قوس (معماری): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: اصلاح فاصله مجازی: "ای" بعد از "ه" |
ادغام |
||
خط ۱:
در
▲در گنبدسازی چَفد [[قوس]] یا جسمی است منحنی شکل برای پوششی که دهانه آن از عمق آن بیشتر باشد.
== انواع ==
'''قسمت‌های مختلف یک چفد عبارت‌اند از:'''▼
چفدها به دو دسته کلی باربر و غیر باربر تقسیم می‌شوند.<ref>کیانی، محمد یوسف، معماری ایران دوره اسلامی، انتشارات سمت، 1385</ref>
=== چفدهای باربر ===
- تیزه قوس: به رأس قوس و بالاترین نقطه قوس گفته می‌شود.▼
چفدهای باربر گروهی هستند که از تکرارشان طاق‌های باربر و از دورانشان گنبدهای وسیع بوجود می‌آیند. در ایران بعد از اسلام این چفدها تا دهانه‌های بالاتر از ۱۶ گز را نیز در بر گرفته‌اند (گز کوچک = ۹۴ [[سانتی‌متر]] و گز سلطانی = ۱۰۶٫۶ سانتی‌متر) و همانطور که از نامشان پیداست، قادرند بارهای وارده را بر خود به خوبی تحمل کنند.
;انواع چفدهای باربر
# چفد پنج اوهفت
# چمانه = بیان = دو لنگه (بیان = چفد)
# شبدر یا شبدری
# بیز یا هلوچین
# بستو (کوزه = بستو)
# چفد سروک
=== چفدهای غیرباربر ===
- افریز: به دهانه قوس گویند، فاصله بین دو پاکار.▼
این گونه چفدها بارهای وارد بر خود را تحمل نکرده، لذا بیشتر جنبه آمودی دارند یا در دهانه‌های کوچک (حداکثر تا ۳ گز) بکار رفته‌اند و دلایل انتخاب آنها زیبایی، و سادگی آنهاست و اگر در بعضی نقاط به عنوان قوس باربر اجرا گشته‌اند، اغلب شکسته و خطراتی تولید کرده‌اند.
;انواع چفدهای غیرباربر:
# شاخ بزی
# سه بخشی
# کلیل
# قمی پوش و پانیز
# چمله
- افراز: به خیز قوس گفته می‌شود، فاصله بین پاکار تا تیزه.▼
== جستارهای وابسته ==
▲- شکرگاه: به زاویه 22.5 درجه قوس شکرگاه گفته می‌شود، اولین شکافتها و خرابی‌ها در این نقطه مشخص می‌شود، در شکرگاه بیشترین نیروی رانشی را داریم.
* [[گنبد]]
== منابع ==
▲- ایوارگاه: به زاویه 67.5 درجه قوس ایوارگاه می‌گویند، ایوارگاه نقطه‌ای است که بیشترین نیروی فشاری قوس را داریم.
{{پانویس}}
{{معماری-خرد}}▼
[[رده:عناصر معماری اسلامی]]▼
▲- شانه: به فاصله بین شکرگاه تا ایوارگاه شانه می‌گوییم.
▲- بالِنج یا کناله: به بخش میان پاکار تا شکرگاه را گویند.
▲- پاکار: به پای چفد گویند، جایی که قوس از آنجا شروع می‌شود.
▲{{خرد}}
▲[[رده:معماری]]
| |||