نیروی نظامی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز اصلاح نام |
Master2000 (بحث | مشارکت‌ها) جز ویرایش به وسیلهٔ ابزار خودکار ابرابزار |
||
خط ۱۱:
اصطلاح نظام برگرفته از واژه نظم در زبان عربی است که اشاره به تشکیلات مرتب و آراستهٔ [[نیروهای مسلح]] دارد. از اصطلاحات مرکب با نظام می‌توان به [[پیاده‌نظام]]، [[خدمت وظیفه عمومی|خدمت نظام]]، [[سواره‌نظام]] یا [[مدرسه نظام]] اشاره کرد.
اما معادل اصطلاح نظام در زبان لاتین militaris است. این واژه به قولی برگرفته از ریشهٔ miles به معنای [[سرباز]] و به قول دیگر از ریشه mil-it به معنای حرکت در یک جمع یا توده گرفته شده است.<ref>ص. ۱۵۶, Tucker</ref>
خط ۲۷:
== نظام ==
هر ملتی در تاریخ بشر، دلایل متفاوتی برای نیاز به نیروهای نظامی داشته است. چگونگی تعریف این نیازها، اساس تشکیلات، تجهیزات و شیوهٔ استفاده از امکانات را مشخص می‌کند. همچنین این تعریف مشخص‌کنندهٔ کارکرد یک نیروی نظامی در هنگام صلح و هنگام جنگ است. تمامی نیروهای نظامی، چه بزرگ و چه کوچک، [[سازمان نظامی|سازمان‌های نظامی]] هستند که باید اعمال مشخصی را انجام دهند و نقش‌های خاصی را به عهده گیرند تا شایستگی انتخاب شدن را پیدا کنند. اگر در انجام این مأموریت‌ها شکست بخورند، به آن‌ها نام‌هایی چون [[نیروی شبه نظامی|نیروهای شبه‌نظامی]]، [[نیروی پدافند ملی]]، [[نیروی مقاومت ملی]] یا هر گونه نام دیگری که اشاره به وضعیت غیرنظامی دارد اطلاق می‌کنند. این‌ها برداشت‌های رایجی است که نظام کشور آن‌ها را تعریف می‌کند.
'''فرماندهی نظامی'''
خط ۳۹:
'''اطلاعات نظامی'''
مسئله بعدی که نیازی اساسی برای یک نیروی نظامی تلقی می‌شود، قدرت تشخیص [[تهدید نظامی|تهدیدات]] محتملی است که ممکن است بالفعل شوند. به این منظور برخی از بخش‌های فرماندهی و دیگر بخش‌های نظامی و حتی برخی از کارکنان غیرنظامی به امر شناخت تهدیدات می‌پردازند. آن‌ها در آن واحد یک سازمان، یک سیستم و یک
'''بودجه نظامی'''
ورود عناصر اطلاعات نظامی در اجرای سیاست پدافند ملی، امری مهم است زیرا سازمان متبوع ایشان تبدیل به اولین سازمان پاسخگو و منتقد نسبت به [[هدف راهبردی|اهداف راهبردی]] سیاست مذکور در مقایسه با واقعیات [[اطلاعات (جمع‌آوری اطلاعات)|تهدیدات مشخص]] می‌گردد. هنگامی که گزارش‌های اطلاعاتی با سیاست‌های مقرر مقایسه می‌شوند، فرماندهی می‌تواند در مورد اختصاص منابع مالی به افسران و افراد تحت امر ایشان تصمیم‌گیری کند و هزینه‌های نگهداری از امکانات نظامی را تأمین کرده و خدمات نظامی را برای آن‌ها برقرار سازد.
