پنگان: تفاوت میان نسخه‌ها

<br />▼

فنجان ، پنگان یا تاس ساعت ظرفی است به شکل نیم کره (پیاله) و معمولا ازجنس مس ،برنز یا برنج که در کف آن سوراخ کوچکی به قطر ۲ میلیمتر تعبیه شده و دارای درجه هایی در بدنه داخلی از ته به بالا بوده است.این پیمانه تقریبا ۵/۱۸ سانتیمتر قطر و ۵/۸ سانتیمتر ارتفاع دارد .▼

برای سنجش زمان با فنجان ، تشتی را که معمولا ۱۰ تا ۲۰ لیتر گنجایش دارد، از آب پر کرده و فنجان را روی سطح آب می‏گذارند.آب از سوراخ فنجان بالا آمده و اندک اندک آن را پر کرده و سرانجام غرق می‏شود.مدتی که صرف پر شدن فنجان می‏شود واحد زمانی تقسیم آب می‏باشد که بسته به قطر سوراخ، اندازه و جنس فنجان متفاوت است.طریقه کار فنجان یا ساعت بدین گونه بوده که میرآب با چشم دوختن به فنجان با هر بار پر‌شدن و خوردن کاسه به کف دیگ، یک فنجان یا هفت دنگ و نیم یا (۷ دقیقه و نیم امروزی) محاسبه نموده و یک سنگ کوچک برای هر بار غرق‌شدن کاسه در یک کیسه یا یک ظرف سفالی می‌گذاشته است تا تعداد فنجان‌ها و زمانی که سهامدار قنات آب برباغ خود یا زمین می‌برده را دقیقاً حساب کند مثلاً اگر ۱۰ سنگ درون کیسه باشد یعنی ۱۰ فنجان یا معادل امروزی ۷۵ دقیقه آب قنات را فرد استفاده کرده‌است.▼