ویکی‌پدیا

مهندسی دریا: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
ابرابزار، زدودن بخش‌های غیردانشنامه‌ای
خط ۱:
{{بدون منبع}}
'''مهندسی دریا''' {{انگلیسی|Maritime engineering}}
'''مهندسی دریا''' {{انگلیسی|Maritime engineering}} به طور گسترده به انواع فعالیت‌های مهندسی مربوط به دریاها و اقیانوس‌ها و سواحل را در بر می‌گیرد. مانند طراحی و ساخت انواع کشتی‌های تجاری، خدماتی و نظامی، طراحی و ساخت و نصب سکوهای حفاری ثابت و شناور و سایر تجهیزات مرتبط با استخراج نفت و گاز از بستر دریاها و اقیانوسها، لوله گذاریها در آبهای عمیق و کم عمق و کنترل جریان نفت و گاز در داخل آنها، طراحی و ساخت و کنترل متحرک‌های زیردریایی و همچنین زیردریاییهای نظامی، مسافربری و تحقیقاتی، طراحی و ساخت شناورهای تندور و قایق‌های پرنده در نزدیکی سطح دریا به همراه طراحی و ساخت انواع سیستم‌های پیشبرنده دریایی، طراحی و ساخت انواع اسکله‌ها و بنادر و حوضچه‌های کنار ساحل با کاربردهای مختلفی نظیر پهلوگرفتن کشتی‌ها، جابجایی بار، سوخت رسانی و تعمیرات کشتی‌ها و امثال آنان .{{سخ}}
 
در مطالعه علوم مرتبط با مهندسی دریا، به دلیل فیزیک پیچیده حاکم بر دریاها و اقیانوس‌ها استفاده از علوم پایه مهندسی و علوم پایه نظری حائز اهمیت است. از این رو مهندسی دریا یک شاخه بین رشته‌ای محسوب می‌شود و می‌توان گفت بیشتر محتوای کاربردی آن بیشتر برگرفته از ریاضیات، فیزیک، محاسبات عددی، مهندسی مکانیک در همه گرایش‌ها، مهندسی عمران (سازه‌های دریایی) و تا حدودی از علم مواد، مهندسی برق و مهندسی نفت و گاز می‌باشد. بطور خلاصه شاخه‌های اصلی مهندسی دریا را می‌توان به صورت زیر مطرح کرد.
مهندسی دریا به طور گسترده به انواع فعالیت های مهندسی مربوط به دریاها و اقیانوس ها و سواحل را در بر می گیرد. مانند طراحی و ساخت انواع کشتی های تجاری ، خدماتی و نظامی، طراحی و ساخت و نصب سکوهای حفاری ثابت و شناور و سایر تجهیزات مرتبط با استخراج نفت و گاز از بستر دریاها و اقیانوسها، لوله گذاریها در آبهای عمیق و کم عمق و کنترل جریان نفت و گاز در داخل آنها، طراحی و ساخت و کنترل متحرک های زیردریایی و همچنین زیردریاییهای نظامی، مسافربری و تحقیقاتی، طراحی و ساخت شناورهای تندور و قایق های پرنده در نزدیکی سطح دریا به همراه طراحی و ساخت انواع سیستم های پیشبرنده دریایی ، طراحی و ساخت انواع اسکله ها و بنادر و حوضچه های کنار ساحل با کاربردهای مختلفی نظیر پهلوگرفتن کشتی ها، جابجایی بار، سوخت رسانی و تعمیرات کشتی ها و امثال آنان .<br />
در مطالعه علوم مرتبط با مهندسی دریا، به دلیل فیزیک پیچیده حاکم بر دریا ها و اقیانوس ها استفاده از علوم پایه مهندسی و علوم پایه نظری حائز اهمیت است. از این رو مهندسی دریا یک شاخه بین رشته ای محسوب می شود و می توان گفت بیشتر محتوای کاربردی آن بیشتر برگرفته از ریاضیات، فیزیک، محاسبات عددی ، مهندسی مکانیک در همه گرایش ها ، مهندسی عمران( سازه های دریایی) و تا حدودی از علم مواد، مهندسی برق و مهندسی نفت و گاز می باشد. بطور خلاصه شاخه های اصلی مهندسی دریا را می توان به صورت زیر مطرح کرد.<br />
 
