[[پرونده:Origin of Species title page.jpg|بندانگشتی|صفحه عنوان چاپ اول خاستگاه گونهها]]
'''خاستگاه گونهها'''<ref>عنوان یااین کتاب را '''منشا انواع''' و '''آغاز گونهها''' نیز ترجمه کردهاند.</ref> {{انگلیسی|On the Origin of Species}} (با نام کامل {{انگلیسی|On the Origin of Species by Means of Natural Selection, or the Preservation of Favoured Races in the Struggle for Life}} '''پیرامون آغاز گونهها به وسیلهی انتخاب طبیعی، یا نگهداری نژادهای اصلح در تنازع بقا'''<ref>همچنین '''در باب سرمنشا گونهها به شیوهی انتخاب طبیعی، یا نگهداری نژادهای مطلوب در تلاش برای زندگی'''<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/science/story/2007/03/070328_w-darwin-evolution.shtml داروین 'از انتشار یافته هایش بیم نداشت' - بیبیسی فارسی]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/science/story/2008/04/080417_shr-darwin-online.shtml کتابخانه اینترنتی داروین منتشر شد - بیبیسی فارسی]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/science/2009/02/090212_sh_darwin.shtml - بیبیسی فارسی]</ref></ref>) مهمترین اثر [[چارلز داروین]] دانشمند و طبیعیدان [[انگلیس|انگلیسی]] است که در سال [[۱۸۵۹ (میلادی)|۱۸۵۹]] چاپ شد. داروین در این [[کتاب]] نظرات جدیدی دربارهٔ تکامل، پیدایش و انقراض انواع موجودات بیان کرد که در زمان خود جنجالهای فراونی را به وجود آورد.
چارلز داروین پس از پنج سال سفر دریایی با [[کشتی بیگل]] به [[آمریکای جنوبی]] نخستین پیشنویس این کتاب را در سال ۱۸۴۲ نوشت. پس از آن تا سال ۱۸۴۴ نوشتهٔ اولیه را گسترش داد و به حدود ۲۳۰ صفحه رساند. او برای اولین بار تئوری خود را در ژوئیهٔ سال ۱۸۵۸ علنی کرد و یک سال بعد کتاب خاستگاه گونهها در [[لندن]] منتشر شد. ۱۲۰۰ نسخه چاپ اول در همان روز نخست انتشار به فروش رفت. عنوان کتاب در ابتدا ''اصل انواع به کمک انتخاب طبیعی یا بقای نژادهای اصلح در تنازع بقا'' بود ولی این نام طولانی به مرور زمان جای خود را به خاستگاه گونهها داد. در پی انتشار این اثر کلیسا آن را برای دین مضر خواند و سیل مخالفتها آغاز شد.