گاهشماری عبری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات:افزودن الگو ناوباکس {{یهودیان و یهودیت}}+املا+تمیز (۸.۸) |
جز ویرایش و تصحیح (جزئی) |
||
خط ۱:
{{ویکی‌سازی}}
'''گاهشماری عبری''' که در میان ایرانیانیان یهودی تبار به آن تقویم مختط یا مختلط نیز گفته می‌شود، آغاز آفرینش و خلقت [[آدم]] بر اساس [[کتاب پیدایش]] را
بر
* [[سال]] خورشیدی
* [[ماه]] قمری
خط ۱۰:
هر سال قمری که دوازده ماه داشته باشد در نهایت ۳۵۴٫۳۶ روز خواهد بود.
یا این که هر سال (یک بار گردش کامل زمین به دور [[خورشید]]) ۳۶۵٫۲۵ روز خواهد بود.
== تحلیل بخش‌ها ==
اولین دستور خداوند به بنی‌اسرائیل، تعیین حلول ماه عبری نیسان به عنوان
«خداوند به مُشه (حضرت موسی) و اَهَرون (هارون) در سرزمین مصر چنین فرمود:
خط ۱۹:
این ماه (نیسان) برای شما اول ماهها باشد، این ماه برای شما اولین ماه از ماههی سال خواهد بود»<ref>سفر شموت: ۲و ۱۲:۱</ref>
بر این اساس، تعیین شماره روزها، آغاز ماهها و شمارش سالها از مهمترین موضوعات مورد توجه علمی یهود بوده است. طبق فرمان خداوند، اعیاد
همچنین روزهای رُوش هَشانا (آغاز سال نو) و یوم کیپور (روزه بزرگ برای بخشش گناهان) که با آداب و احکام خاص همراه هستند، می‌بایست به دقت تعیین گردند، چرا که بنا بر اعتقاد یهودیان، در چنین ایامی است که خداوند سرنوشت یک سال گذشته را مورد بررسی قرار داده و چگونگی وضعیت و گذران زندگی را برای سال آینده، رقم می‌زند. علاوه بر این جدا کردن [[تروما|تِروما]] (
دانستن شماره سالها نیز از این جهت حائز اهمیت بود که بنا به فرمان خداوند در تورات، در پایان هر دوره هفت ساله، سال [[شمیطا|شِمیطا]] فرا می‌رسید که در آن امور کشاورزی تعطیل می‌شد و گروهی از محکومین جرایم مالی آزاد می‌شدند.{{سخ}}
در پایان هفت دوره ۷ ساله نیز در سال پنجاهم، [[سال یوول|سال یووِل]] فرا می‌رسید که آن نیز شامل احکام خاص خود بود و از این جهت، شمردن سالها نیز بسیار اهمیت داشت.{{سخ}}
طبق آیه ذکر شده در بالا، ماه‌های عبری، با حلول ماه آغاز می‌شود و با حلول ماه بعدی (یعنی یک دور گردش ماه به دور زمین) پایان می‌یابد. زمان دقیق شروع ماه، هنگامی است که کره ماه بین زمین و خورشید قرار دارد و در این حالت قابل رویت نمی‌باشد. این زمان به زبان عبری -مُولاد» به معنی «تولد» نام دارد. فاصله زمانی بین دو مولاد برابر ۲۹ روز و ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۳/۱۳ ثانیه است.{{سخ}}
بنابر این یک سال قمری ۳۵۴ روز و ۸ ساعت و ۴۸ دقیقه و ۶۶ ثانیه خواهد بود و از سال شمسی که حدود ۳۶۵ روز و ۶ ساعت است، ۱۰ روز و ۲۱ ساعت و ۱۱ دقیقه و ۱۸ ثانیه کوتاه‌تر است و این تفاوت موجب گردش ماه‌های قمری نسبت به سال شمسی می‌شود.{{سخ}}
از سوی دیگر، طبق فرمان تورات، سالگرد خروج بنی اسرائیل از مصر (عید پسح) همواره باید در اوایل بهار جشن گرفته شود و جشن سایه بان‌ها (سوکُوت) نیز باید در اوایل پاییز
و این در حالی است که این اعیاد و جشنها علاوه بر یادبود مذهبی و تاریخی، جنبه کشاورزی نیز دارند. عید پسح هنگام برداشت محصول گندم، عید شاووعوت هنگام تقدیم نوبرانه برداشت محصول جو و جشن سوکوت زمان تقدیم نوبرانه محصولات شده تابستانی است. ایام خاص توبه (روش هشانا و کیپور) نیز می‌بایست در محدوده زمانی اوایل پاییز قرار گیرند.{{سخ}}
برای تطبیق این دو موضوع (قمری بودن ماهها و تطابق اعیاد و مناسبت‌ها با سال شمسی) چنین مقرر شد که هر ۲ یا ۳ سال یک بار، سال کبیسه اعلام شده و یک ماه به آن اضافه شود (سال ۱۳ ماهه).{{سخ}}
به این ترتیب از چرخش ماهها و مناسبت‌ها نسبت به سال شمسی جلوگیری می‌شود.{{سخ}}