 
 
== دامنه وسعت کاری و مبانی علمی پژوهشی ==
در مورد دامنه وسعت کار و پژوهش در مهندسی دریا در سراسر دنیا به محور‌هایمحورهای زیر می توانمی‌توان اشاره کرد:
1- سازه‌های دریایی (Marine and Offshore Structures)که شامل دانش مهندسی در طراحی و ساخت سکوهای فراساحل تحقیقاتی، سکوهای بهره برداری نفت و گاز، پایانه‌های صدور نفت و لوله‌گذاری در بستر دریا، اسکله‌ها و بنادر کالا‌های عمومی و نفتی، موج شکن‌ها و سایر تجهیزات مرتبط با بنادر و سواحل می‌شود.<br />
2- معماری کشتی ( Naval Architecture) طراحی کشتی‌های تجاری (مانند کانتینربرها، فله‌برها و نفتکش‌ها)، کشتی‌های نظامی (مانند ناوها و ناوشکن‌ها)، کشتی‌های خدماتی و مسافربری : که شامل دانش طراحی مفهومی، مقدماتی و مهندسی بر اساس نوع عملیات و طبقه‌بندی شناور است و فرایندهایی نظیر تعیین فرم بدنه، تحلیل‌های هیدرواستاتیک، معماری و جانمایی داخلی، طراحی سازه، طراحی سیستم رانش، مانور ، دریامانی و تحلیل هزینه و کارایی را در بر می گیرد. همچنین طراحی و تحلیل هیدرودینامیک بدنه کشتی‌ها و شناورهای تندرو و زیردریایی ها که شامل استفاده از نرم افزای تحلیلی، عددی و انجام آزمایشات تست مدل با استفاده اصول مکانیک سیالات جهت طراحی و بهینه سازی فرم‌های بدنه و سیستم‌های پیشران می‌باشد.<br />
3- مهندسی اقیانوس (Ocean Engineering)که شامل اصول مربوط به استفاده از جذر و مد و باد در دریاها جهت تولید انرژی و بررسی پدیده‌هایی نظیر سونامی و... می‌باشد. <br />
4- مهندسی زیر دریا (Subsea engineering )که شامل طراحی، تحلیل و ساخت ربات‌های زیردریایی، سکوهای شناور جهت حفاری در آب های عمیق و لوله گذاری‌ها تحت فشار زیاد جهت استخراج نفت و گاز از بستر دریا می‌باشد.<br />
 
جهت آشنایی با مفاهیم مرتبط با مهندسی دریا به صفحات مشابه ویکی پدیا انگلیسی ذیل مراجعه کنیدو یا به کتاب های فارسی موجود در این زمینه مراجعه کنید. این بخش در آیتده کامل خواهد شد. <br />
[http://en.wikipedia.org/wiki/Naval_architecture Naval Architecuture]<br />
[http://en.wikipedia.org/wiki/Ship_transport Ship Transoprt]<br />
[http://en.wikipedia.org/wiki/Offshore_construction Offshore Construction]<br />
[http://en.wikipedia.org/wiki/Oceanography Oceanography]<br />
[http://en.wikipedia.org/wiki/Subsea_%28technology%29 Subsea Technology]<br />
[http://en.wikipedia.org/wiki/Marine_engineering Marine engineering]
 
== توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه ==
دانشجویان مهندسی دریا همانطور که گفته شد نیازمند تسلط بر مفاهیم فنی و مهندسی و طراحی دریایی، تسلط بر ترم افزارهای مهتدسی پرکاربرد، تسلط کامل به زبان انگلیسی در سطوح خواندن، نوشتن، شنیداری و گفتاری، آشنایی با صتایع دریایی و کسب و کارهای مرتبط با آن، آشنایی با تکنولوژی های روز در زمینه های مهتدسی دریا، تامین فطعات و تجهیزات مورد نیاز در صنایع دریایی، آشنایی با فرایندهای ساخت کشتی ها و سازه های دریایی و روش های حمل و نصب تجهیزات در دریا و همچنین در مقاطع بالاتر نیازمند به کسب توانایی تحقیقاتی با روش های مختلف تحلیلی ، عددی و آزمایشگاهی باشند.
 
