بید لباس: تفاوت میان نسخه‌ها

{{حق تکثیر مشکوک}}

{{دیگر کاربردها|بید}}

{{Taxobox | color = pink

}}

'''بید لباس''' نوعی [[حشره]] است از راسته پولک‌بالان (Lepidoptera).

[[حشره]] بید پروانه کوچکی است با [[نام علمی]] tincola biseliella به رنگ زرد که طول بدن آن ۱۲-۹ میلیمتر می باشد . پروانه های ماده در طول ۳-۲ هفته از عمر خود در حدود صد تخم در محل تاخوردگی های فرش و یا سایر منسوجات پشمی می گذارند . تخم های این پروانه در یکی از مراحل عمر خود به صورت « [[لارو]] » در می آیند، اگر خسارات حاصل از بید روی پشم شود و متوجه می شویم خسارات توسط بید بالغ نیست، بلکه توسط نوزاد اوست، یعنی همان [[لارو]] که برای رشد خود از پروتئین موجود در پشم تغذیه نموده و با تنیدن تار درروی پشم و حفر دالان هایی در داخل الیاف به آن صدمه می زنند و پس از تبدیل شدن به بید، دوباره تخم گذاری می کنند، به این ترتیب تعداد [[لارو|لارو ها]] افزایش می یابد .

یک [[حشره]] بید قادر است پس از چهل نسل در حدود ۴۲ کیلوگرم پشم را نابود کند و در نتیجه میزان تخریب فرش نیز زیاد می شود .

 

با تمام خطرهایی که بید برای فرش دارد مبارزه با آن به طور کامل امکان پذیر و آسان است . بید از زمان قدیم شناخته شده بود و در هر دوره ای روشهایی برای مبارزه با آن ایجاد شده بود، اما به طریقه صنعتی و در مقیاس بزرگ به کار گرفته نشده اند، مانند سرد کردن با استفاده از مواد طبیعی . در ایران و برخی از نقاط دنیا مرسوم است که فرشها را لوله و یا تا کرده و در میان آن ها حبه های نفتالین و یا کافور قرار می دهند تا بخارهای متصاعده از این مواد [[محیط زیست]] را برای این [[حشره]] نامناسب سازد، که البته طریقه ای به نسبت قدیمی ولی با ارزش و مفید است .

در این روش از بخارات مسمومی استفاده می شود که برای [[لارو]] کشنده می باشد . البته علاوه بر [[لارو]] خود بید نیز از بین می رود، اما تخم بید باقی می ماند . پس کاربرد این روش دائمی نیست . موادی که در این روش استفاده می شود نباید برای انسان مضر باشد، مثلاً سیانید هیدروژن(HCN) برای خود انسان نیز خطرناک است و نباید بکار رود . در گذشته از گاز(SO2) برای این منظور استفاده می شده که مقدار زیاد آن نیز برای انسان مضر است.

امروزه از [[مواد آلی]] مثل [[نفتالین]] استفاده می شود، که به دلیل پایین بودن [[نقطه جوش]] آن در یک محیط بسته غلظت گاز آن افزایش پیدا می کند، بنابراین در یک فضای بسته مانند درون یک چمدان که لباسهای پشمی داخل آن قرار دارد روشی ارزان و راحت است .

علاوه بر نفتالین، [[ماده آلی]] دیگر به نام پارادی کلروبترن به کار می رود که عملکردی بهتر دارد، بوی تند و زننده ندارد و بوی آن نسبت به نفتالین زودتر زدوده می شود .از کافور نیز به عنوان ماده ضد بید استفاده می شود که تاثیر آن به مراتب از نفتالین و پارادی کلروبترن کمتر است و بر روی بید قالی هم تاثیر ندارد .

در این روش کالای پشمی را در سرما نگهداری می کنند، مثلاً در انگلستان و آمریکا جهت نگهداری پوست خز از این روش استفاده می شود . در این روش بید از بین نمی‌رود بلکه به خواب می رود و در صورت گرم شدن، فعالیت خود را شروع می کند، تنها کاری که می توان انجام داد این است که با گرم کردن و سرد کردن متوالی [[لارو|لارو ها]] را از بین برد . بعنوان مثال : کالا ابتدا در دمای (۸- سانتیگراد ) و بعد در دمای (۱۰ درجه سانتیگراد) قرار داده می شود . این عمل چند بار تکرار می شود . بعد از تکرار این عمل و از بین رفتن [[لارو|لارو ها]]، می توان کالا را در دمای (۵-۴) درجه برای مدت زمان طولانی و به دور از آسیب بید نگهداری نمود .

در این روش ماده به کار برده شده باعث مسموم شدن و از بین رفتن بید و [[لارو]] می گردد . سم (D.D.T) که مشتق از [[دی فنیل متان]] است ماده ای است ارزان قیمت و به میزان (۲۵/۰-۱/۰) درصد برای ضد بید کردن پشم استفاده می شود . ثبات شستشویی ندارد یعنی در اثر شستشوی کالا از بین می رود . استفاده از آن در طبیعت ممنوع است که به دلیل غیرقابل تجزیه بودن آن می باشد .

 

 

گفتیم [[ساختار شیمیایی]] پشم [[کراتین]] است، یعنی پیوندهای دی سولفیدی بین زنجیره‌ها وجود دارد که [[لارو]] این پیوندها را شکسته و بعد زنجیره های پروتئینی را خورده و هضم می کند . حال اگر این پیوندها شکسته شده و با ترکیباتی مانند فرم آلدئید دوباره پیوند داده شوند، به دلیل تغییر نوع پیوند [[لارو]] قادر به شکستن این پیوند نبوده و پشم برای لارو قابل خوردن نمی‌باشد .

 

در این روش پشم مسموم و آلوده می شود که در صورت خورده شدن پشم توسط [[لارو]] ، [[لارو]] از بین می رود . این مواد جذب پشم می شوند و از ثبات شستشویی نسبتاً خوبی برخوردار می باشند . از ویژگی هایی که این مواد باید داشته باشند عبارتند از :

:::۱- بر خصوصیات فیزیکی الیاف، مانند : زیردست و استحکام الیاف اثر نامطلوب نداشته باشند .