'''توسعه توانمندی‌ها'''
خط ۶۱:
'''عملیات‌های نظامی'''
در حالی که هدف از توسعه توانمندی‌ها، [[آمادگی رزمی|فعال‌سازی نظام]] در جهت اجرای کارکردها و نقش‌های نظامی در راستای سیاست‌های دفاعی است، عملیات‌های نظامی وظیفهٔ تعیین چگونگی [[درگیری نظامی|درگیر شدن]] کارکنان و تجهیزاتشان با دشمن، پیروزی در جنگ‌ها، به پایان رساندن موفق [[لشکرکشی نظامی|لشکرکشی‌ها]] و بالاخره شرکت در [[جنگ|جنگ‌ها]] را به عهده دارند. از جمله وظایف عملیات‌های نظامی عبارتند از: تفسیر سیاست مقرر به صورت [[طرح‌ریزی نظامی|نقشه‌های نظامی]]؛ تخصیص توانمندی‌ها به [[اهداف راهبردی (نظامی)|اهداف و مقاصد راهبردی]]، عملیاتی و [[منظور تاکتیکی|تاکتیکی]]؛ تغییر در وضعیت نیروهای مسلح؛ تعامل [[نیروهای درگیر]] در صحنه نبرد، پشتیبانی سلاح‌های رزمی و پشتیبانی خدمات رزمی در طول عملیات‌های نظامی؛ تعریف مأموریت‌ها و [[وظیفه نظامی|وظایف نظامی]] طی جنگ؛ مدیریت [[اسیر|زندانیان نظامی]] و امور مدنی نظامی و اشغال نظامی [[سرزمین اشغالی|سرزمین‌های اشغالی]]؛ تصرف [[غنیمت جنگی|غنائم جنگی]] و مراقبت از نظم مدنی در سرزمین‌های تحت تصرف. در طول [[
'''ارزیابی عملکرد نظامی'''
خط ۸۶:
[[یونان|یونانی‌ها]] در دوران کلاسیک خود و [[روم|رومی‌ها]] کتاب‌های فراوانی در رابطه با [[لشکرکشی نظامی|لشکرکشی‌های نظامی]] نوشتند. از مشهورترین آثار رومی می‌توان به گزارش [[جنگ‌های گالی]] [[جولیوس سزار]] و جنگ داخلی روم که در سال [[۵۰ (پیش از میلاد)|۵۰ پیش از میلاد]] نوشته شده اشاره کرد. دو اثر عمده درباره تاکتیک مربوط به اواخر دوران روم می‌شود که عبارتند از ''[[تئوری تاکتیک (کتاب)|تئوری تاکتیک]]'' (Taktike Theoria) نوشته [[آلیانوس تاکتیکوس]] و «[[مسائل نظامی (کتاب)|مسائل نظامی]]» (De Re Militari) نوشته [[پابلیوس فلاویوس وجتیوس رناتوس|وجتیوس]]. کتاب تئوری تاکتیک، تاکتیک‌های نظامی یونان را بررسی می‌کرد و تأثیری اساسی بر دنیای [[بیزانس|بیزانتی]] و [[عصر طلایی اسلام]] گذاشت. کتاب «مسائل نظامی» تا اواخر [[سده ۱۷ (میلادی)|سده ۱۷ میلادی]] شکل‌دهندهٔ اساس تاکتیک‌های نظامی اروپا بود. شاید یکی از بادوام‌ترین نقل‌قول‌هایی که از این کتاب آورده می‌شود این جمله باشد: Igitur qui desiderat pacem, praeparet bellum (آن کس که صلح می‌خواهد باید آماده جنگ هم باشد).