== دانشگاهها ==
 
طبق دفترچه آزمون های سراسری منتشر شده از سوی سازمان سنجش آموزش کشور ، مهندسی دریا و گرایش های مربوط به آن در دانشگاه های زیر دانشجو می پذیرند <ref>سازمان سنجش آموزش کشور</ref>:<br />
 
1- داتشگاه صنعتی شریف <br />
 
2 - دانشگاه صنعتی امیرکبیر<br />
 
3- دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر<br />
 
4- دانشگاه دريانوردي وعلوم دريايي چابهار<br />
 
5- دانشگاه صنعتي مالك اشتر- وابسته به وزارت دفاع<br />
6- دانشگاه خليج فارس بوشهر<br />
 
== دروس مقطع کارشناسی ==
 
دروس مقطع کارشناسی مهندسی دریا طبق مصوبه سال 1373 تدوین و به دانشگاهها ابلاغ شده است. هر چند در مقدمه این گزارش به کاربردهای گسترده و دامته وسعت کاری مهندسان دریایی اشاره شده است ، اما دروس تخصصی دوره کارشناسی به تنهایی تمامی موارد مطرح شده را پوشش نمی دهد و در دانشگاهها امکان ارائه برخی از دروس تخصصی وجود ندارد. از این رو به دانشجویان توصیه می شود با دریافت کتاب های الکترونیکی میزان معلومات خود را گسترش دهتد. در ذیل به برخی از دروس طبق مصوبه شورای عالی برنامه ریزی وزارت علوم تحقیقات و فناوری در سال 1373 اشاره می شود که عمدتا به گرایش کشتی سازی اشاره دارد. پیشنهاد میشود از طریق کارگروه و کمیته مهندسی دریا در وزارت علوم در مورد لیست دروس بازنگری انجام شود.
 
=== '''دروس عمومی''' ( شامل 20 واحد و مشترک با کلیه رشته های کارشناسی)
 
=== '''دروس علوم پایه''' ( شامل 27 واحد و مشترک با سایر رشته های مهتدسی)
ریاضی ۱و۲<br />
معادلات دیفرانسیل<br />
مبانی کامپیوتر و برنامه نویسی<br />
فیزیک ۱/ فیزیک ۲ / آز فیزیک ۱و ۲<br />
شیمی عمومی<br />
محاسبات عددی <br />
 
 
=== '''دروس اصلی پایه'''( شامل 34 واحد و مشترک با مهندسی مکانیک)
مبانی مهندسی برق<br />
رسم فنی ۱و۲ <br />
استاتیک <br />
دینامیک <br />
مقاومت مصالح ۱ و ۲<br />
ترمودینامیک ۱و۲<br />
مکانیک سیالات ۱و۲<br />
طراحی اجزاء و ماشین ۱ <br />
انتقال حرارت<br />
کنترل اتوماتیک<br />
علم مواد و شناخت آن<br />
ریاضیات مهندسی<br />
 
 
=== '''دروس اصلی ( تخصصی)''' شامل 18 واحد <br />
تکنولوژی کشتی<br />
تحلیل سازه‌ها<br />
آرشیتکت کشتی (هیدرواستاتیک)<br />
آرشیتکت کشتی (هیدرودینامیک)<br />
ماشین‌های محرکه 1 و 2 <br />
 
