موسیقی تالش: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز برچسب منبع، تمیزکاری، برچسب حق تکثیر |
|||
خط ۱:
{{کپی|تاریخ= ۷ اوت ۲۰۱۴}}
{{یک منبع|تاریخ= ۷ اوت ۲۰۱۴}}
{{ویکیسازی}}
== تاریخچه ==
با آنکه فرم
موسیقی تالشهای [[ایران]] هم اکنون به صورت زیر تقسیم میشود:
سطر ۱۴ ⟵ ۱۶:
== تقسیم بندی کلی موسیقی تالشهای ایران ==
=== دستانها (
'''دستانها''' بخش مهم و معرف جنبه عام موسیقی تالش است. دستون همان دستان [[پارسی]] است که در فرهنگها نغمهها افسانه و [[آواز]] معنا شده است. آواز تالش دستون مبتنی بر فرم دو بیتی است. دستونها در هر نقطه از دیار تالش رنگ و حس ویژهای دارند و از نقطهای به نقطه دیگر فاصله محسوسی میان آنها احساس میشود. مثلا دستان شاندرمن و ماسال با دستون تالش دولابی اسالمی و کردگان رودی متفاوت است.
=== ترانهها (تصنیفها) ===
به رغم تنوع چشم گیر (از نظر کیفی) ترانهها در سرتاسر منطقه تالش تعداد ترانههایی که تا کنون شناخته شدهاند محدود است. این ترانهها از نظر لحن و مضمون در گروههای زیر جای میگیرند.
=== نغمههای حماسی و رزمی ===
این گروه ترانهها به داستانه یا روایتی از سرگذشت یک قهرمان (پهلوان نامی) اشاره دارند که نمادهایی از ارزشهای مثبت اخلاقی را یادآوری میکنند.
از جمله این ترانهها میتوان به گنرون گره و محمودبه اشاره کرد. مثلا در ترانه محمودبه قهرمان داستان (محمودی) به دلاوری و جوانمردی در منطقه شهرت دارد. روزی گروهی از راهزنان مغول از کوهستانهای اطراف [[کلور]] به قبیله و خاندان او دستبرد میزنند؛ محمود و برادرش لئدو که برای شکار یا
=== نغمههای کار ===
این نغمهها خود به دو گروه تقسیم میشوند گروه نخست نغمههایی است که زنان در مزارع میخوانند. معمولا زنان از این نغمهها بیشتر استفاده میکنند و نقش این نغمهها موزون کردن حرکات جمعی کار رفع خستگی و کاهش سختیهای کار ایجاد روحیه مناسب کارگران و سعی در مطلوبیت محیط کار است. از نمونه این نغمهها میتوان به ترانههای آمانه لیله کوکو بخونه و کاربشیمون نه نه اشاره کرد. مضامین ترانهها از توصیفهای عاشقانه تا اشاره به نحوه کار و یادآوری زیباییهای طبیعی محیط پیرامون مانند سرسبزی و نشاط جنگلها و مزارع و صدای پرندگان را در بر میگیرد.
گروه دوم نغمههای مربوط به فعالیتهای رایج در منازل است. از جمله این فعالیتها میتوان به شیر دوشی نخ ریسی و بافت فراوردههای آن بافندگی جوراب سجاده و سایر پوشاک رایج در این مناطق اشاره کرد. در این نغمهها که معمولا زنان نقش محوری کارها را به عهده دارند ارتباط مستقیم با طبیعت و محیط پیرامون به حدی شگفت انگیز است که زنانی که گاوهایشان را برای چرا میبرند با [[نغمه]]ها و نامهایی که برای هر یک از گاوها انتخاب کردهاند آنها را صدا میزنند و خواسته هایشان را به آنان ابراز میدارند و هر یک از حیوانات مورد نظر نیز به این خواستهها جامه عمل میپوشاند خواستههایی مانند دور نشدن حیوان از محل مورد نظر یا ایستادن در صفی منظم هنگام بازگشت به خانه ....
=== نغمههای عارفانه ===
این نغمهها به وسیله دراویش پیرو طریقه قادریه و نقشبندیه در اعیاد و مراسم مذهبی و اغلب به شکل گروهی اجرا میشود. قطعاتی چون باباطاهری مولود نامه و زیارت نامه [[صوفیان]] در خانقاه اجرا میکنند به این گروه تعلق دارند.
=== نغمههای بزمی ===
این نغمهها در مراسم عروسی و شادمانیها در قالب ترانهایی مانند
===هوا (پرده)===▼
▲=== هوا (پرده) ===
گسترده ترین بخش موسیقی تالش نغمات بدون کلام یا هواها و پرده هاست. این بخش از موسیقی تالش نیز بر حسب مضمون به گروههای مختلفی مانند وصفی رزمی بزمی و تقسیم میشود. نی یا لله رایج ترین سازی است که این بخش از نغمهها را اجرا میکند در گذشته سرنا نقشی محوری در اجرای این نغمهها ایفا می کرده اما امروز از نوازندگان این ساز اثری باقی نمانده است. در برخی از مناطق نیز این نغمهها را با نی لبک مینوازند. در منطقه تالش هواهای مختلفی شنیده میشود که عناوین برخی از آنها به این شرح است ریه پرده شتره زنگ یا شتر زنگی پاییزه هوا ورزا جنگ دوشه هوا کیجه پرده و ...<ref>موسیقی قوم تالش. نویسنده:بهمن کاظمی</ref>
سطر ۶۵ ⟵ ۶۹:
== ساز ==
از سازهای رایج در موسیقی تالشی
===== زهی =====
سطر ۸۲ ⟵ ۸۶:
* [[دوزله]] یا [[جفتی]]
=====
* [[دایره]]
* [[دف]]
سطر ۹۳ ⟵ ۹۷:
[[رده:قوم تالش]]
[[رده:موسیقی در ایران]]
|