از آن جا که طبیعت جنگ‌ها در طول زمان تغییر می‌کرد و به خصوص با ابداع [[توپخانه]] در [[قرون وسطی|قرون وسطای]] اروپا و اختراع اسلحه گرم ویژهٔ
:راهبرد، طرح جنگ را شکل می‌دهد و به این صورت است که مجموعه‌ای از فعالیت‌ها را برای رسیدن به تصمیم نهایی به هم ارتباط می‌دهد. این گفته به این معنی است که راهبرد، طرح یا نقشهٔ لشکرکشی را می‌سازد و نبردها را برای جنگیدن تنظیم می‌کند.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= gutenberg.org |سال=|شابک=|نویسنده={{#if:|, {{چر}}}} |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://www.gutenberg.org/files/1946/1946-h/1946-h.htm#2H_4_0023 ''On War'' by General Carl von Clausewitz] {{#if:|()}} {{#if:htm|(htm)}} |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= {{#if:|, {{چر}}}} |دوره= |شماره= |شاپا=}} {{#if:2007-05-31|Retrieved on 2007-05-31.}} {{#if:|Retrieved on , {{چر}}.}}</ref>
همچنین کلاوزویتس اهداف سیاسی را فراتر از اهداف نظامی قرار داده و می‌گوید که نیروی نظامی باید توسط مردم کنترل شود. راهبرد نظامی یکی از اجزای اتحاد
منظور از تاکتیک‌های نظامی در طول زمان تغییراتی کرده است. این تغییرات از صف‌آرایی و مانور ارتش‌های زمینی در سطح میدان‌های رزم دوران باستان و ناوگان‌های دریایی تا کاربرد مدرن [[کمین نظامی|کمین‌ها]] و [[محاصره|محاصره‌ها]]، حملات بمبارانی، [[جنگ رو در رو|یورش‌های رو در رو]]، [[حمله هوایی|حملات هوایی]]، [[تاکتیک‌های جنگ و گریز]] که بیشتر توسط [[نیروی چریکی|نیروهای چریکی]] استفاده می‌شوند و در برخی موارد [[حمله انتحاری|حملات انتحاری]] در دریا و خشکی را شامل می‌شود. سیر تکامل جنگ هوایی نیز باعث شد تا [[تاکتیک‌های جنگ هوایی]] به وجود آیند. غالباً [[فریب نظامی]] در قالب [[استتار نظامی|استتار]] یا گمراه‌سازی با استفاده از [[تله (نظامی)|تله]] به عنوان یک تاکتیک برای گیج کردن دشمن به کار می‌رود. یکی از پیشرفت‌های مهم در [[تاکتیک‌های پیاده‌نظام]] با استفاده روزافزون از [[جنگ سنگری]] در [[سده ۱۹ (میلادی)|سده ۱۹]] و [[سده ۲۰ (میلادی)|۲۰ میلادی]] انجام شد. این پیشرفت‌ها بیشتر در [[جنگ جهانی اول]] در [[نبرد گالیپولی|لشکرکشی گالیپولی]] و [[جبهه غربی (جنگ جهانی اول)|جبهه غربی]] به کار گرفته شد. جنگ سنگری غالباً گره می‌خورد و تنها با بر جای گذاشتن تلفات زیاد شکسته می‌شد زیرا برای یورش به سنگربندی‌ها، سربازان باید تحت آتش سنگین در طول زمین حد فاصل بین دو دشمن می‌دویدند تا به دشمنی که در سنگرها پناه گرفته بود برسند.
خط ۱۰۹:
پیشرفت توپ‌های ته‌پر بیشترین تأثیر را بر [[جنگ دریایی|جنگ‌های دریایی]] گذاشت. برای اولین بار پس از [[قرون وسطی]] شیوهٔ پر کردن سلاح‌های [[کشتی جنگی|کشتی‌های جنگی]] تغییر یافت. [[تاکتیک‌های رزم دریایی]] نیز با اختراع سامانه‌های [[احتراق داخلی]] به کلی دگرگون شدند. پیشرفت بعدی در فن‌آوری نظامی دریایی، طراحی [[زیردریایی]] و سلاح آن یعنی [[اژدر]] بود.
ضرورت شکست استحکامات در طول [[جنگ جهانی اول]] باعث شد تا پیشرفت سریعی در فن‌آوری‌های جدید رخ دهد. این پیشرفت‌ها منجر به ساخت [[تانک]] و استفاده از [[هوانوردی نظامی]] شدند. هواپیماهای نظامی به ویژه [[بمب‌افکن|بمب‌افکن‌ها]] در طول [[جنگ جهانی دوم]] به طور وسیعی مورد استفاده قرار گرفتند. این جنگ باعث شد که شتابزده‌ترین دوران توسعهٔ سلاح‌های جنگی در طول تاریخ رقم بخورد. بسیاری از طرح‌ها و راه‌کارها در این جنگ مورد استفاده قرار گرفتند و تمام فن‌آوری‌های موجود بین سال‌های [[۱۹۳۹ (میلادی)|۱۹۳۹]] و [[۱۹۴۵ (میلادی)|۱۹۴۵]] ([[۱۳۱۸]] تا [[۱۳۲۴]]) توسعه یافتند.
