حسینعلی میرزا اعتضادالسلطنه

حسینعلی میرزا اعتضادالسلطنه ( ١٣٣٢-١٢٧٠ ) فرزند ارشد محمدعلی شاه قاجار در تبريز متولد شد. تحصيلات خود را در اندرون و مکتب‌خانه سلطنتی تبريز انجام داد. در  ١٣١٣  قمری پدرش به ولايتعهدی مظفرالدين شاه رسيد و او نيز به لقب «اعتضادالسلطنه» که پيش‌تر، از آن محمدعلی ميرزا بود، ملقب شد. در جوانی مردی فاضل و جامع بود. بعد از خلع پدرش از سلطنت چند سالی او را در روسيه، عثمانی و اروپا همراهی کرد؛ سپس به تهران آمد و حاکم چند شهرستان شد. پس از آن برای مدتی حاکم اصفهان شد. يک بار هم در سال  ١٣٠١  در غياب برادرش احمد شاه و محمد حسن ميرزا وليعهد، نايب‌السلطنه گرديد. در سال  ١٣٠۴  پس از خلع قاجاريه، دولت مزاحم وی نشد و او در تهران باقی ماند و اوقات خود را به مطالعه و شکار می‌گذرانيد.

مادرش ربابه خانم مليح‌السلطنه دختر سلطان يوسف ميرزا بيان‌الممالک بود و چون از قاجاريه نبود، حسينعلی ميرزا به وليعهدی انتخاب نشد. در جوانی با قمرالدوله دختر ابوالفتح‌ميرزا سالارالدوله ازدواج کرد ولی پس از چندی از هم جدا شدند که حاصل اين ازدواج دو پسر بود. از همسر ديگر خود نيز چند فرزند پيدا کرد. در  ١٣٣٢ در تهران درگذشت و در مقبره‌ی ناصرالدين‌شاه دفن گرديد.

منابع

• تاريخ مختصر احزاب سياسی ايران، محمدتقی بهار، جلد ۱، ص ۱۹۲، تهران:امیرکبیر، ۱۳۵۷.
• شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، باقر عاقلی، جلد ۱، ص ۱۳۴، تهران:نشر گفتار، ۱۳۸۰.