کوس (ساز): تفاوت میان نسخه‌ها

'''کوس''' یکی از سازهای عمده نظامی قدیم ایران بوده‌است. کلمه کوس به معنی فرو کوفتن است و در زبان فارسی به صورت مصدر هم بکار برده شده است ''کوستن'' به معنی کوفتن و زدن است. در کتاب های لغت آن را به طور اجمال به [[دهل]] و [[طبل]] و [[نقاره|نقارهٔ]] بزرگ تعریف کرده‌اند ولی تفاوتش با سازهای دیگر ضربی این بوده که بدنهٔ آن به شکل کاسه و یا نیم کاسه بوده‌است. این آلت ضربی عظیم را معمولاً روی شتر یا فیل می‌بستند و می‌نواختند. کوس بزرگ‌ترین ساز از خانوادهٔ [[سازهای کوبه‌ای|آلات موسیقی کوبه‌ای]] است که در ساختمان آن پوست بکار رفته‌است. این ساز تشکیل می‌شود از کاسه‌ای بزرگ از [[روی]] و [[مس]] که بر دهانهٔمی‌نواخهانهٔ آن پوست خام گاومیش یا گاو برکشیده‌اند.

در اعصار مختلف و مواضع گوناگون کوس از لحاظ جنس کاسه و پوست و کوبه تغییر کرده‌است ولی درهمه حال ساختمان ظاهری آن یکسان مانده‌است. گاه کاسهٔ آن را از [[روی]] ساخته و آن را '''کوس رویین''' نام نهاده‌اند و گاهی کاسه را از [[طلا]] ساخته و دربارگاه سلاطین نواخته و نامش را '''کوس زرین''' نام نهاده اند. در میان آلات موسیقی رزمی اینین ساز اعتبار و حرمت بیشتری داشته و چنان که پیداست هر فرماندهی و یا هر امیری بی‌اجازه حق داشتن کوس و نواختن آن را در محیط فرماندهی و یا سراپرده خویشتن نداشته‌است.