اعلام سال کبیسه در ابتدا توسط مجمع عالی روحانیون یهود و به صورت مشورتی انجام می‌گرفت. همان گونه که شروع ماه‌هایی که اعیاد مهم در آنها قرار داشت، با رویت حلول ماه توسط همین مجمع و ارسال پیک به مناطق یهودی نشین اعلام می‌شد. علما و دانشمندان یهود برای تنظیم و تثبیت تقویم عبری تلاش بسیار نمودند و در حدود سال ۴۱۱۰ عبری (۱۶۵۰ سال پیش) شکل نهایی و امروزی تقویم عبری توسط دانشمندی به نام «[[هیلل دوم]]» تدوین شد.{{سخ}}
مبنای سر آغاز شمارش تقویم عبری، آفرینش حضرت آدم در نظر گرفته شده است. طبق گفتار تورات خداوند در شش مرحله (دوره) یا شبانه روز جهان را آفرید و در آخرین مرحله، بشر متعقّل را خلق کرد. پس از آن تورات به طور دقیق، عمر آدم اول را ذکر می‌کند و تاریخ جهان (یهود) را با ذکر طول عمر نسل‌های بعدی حضرت آدم تا حضرات نوح، ابراهیم، موسی و همچنین انبیاء بعدی بنی اسرائیل تا حدود اوایل آبادی معبد دوم [[بت همیقداش|بت هَمیقداش]] (بیت المقدس) شرح می‌دهد. با محاسبه این سالها از
این تقویم از
با دانستن زمان حلول هر دوره ۱۹ ساله و اضافه کردن زمان ۲ روز و ۱۶ ساعت و ۱۰۸۰/۵۹۵
سالهی کبیسه (۱۳ماهه) در هر دوره عبارتند از، سال سوم، ششم، هشتم، یازدهم، چهاردهم، هفدهم و نوزدهم.{{سخ}}
برای تعیین سالهیی که کبیسه هستند، آن سال را بر عدد ۱۹ تقسیم
به طور مثال در تقسیم سال ۵۷۶۰ بر عدد ۱۹، عدد ۳ باقی
ماههی عبری در ابتدا نام مشخص نداشتند و در تورات و سیر متون مذهبی و کهن یهود، ماهها با ذکر شماره (ماه اول، ماه دوم و....) نام برده شدهاند. بعدها در اثر حمله بخت النصر به سرزمین مقدس و به اسارت رفتن یهودیان به بابِل، با تاثیر گرفتن از فرهنگ بابلی، ماههی عبری نامهیی مخصوص به خود گرفتند.{{سخ}}
ترتیب ماههی عبری با توجه به ماههی ایرانی به شرح زیر هستند (لازم به ذکر است که این ماهها هر سال در
{| class="wikitable" border=1
خط ۹۶:
|۲۹
|}
* در برخی سالها، ماه حشوان ۲۹ روز و ماه کیسلو ۳۰ روز در برخی هر دو ۲۹ روز و در برخی دیگر از
** ماه ادار ۲۹ روزه است اما در سالهی کبیسه، ادار اول ۳۰ روزه خواهد بود.
چون دوران چرخش ماه به دور زمین سی روز کامل نیست بلکه ۲۹ روز و ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه است و
با دانستن زمان حلول ماه قبل (فعلی) و اضافه کردن زمان یک روز و دوازده ساعت و
طبق
در تقویم عبری، سه نوع «سال» از نظر تعداد روزهی آن وجود دارد. با توجه به این که سال قمری معادل ۳۵۴ روز و ۸ ساعت و ۴۸ دقیقه
یکی از دلیل تنظیم تقویم به روش مذکور آن است که تا حد امکان سه روز تعطیل مذهبی به طور متوالی واقع نشود. زیرا در اکثر اعیاد مذهبی، انجام کار به مدت یک یا دو روز حرام اعلام شده است و قرارگیری این یام بلافاصله قبل یا پس از روز شنبه که در آن نیز کار کردن منع شرعی دارد، یجاد اشکال
# عید پسح هرگز از روز دوشنبه، چهارشنبه یا جمعه آغاز نمی‌شود.
# عید شاووعوت هرگز از روز سهشنبه، پنجشنبه یا شنبه آغاز نمی‌شود.
خط ۱۱۰:
جهت سهولت در تنظیم تقویم، دانشمندان یهود (مانند هارامبام- [[موسی بن میمون]]) جداول چند صد ساله یا حتی هزار ساله تقویم عبری را استخراج کرده‌اند که با اندک تجربه و دقت در قوانین، تقویم هر سال عبری قابل محاسبه است.{{سخ}}
به طور مثال، هم اکنون جداول تقویم عبری تا سال ۶۰۰۰ عبری (
اول ماه نو عبری «رُوش حُودِش» نام دارد. در گذشته هی دور، در این روز مراسم ویژهی
در یکی از شبهی بین هفتم تا چهاردهم هر ماه نیز دعیی به نام - دعی ماه نو» خوانده
همچنین بنابر عقیده علمی یهود، هر ۲۸ سال یک بار منظومه شمسی و در مرکز آن خورشید، به نقطه و مداری که در روز خلقت قرار داشته است داخل
لازم به ذکر است که تاریخ مراسم شرعی یهود (مانند بَرمیصوا و بَت میصوا- زمان به تکلیف رسیدن پسر و دختر- و سالگرد فوت) بر اساس تقویم عبری سنجیده
برای تبدیل تاریخ عبری به هجری شمسی، از اول فروردین الی ۲۲ شهریور رقم
از مشهورترین مستخرجین تقویم عبری در ایران
{{ماه‌های عبری}}
== جدول سالهای عبری ==
{| class="wikitable" border="۱"
سطر ۲۰۸ ⟵ ۲۰۹:
== منابع ==
* انطباق
{{پانویس}}
{{گاه‌شماری‌ها}}
| |||