 
=== '''دروس تخصصی انتخابی''' ( شامل 19 واحد با مشورت استاد راهنما)
ارتعاشات<br />
مبانی مهندسی برق ۲<br />
روش های تولید<br />
دینامیک ماشین<br />
مهتدسی دریایی<br />
ساختمان کشتی<br />
تئوری جوشکاری<br />
طراحی کشتی<br />
اقیانوس شناسی<br />
مهندسی اقیانوس<br />
طراحی کشتی های ویژه<br />
ااتوماسیون در کشتی‌ها<br />
زبان تخصصی<br />
اقتصاد دریایی<br />
طراحی به کمک کامپیوتر<br />
نقشه کشی صنعتی<br />
تاسیسات کشتی<br />
خوردگی <br />
مدیریت و روشهای ساخت سیستمهای دریایی<br />
 
 
== '''پروژه تخصصی و کارگاه''' ( شامل 6 واحد)
 
پروژه
 
کارگاه ۱ (جوشکاری و ورقکاری)
 
کارگاه ۲(ریخته گری و آهنگری)
 
کارگاه ۳(موتور، شاسی، تعلیق)
 
کارآموزی 1
 
کارآموزی 2
 
== وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر ==
در حال حاضر دانشجویان مقطع کارشناسی بدون در نظر گرفتن نوع مدرک می توانند در آزمون رشته های دیگر شرکت کنند و در صورت قبولی نیاز به گذراندن دروس پیش نیاز در رشته کارشناسی ارشد هستند. از این رو محدودیتی برای ادامه تحصیل در سایر رشته های مورد تایید وزارت علوم، تحقیفات و فناوری برای دانشجویان کارشناسی نیست.
با توجه به اینکه در مقطع کارشناسی ارشد و پس از آن دکتری بر جنبه تحقیقاتی و آموزش های پیشرفته تاکید میشود، دانش آموختگان مهندسی دریا می توانند طبق تجربه دوره کارشناسی خود و برنامه آتی به شرکت در آزمون های مختلف شرکت نمایند و یا اینکه برای اخذ پذیرش از دانشگاههای خارج از کشور اقدام نمایند.
 
مجموعه معماری کشتی با سه گرایش سازه کشتی، هیدرومکانیک کشتی و مهندسی ساخت در صنایع دریایی می تواند اولین گزینه دانش آموختگان مهندسی دریا باشد چرا که شانس موفقیت در کنکور کارشناسی ارشد با توجه به پایه قوی تر به همراه رقبای کمتر برای آنها بیشتر است. از طرفی در دوره های بالاتر انعطاف پذیری جهت تعریف پروژه کارشناسی ارشد بیشتر است و از این رو دانشجویان دوره کارشناسی ارشد می توانند زمینه مورد دلخواه خود را متناسب با وضعیت کسب و کار و یا نیازمندیهای پژوهشی تطبیق دهند.
رشته های مهندسی مکانیک و مهندسی عمران ( سازه های دریایی) نیز می تواند گزینه های بعدی برای آنها باشند. با توجه به اینکه مجموعه مهندسی معماری کشتی جزو رشته های شناور محسوب میشود، امکان شرکت در یک آزمون با رشته اول ( مانند مهندسی مکانیک و یا عمران سازه دریایی ) به همراه یک رشته شناور به صورت همزمان امکان پذیر است.
رشته هایی نظیر اقتصاد دریایی ، حمل و نقل دریایی، فیزیک دریا و مهتدسی نفت و یا رشته های مدیریت می توانند جزو گزینه های رده سوم محسوب شوند. امکان رقابت در این رشته ها به دلیل اختلاف زیاد دروس کارشناسی با سایر داوطلبان هر چند وجود دارد اما به مراتب مشکل تر است.
 