در طول جنگ پیشرفت‌های چشم‌گیری در امر [[ارتباطات نظامی]] از طریق [[رادیو]]، در امر [[اطلاعات نظامی]] از طریق [[رادار]] و در عرصه [[پزشکی نظامی]] از طریق [[پنی‌سیلین]] انجام شد. [[موشک]]، [[جت]] و [[بالگرد]] برای اولین بار در آسمان دیده شدند. شاید یکی از بدنام‌ترین پیشرفت‌ها در عرصهٔ فن‌آوری نظامی در آن دوران، ساخت [[بمب اتم]] بود. با این حال تأثیر [[پرتوهای اتمی]] نیز تا [[دهه ۱۹۵۰ (میلادی)|دهه ۱۹۵۰]] همچنان ناشناخته مانده بود. کاربرد گسترده [[خودرو نظامی|خودروهای نظامی]] نیز باعث شد که [[سواره نظام]] از [[ساختار نیرو|ساختار نیروهای نظامی]] حذف شود.
خط ۱۴۰:
'''مخالفت با نظامی‌گری'''
مخالفت با نظامی‌گری ([[آنتی‌میلیتاریسم]]) [[گرایش جمعی]] [[جامعه]] در جهت مخالفت با جنگ بین دولت‌ها و به خصوص با ایده‌های مبتنی بر نظامی‌گری است. مخالفان نظامی‌گری با اشاره به کشف [[هگل]] در مورد رابطهٔ بین تاریخ و خشونت ادعا می‌کنند که انواع مختلفی از خشونت وجود دارد که برخی از آن‌ها مشروع هستند و برخی نامشروع. [[جرج سورل]] که یک [[آنارکو سندیکالیست]] بود، استفاده از خشونت را به صورت [[اقدام مستقیم]] که او آن را [[خشونت انقلابی]] می‌خواند مشروع می‌دانست. او در کتاب ''[[تأملاتی بر خشونت (کتاب)|تأملاتی بر خشونت]]'' ([[۱۹۰۸ (میلادی)|۱۹۰۸]]) ([[۱۲۸۷]]) (Reflections on Violence) با خشونتی که موروث [[کشمکش طبقاتی]] بود مخالفت کرد. با این وصف سورل دنبال‌کننده [[اتحادیه بین‌المللی کارگران]] در جهت تئوریزه کردن [[پروپاگاندای اعمال]] می‌شود.
جنگ را به عنوان نوعی از خشونت می‌توان به دو دستهٔ جنگ بین دولت‌ها و [[جنگ داخلی]] تقسیم کرد. بنابر نظر نظریه‌پردازان مخالف نظامی‌گری کشمکش طبقاتی در هر دو نوع جنگ، اصلی اساسی تلقی می‌شود. از این جهت تأثیر [[مارکس]] بر دکترین آنتی‌میلیتاریسم شگفت‌آور نیست، با این حال مسئول دانستن مارکس در مورد سنت ضدنظامی‌گری گزافه‌گویی بزرگی است. باور به وجود جوهرهٔ ضدنظامی‌گری همیشگی در زمان کنونی و همهٔ زمان‌ها افسانه‌ای بیش نیست زیرا نیروهای نظامی مدرن امروزی سازمان‌هایی هستند که میراث‌دار تحولات ملت-دولت‌ها در سده‌های [[سده ۱۸ (میلادی)|۱۸]] و [[سده ۱۹ (میلادی)|۱۹]] میلادی هستند. ابداع [[خدمت وظیفه عمومی]] از سوی [[ناپلئون]] پیشرفتی اساسی در سازماندهی ارتش‌های ملی بود. کمی بعد، نظامی‌گری [[امپراتوری پروس|پروسی]] توسط [[فهرست نظریه‌پردازان اجتماعی|نظریه‌پردازان اجتماعی]] سده ۱۹ به دنیا عرضه شد.
