زبان مازندرانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
شمال بزرگ (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
{{Infobox language
|name=مازندرانی
|nativename= مازرونی{{سخ}}''Tabari'' طبریتبری
|states=[[ایران]]{{سخ}}استان‌های [[استان مازندران|مازندران]]، [[استان سمنان|سمنان]]، [[استان گلستان|گلستان]]، [[استان تهران|تهران]]
|region= ساحل جنوب شرقی [[دریای کاسپین]] یا[[دریای خزر]]
|speakers=۳٫۳ میلیون
|date=
خط ۱۱:
|fam4=[[زبان‌های ایرانی غربی|ایرانی غربی]]
|fam5=[[زبان‌های ایرانی شمال غربی|ایرانی شمال غربی]]
|fam6=[[گویش‌های کناره دریای کاسپین]] یا[[گویش‌های کناره دریای خزر]]
|dia1=مازندرانی
|dia2=شهمیرزادی
خط ۲۲:
|mapcaption=مناطقی که گویشوران مازندرانی دارد.
}}
'''زبان مازَندَرانی''' (مازنی یا مازرونی یا طبری / تبری) نام یکی از [[زبان‌های ایرانی]] است که در زیرشاخهٔ زبان‌های[[گویش‌های کناره دریای کاسپین]] [[زبان‌های کناره دریای خزر|کنارهٔ دریای خزر]] از شاخهٔ زبان‌های [[زبان های ایرانی شمال غربی|شمال‌غربی]] قرار دارد. این زیرشاخه شامل زبانهای [[تالشی]]، [[هرزندی]]، [[گورانی]]، [[گیلکی]]، [[تبری]] یا مازندرانی، برخی از زبانهای [[زبان تاتی ایران|تاتی یا[[آذری]]]] و [[سمنانی]] می‌باشد که از دیدگاه تاریخی به [[زبان پارتی|زبان پهلوی اشکانی]] وابسته‌اند.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/dimli DIMLĪ in Encyclopædia Iranica], Garnik Asatrian</ref>
 
== پراکندگی زبانی ==
 
[[زبان تبری]] یا مازندرانی تنها در کشور [[ایران]] تکلم می‌شود. پراکندگی این زبان در نیمه شمالی این کشور است و به جز استان مازندران که نام این زبان از آن گرفته شده در استان‌های گلستان، تهران ،قزوین البرز و سمنان نیز در میان برخی مردم بومی آن مناطق رواج دارد. پاره‌ای از ایل‌های کوچ‌نشین که در شمال ایران به سر می‌برند نیز تبری یا مازندرانی‌زبان هستند.{{مدرک}}
 
این زبان در
# استان [[مازندران]]
# مناطق غربی استان [[گلستان]] مانند [[بندرگز]]، [[کردکوی]]، [[گرگان]]، [[علی‌آباد کتول]]
# مناطق شرقی و شمالی استان [[تهران]] مانند [[فیروزکوه]]، [[دماوند]]، [[رودبار قصران]] ،[[فشم]]،[[اوشان]]
# مناطق شمالی استان [[سمنان]] مانند [[شهمیرزاد]]، [[چاشم]]، [[فولاد محله]]
# همچنین در بین برخی از [[ایلات]] و [[عشایر]] همچون [[الیکایی (طایفه)|الیکاییهای]] گرمسار رواج دارد.
خط ۵۲:
 
=== قصران باستانی ===
زبان عمومی مردم قصران لهجه‌ای از زبان باستانی پهلوی رازی است که [[زبان طبریتبری]] یا مازندرانی، که از ریشه‌ی زبانهای دیرین ایرانی است، و عربی و اندکی ترکی، بدان درآمیخته و از زبان دری نیز در قرون اسلامی تاثیر یافته است، و هر چه از ری به مازندران نزدیک تر شوند بر میزان لهجه‌ی تبری یا مازندرانی به همان نسبت افزوده می‌شود، چنانکه در لهجه‌ی [[فشم|میگون]] و [[شهرستانک (تهران)|شهرستانک]] و [[لالان (شمیرانات)|لالان]] و [[زایگان]] و [[روته]] و [[گرمابدر]] و [[شمشک]] و [[دربندسر]] لهجه‌ی مازندرانی غلبه دارد. <ref>قصران (کوهساران)، حسین کریمیان، جلد دوم، ص 758</ref> [[آن لمبتون]] در کتاب Three Persian Dialects در سال 1938 به بررسی گویش [[ولایت‌رود|ولاترو/ولایت‌رود]] که جزو گویشهای منطقه قصران می‌باشد، پرداخته است.<ref>Lambton, Ann K. S., Three Persian Dialects, London 1938</ref>
 
== تاریخ زبان ==