اوضاع اداری سلجوقیان: تفاوت میان نسخه‌ها

دولت سلجوقی از جمله دولتهایی بود که نظام اداری بسیار منظم و قانونمدی داشت . در واقع قدرت امپراتوری سلجوقی از نظام اداری آن سرچشمه می گرفت که مانند یک اسکلت آن را محکم و استوار نگاه می داشت و بی شک بدون قدرت دیوانسالاران ایرانی سلجوقیان ترکمن از پس اداره چنین سیستم عظیمی بر نمی آمدند.<ref> اقبال آشتیانی،عباس.وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی ، انتشارات دانشگاه تهران، تهران۱۳۳۸ ، صفحه ۱۸ </ref> به همین دلیل دوران سلجوقی به عنوان عصر طلایی دیوان داری در ایران بعد از اسلام شناخته می شود.

وزارت منصبی مهم و اساسی و تقریبا هم پایه با نخست وزیر امروزی بود.<ref> انوری،حسن.اصطلاحات دیوانی در دوره غزنوی و سلجوقی، کتابخانه طهوری،تهران ۱۳۵۵، صفحه ۴۸ </ref>اکثر وزرای عصر سلجوقی در دستگاه سامانی یا غزنوی مشغول به فعالیت بودند که با سقوط این سلسله ها به سلاجقه پیوستند.

کار اصلی دیوان طغرا عبارت از کشیدن خط قوسی بر روی نامه ها و فرمان هاست. کشیدن خط قوس بر روی فرمان ها به مانند مهر تٲیید سلطان بر اجرای یک فرمان بود. به مسئول کشیدن این خط قوس '''طغرایی''' گفته می شد.

بخش دوم دیوان طغرا ، دیوان رسایل و انشا بود که بر امور نامه نگاری و مکاتبات کلی امپراتوری نظارت داشت. این دیوان متشکل از تعداد زیادی از منشیان و کاتبان از ولایات مختلف بود که زیر نظر '''رییس دیوان رسایل و انشا''' فعالیت می کردند. رییس دیوان رسایل علاوه بر نظارت بر فعالیت منشیان و کاتبان، در نبود وزیر نیابت صدارت را نیز بر عهده داشت.

دیوان اشراف مکمل کار دیوان استیفا و اگر کار دیوان استیفا را جمع آوری مالیات و محاسبه آنها بدانیم ، کار دیوان اشراف نظارت بر گزارشهای مالیمالی، محاسبات و محاسباتبطور کلی بازرسی مالی بود.

دیوان عرض از نظر ارزش ، پست ترین دیوان دولت سلجوقیان بود که بر امور سپاهیان امپراتوری نظارت داشت. رییس دیوان عرض را با عنوان '''عارض لشکر''' می شناختند و وظیفه وی حضور و غیاب کردن سربازان و تنظیم مواجب و جیره غذایی آنان بود.