خط ۱۷۱:
Image:Thomas Rowlandson (12).jpg|[[توماس رولندسون]] غالباً نظام را مورد تمسخر قرار می‌داد.
Image:Pirates of Penzance (A.S. Seer, 1880).jpg|"یک سرلشکر مدرن" (''[[دزدان دریایی پنزانس]]'')
Image:Wh russell cartoon.png| ''[[پانچ]]'': [[گزارشگر جنگ]], [[ویلیام هوارد راسل]], [[جنگ کریمه]]
</gallery></center>
اهمیت روزافزون [[سینما]] در سده ۲۰ میلادی سکوی جدیدی برای نمایش موضوعات نظامی فراهم کرد. در طول [[جنگ جهانی اول]] [[فیلم اخبار جاری|فیلم‌های اخبار جاری]] به مردم اجازه دادند تا نسخهٔ به شدت [[سانسورشده]] و بدون خونریزی را از [[خط مقدم]] جبهه ببینند. در همان زمان فیلم‌های [[فیلم جنگی|طرفدار]] و [[فیلم ضد جنگی|مخالف]] جنگ به روی [[پرده سینما|پرده سینماها]] رفتند. یکی از نخستین فیلم‌ها از این دست، فیلمی درباره [[هوانوردی نظامی]] به نام [[فرشتگان جهنم (فیلم)|فرشتگان جهنم]] (Hell’s Angels) بود که رکورد فروش بلیط در اولین روز [[اکران]] را در سال [[۱۹۲۹ (میلادی)|۱۹۲۹]] ([[۱۳۰۸]]) شکست. به زودی [[فهرست فیلم‌های جنگی|فیلم‌های جنگی]] گوناگون در اقصی نقاط دنیا به نمایش در آمدند که از آن میان می‌توان به آثار [[چارلی چاپلین]] اشاره کرد که فعالانه می‌کوشیدند تا مردم را تشویق به اهدای کمک‌های مالی و حضور داوطلبانه در ارتش کنند.
جنگ جهانی اول مسئول نوع جدیدی از هنر نظامی از طریق [[شعر]] بود. تا به امروز از شعر برای ذم یا مدح جنگ استفاده شده است. شعر [[یورش تیپ سبک (شعر)|یورش تیپ سبک]] (The charge of the Light Brigade) توسط [[آلفرد تنیسون|آلفرد لرد تنیسون]] نمونه خوبی از [[دوران ویکتوریایی]] است. [[رودیارد کیپلینگ]] پاسخی سوزناک به نام [[آخرین افراد تیپ سبک]] (The Last of the Light Brigade) نوشته است که طی آن از [[فقر]] [[کهنه‌سرباز|کهنه‌سربازان]] تیپ سبک انتقاد کرده است. موج جدید شعر [[شاعر جنگ|شاعران جنگ]] از دید سربازان بی‌تفاوت [[سنگر|سنگرها]] سروده می‌شود.
از شعرای پیشروی جنگ در جهان می‌توان به این اسامی اشاره کرد: [[زیگفرید ساسون]]، [[ویلفرد اوون]]، [[جان مک‌کرا]]، [[روپرت بروک]]، [[ایزاک روزنبرگ]] و [[دیوید جونز (شاعر)|دیوید جونز]]. چنین جنبشی در [[جنبش ادبی|ادبیات]] نیز به وجود آمد و باعث شد تا مقدار زیادی [[رمان]] در هر دو سوی اقیانوس اطلس خلق شود که از آن میان می‌توان به رمان‌های «[[در جبهه غرب خبری نیست]]» (All Quiet on the Western Front) و «[[جانی تفنگش را برداشت]]» (Johnny Got His Gun) اشاره کرد. [[نمایش موزیکال|نمایشنامه موزیکال]] انگلیسی به نام «[[آه، چه جنگ دوست‌داشتنی!]]» (Oh, What a Lovely War!) در سال [[۱۹۶۳ (میلادی)|۱۹۶۳]] ([[۱۳۴۲]]) برداشتی هزل‌گونه از [[جنگ جهانی اول]] بود. نسخهٔ سینمایی این [[نمایشنامه]] در سال [[۱۹۶۹ (میلادی)|۱۹۶۹]] ([[۱۳۴۸]]) توسط [[ریچارد اتنبورو]] عرضه شد.