در مقطع دکتری در رشته مهندسی دریا به عنوان مثال در دانشگاههای صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر هر ساله پذیرش دانشجوی مهندسی دریا وجود داردو دانش آموختگان پس از شرکت در آزمون تخصصی و قبولی درصورت دعوت به مصاحبه می توانند در دوره دکتری شرکت نمایند. دوره های مشترکی همچون دوره مشترک با دانشگاه UTM مالزی و دانشگاه صنعتی شریف هم وجود دارند.
هم چنین برای اخذ پذیرش از دانشگاههای خارج از کشور در مقطع دکتری مانعی وجود ندارد و دانش آموختگان دوره کارشناسی ارشد مهندسی دریا با ارائه ریزنمرات قوی به همراه سابقه پژوهشی مرتبط و توصیه نامه از اساتید می توانند جهت اخذ پذیرش ودریافت بورسیه تحصیلی از دانشگاه مقصد اقدام نمایند. از جمله دانشگاههای مطرح در زمینه مهندسی دریا میتوان به دانشگاه های Michigan، Iowa و Houston در ایالت متحده، NTNU در نروژ، TU DELFT در هلند، AMC در استرالیا , Newfoundland در کانادا و ... اشاره کرد. برای شاخه هایی نظیر سازه های فراساحل، مهندسی زیردریا ، مهندسی اقیانوس و مهندسی انرژی های تچدید پذیر، مهندسی مکانیک سیالات محاسباتی و ... هم دانشگاههای زیادی وجود دارند که دانش آموختگان کارشناسی ارشد مهندسی دریا با توجه به سوابق پژوهشی خود میتوانند برای اخذ پذیرش اقدام نمایند.
 
 
 
 
#سازه‌های دریایی (Marine and Offshore Structures) که شامل دانش مهندسی در طراحی و ساخت سکوهای فراساحل تحقیقاتی، سکوهای بهره‌برداری نفت و گاز، پایانه‌های صدور نفت و لوله‌گذاری در بستر دریا، اسکله‌ها و بنادر کالاهای عمومی و نفتی، موج شکن‌ها و سایر تجهیزات مرتبط با بنادر و سواحل می‌شود.
#عماری کشتی (Naval Architecture) طراحی کشتی‌های تجاری (مانند کانتینربرها، فله‌برها و نفتکش‌ها)، کشتی‌های نظامی (مانند ناوها و ناوشکن‌ها)، کشتی‌های خدماتی و مسافربری: که شامل دانش طراحی مفهومی، مقدماتی و مهندسی بر اساس نوع عملیات و طبقه‌بندی شناور است و فرایندهایی نظیر تعیین فرم بدنه، تحلیل‌های هیدرواستاتیک، معماری و جانمایی داخلی، طراحی سازه، طراحی سیستم رانش، مانور، دریامانی و تحلیل هزینه و کارایی را در بر می‌گیرد. همچنین طراحی و تحلیل هیدرودینامیک بدنه کشتی‌ها و شناورهای تندرو و زیردریایی‌ها که شامل استفاده از نرم افزای تحلیلی، عددی و انجام آزمایشات تست مدل با استفاده اصول مکانیک سیالات جهت طراحی و بهینه‌سازی فرم‌های بدنه و سیستم‌های پیشران می‌باشد.
#مهندسی اقیانوس (Ocean Engineering) که شامل اصول مربوط به استفاده از جذر و مد و باد در دریاها جهت تولید انرژی و بررسی پدیده‌هایی نظیر سونامی و... می‌باشد.{{سخ}}
#مهندسی زیر دریا (Subsea engineering) که شامل طراحی، تحلیل و ساخت ربات‌های زیردریایی، سکوهای شناور جهت حفاری در آب‌های عمیق و لوله گذاری‌ها تحت فشار زیاد جهت استخراج نفت و گاز از بستر دریا می‌باشد.
 
== پانویس ==
{{پانویس}}
 
== منابع ==
* سایت گزینه ۲
* [http://iranmarine.ir پایگاه جامع ایران مارین]
* یادگارزاده، پرند، ابراهیم، و دیگران. ''انتخاب رشته انتخاب آینده''. تهران: سازمان سنجش آموزش کشور، ۱۳۸۷. ISBN 978-964-2670-49-9.
 
{{مهندسی}}
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/مهندسی_دریا»