ضدعفونی کننده باید متناسب با شرایط، زمان و نوع وسیله باشد.
2۲. خصوصیات ضدعفونی کننده مورد استفاده : غلظت - دما - Ph - نوع میکروارگانیسم و ...
3۳. عوامل زیست محیطی
4۴. سلامتی و ایمنی پرسنل ؛پرسنل؛ بعضی از ترکیبات می تواندمی‌تواند برای پرسنل ایجاد مشکل کند. ( عوامل جهش زا )
5۵. نوع میکروارگانیسم هدف
 
== ویژگی ماده ضدعفونی کننده ایده‌آل ==
1۱. وسیع الطیف باشد و انواع باکتری هاباکتری‌ها و میکروارگانیسم هامیکروارگانیسم‌ها را از بین ببرد.
2۲. غیر سمی باشد.
3۳. سریع الاثر باشد و در کم ترین زمان عوامل عفونی را از بین ببرد.
4۴. محرک پوست ،پوست، چشم و تنفس نباشد.
 
== فیلتراسیون (Filtration) ==
 
ساختمان شیمیایی بعضی از مواد مثل ویتامینها ،ویتامینها، آنتی بیوتیکها در اثر حرارت تغییر می یابندمی‌یابند بنابراین از این روش برای استریلیزاسیون محلولها استفاده میشودمی‌شود. در روش فیلتر ،فیلتر، محلول یا مایع مورد نظر را از روی صافی دارای منافذ بسیار کوچک عبور میدهندمی‌دهند. چون باکتریها از منافذ صافی بزرگترند، در روی صافی باقی می مانندمی‌مانند و از مایع استریل جدا میگردندمی‌گردند.
 
غشاء فیلتر هاییفیلترهایی که در باکتریولوژی مورد استفاده قرار می گیرندمی‌گیرند از جنس پلاستیک یا [[سلولز]] بوده که در آن سوراخهای بسیار ریزی در حدود mµ45۴۵/0۰ تعبیه شده است . وجود سوراخهای بسیار ریز مانع عبور باکتریها از فیلتر می گرددمی‌گردد ولی [[مایکوپلاسما]] و ویروسها از آن عبور می کنندمی‌کنند و این عمل تضمین کننده استریلیزاسیون نمی‌باشد. محلولهایی از قبیل سرم خون و مواد قندی به این روش استریل میشوندمی‌شوند. انواع فیلترها شامل : Procelain – Chamberland- Berkefield – Seitz – Sintered glass
 
== پانویس ==
سطر ۱۰۲ ⟵ ۱۰۳:
۲.{{پاورقی|۲}} Sterility Assurance Level
 
۳.{{پاورقی|۳}} از سال ۱۳۸۵ [[وزارت بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی ایران|وزارت بهداشت]]٬، برای ایمنی بیشتر در برابر انتقال [[ویروس ایدز]] و هپاتیت٬هپاتیت، استفاده از [[فور]] را در بخش دندانپزشکی ممنوع کرده‌است و برای استریل باید از [[اتوکلاو|اتوکلاوهای]] کلاس B (دارای خشک کن و مکنده) استفاده شود.
 
== جستارهای وابسته ==
سطر ۱۱۱ ⟵ ۱۱۲:
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.aftab.ir/lifestyle/view.php?id=8384 چگونه مواد غذایی را استریلیزه کنیم؟ (خبرگزاری آفتاب)]
* [http://salamatnews.com/viewNews.aspx?ID=52166&cat=1 استریل تجهیزات بیمارستانی ایران]
[http://sterile.ir/per/index.php/packing/39-packaging/97-shelflife استریل پک هایپک‌های بیمارستانی]
 
[[رده:بهداشت]]