خط ۱۸۲:
جنگ [[پروپاگاندا|تبلیغاتی]] که به دنبال [[جنگ جهانی دوم]] رخ داد، [[دشمن]] را به شکل اغراق‌نشده به نمایش گذاشت. [[جماهیر متحد شوروی]] و [[آلمان نازی]] به شدت در ساخت تصاویر قهرمانانه فعال بودند و سربازان خود را در وضعیتی نیمه افسانه‌ای توصیف می‌کردند. نمونه‌هایی از این دست نه تنها در پوسترها عرضه می‌شد بلکه حتی در فیلم‌هایی از [[لنی ریفنستال]] و [[سرگئی آیزنشتاین]] هم دیده می‌شدند.
جنگ جهانی دوم باعث شد تا فیلم‌های متنوعی چون «[[پل رودخانه کوای]]» (Bridge on the River Kwai)، «[[طولانی‌ترین روز]]» (The Longest Day)، «[[تبصره ۲۲ (فیلم)|تبصره ۲۲]]» (Catch-22)، «[[نجات سرباز رایان]]» (Saving Private Ryan) و «[[شاید دریا آن‌ها را نگرفته باشد]]» (The Sea Shall Not Have Them) ساخته شوند. مهم‌ترین رخداد بعدی [[جنگ کره]] بود که باعث شد مجموعه تلویزیونی دراز مدت «[[مش (مجموعه تلویزیونی)|مش]]» (M*A*S*H) ساخته شود. با بروز [[جنگ ویتنام]] تعادل فیلم‌ها عوض شد و به خصوص فیلم‌هایی چون «[[اینک آخرالزمان]]» (Apocalypse Now)، «[[صبح به خیر ویتنام]]» (Good Morning Vietnam)، «[[برو به اسپارت‌ها بگو]]» (Go Tell the Spartans) و «[[متولد چهارم ژوئیه]]» (Born on the Fourth of July) محتوی انتقاداتی از جنگ بودند.
حتی شعر کودکانه‌ای دربارهٔ جنگ به نام «[[دوک پیر و گنده یورک]]» (Grand Old Duke of York) وجود دارد که در آن یک [[امیر (نظامی)|امیر]] ارتش به دلیل ناتوانی در فرماندهی نیروهایش مورد تمسخر قرار می‌گیرد. ترانه‌های زیادی وجود دارند که در رابطه با جنگ هستند و از آن میان می‌توان به «[[و گروه والتزینگ ماتیلدا را نواخت]]» (And The Band Played Waltzing Matilda) و «[[سرباز جهانی (ترانه)|سرباز جهانی]]» (Universal Soldier) اشاره کرد.
خط ۱۹۰:
میلیتاریا یکی دیگر از راه‌های تجسم نظام است. میلیتاریا مجموعه‌ای از آثار کهنه مصنوعی یا المثنی افراد، سلاح‌های گرم، شمشیرها، مدال‌ها و دیگر اشیای تاریخی است که به خاطر اهمیت تاریخیشان جمع‌آوری می‌شوند. امروزه جمع‌آوری اقلامی چون [[سرباز عروسکی|سربازان عروسکی]] و مدل‌های نظامی یک سرگرمی برای گروه زیادی از مردم به شمار می‌رود.
== جستارهای وابسته ==
* [[ارتش جمهوری اسلامی ایران]]
== پانویس ==
{{پانویس}}
== منابع ==
* [
* Dupuy, T.N. (Col. ret.), ''Understanding war: History and Theory of combat'', Leo Cooper, London, 1992
* Tucker, T.G. , ''Etymological dictionary of Latin'', Ares publishers Inc. , Chicago, 1985
* {{یادکرد|نویسنده=حسن‌دوست، محمد|کتاب=فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی (جلد اوّل)|کوشش=زیر نظر بهمن سرکارتی|شهر=تهران|ناشر=فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آثار، ۱۳۸۳|شابک=ISBN 964-7531-28-1}}
{{انبار-رده|Military}}
| |||