زبان باختری: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:RabatakInscription.jpg|چپ|250px|بندانگشتی|<center><small>[[سنگ‌نوشته رباطک|سنگ‌نوشتۀ رباطک]] به زبان باختری، از دوران [[کانیشکا]]، امپراتور [[کوشانی]]. در کتیبه، زبانی که کتیبه به آن نوشته شده است تحت عنوان {{lang|xbc|αριαο}} {{رچ}}(ariao، «آریایی») ذکر شده است.<ref>دانشنامه ایرانیکا، سرواژهٔ "IRANIAN IDENTITY ii. PRE-ISLAMIC PERIOD"، نوشتهٔ گِراردو گنولی (GHERARDO GNOLI)</ref> [[سرخ‌کوتل|پایگاه باستان‌شناسی سُرخ‌کوتَل]] در [[ولایت بغلان]]، سدهٔ دوم میلادی، [[موزیم کابل|موزیم ملی افغانستان]] در [[کابل]].</small></center>]]

 

 

الفبای باختری بر اساس [[الفبای یونانی]] بوده است. علاوه بر ۲۴ حرف یونانی، باختری‌ها با تغییر دادن حرف [[رو]] ({{lang|xbc|Ρ}}) یک حرف جدید به نام [[شو (حرف)|شو]] ({{lang|xbc|Ϸ}}) نیز که نمایندهٔ صدای /ش/ بود به این الفبا اضافه کردند. دو حرف [[پسی]] ({{lang|grc|Ψ}}) و [[کسی]] ({{lang|grc|Ξ}}) در نوشتن زبان باختری بدون استفاده بودند، ولی احتمالاً برای نوشتن اعداد (همانگونه که در یونانی به کار می‌رود) به کار می‌رفتند.

 

زبان بلخی در ناحیه‌ای تکلم می‌شده است که نخستین پارسی‌سرایان در تاریخ ادب پارسی از آنجا برخاسته بودند، بنابراین وجود وام‌واژه‌های بلخی در زبان فارسی طبیعی است (گرچه از بین [[زبان‌های ایرانی شرقی]]، زبان [[سغدی]] تأثیر بیشتری روی فارسی داشته است). واژه‌های فارسی «ملخ»، «خدیو»، «خزان»، «لهراسپ»، فعل «الفختن» (یا «الفغتن»)، و نیز احتمالاً واژهٔ «[[فلاخن]]» ازجمله وام‌واژه‌های بلخی در فارسی‌اند.<ref>محمود جعفری دهقی، امیر عمادالدین صدری، [http://languagestudy.ihcs.ac.ir/?_action=showPDF&article=451&_ob=c118f64634357f5c5e7920b1f51ed934&fileName=full_text.pdf «وام‌واژه‌های بلخی در پارسی نو»]، ''زبان‌شناخت''، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال دوم، شمارهٔ دوم (پاییز و زمستان ۱۳۹۰)، ص ۳.</ref>

 

== پانویس ==