مالکیت فکری: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۳:
'''مالکیت فکری (معنوی)''' یا '''حقوق فکری (معنوی)''' (intellectual property یا intangible property) به [[حق|حقوقی]] گفته می‌شود که به صاحبان آن حق بهره‌وری از فعالیت‌های فکری و ابتکاری انسان را می‌دهد و ارزش اقتصادی و قابلیت دادوستد دارد ولی موضوع آن شیء معین مادی نیست. حقوق پدیدآورندگان آثار ادبی یا هنری یا ''مالکیت ادبی و هنری'' معروف به [[حق مؤلف]] یا [[حق تکثیر]]، [[حق اختراع]]، حقوق بر مشتری مانند [[سرقفلی]] حق تاجران و صنعتگران نسبت به نام، [[نشانه تجاری|علائم تجارتی]] و صنعتی و [[اسرار تجاری]] معروف به ''مالکیت تجارتی و صنعتی'' از انواع مالکیت‌های فکری است.<ref>صفایی، ص ۲۲۷؛ کاتوزیان، ص ۲۳</ref>
برخی نویسندگان نام «مالکیت‌های فکری» را برای این حقوق ترجیح می‌دهند از آن جهت که منشاء این حقوق فکر و اندیشهٔ انسان است اما برخی دیگر واژهٔ «مالکیت معنوی» را مناسب‌تر
تفاوت این نوع مالکیت با [[مالکیت]] کلاسیک در آن است که موضوع آن یک اثر فکری و تراوش‌های ذهنی انسان است و نه یک پدیدهٔ معین مادی. مالکیت فکری ماهیتی مرکب از حقوق مالی و حقوق غیرمالی و مربوط به شخصیت انسان دارد. این ماهیت ترکیبی به‌ویژه در زمانی که نویسنده‌ای حق انتشار اثر خود را به ناشر واگذار می‌کند مشخص می‌شود. چیزی که با این قرارداد منتقل می‌شود حق انتشار مادی و بهره‌برداری مالی از اثر است اما حق شخصی نویسنده برای دفاع از اثر و تجدیدنظر در آن باقی است و این بخش از حقوق وی که به [[حقوق معنوی]] یا حقوق اخلاقی شهرت دارد همچون دیگر حقوق مادی قابل انتقال نیست.<ref>صفایی، صص ۲۳۸-۲۲۷؛ کاتوزیان ص ۲۳-۲۴</ref>
نسبت به واژهٔ مالکیت در نام این حقوق نیز این ایراد وارد شده که حقوق مربوط به پدیده‌های موضوع مالکیت فکری هرچند به مالکیت شباهت دارد ولی اوصاف مالکیت را ندارد.<ref>کاتوزیان، ص ۲۴</ref>{{سخ}}
بعضی محققان ادعا می‌کنند که حمایت از قوانین حق امتیاز علت اصلی موفقیت صنعتی سازی در انگلستان است. به طور مثال اهمیت این مقوله برای صنعت داروسازی در این است که گاهی برای تهیه یک داروی موثر تا ۲۰ سال زمان نیاز است که نیاز به ۲۰۰ محقق و پرسنل است که می‌تواند هزینه‌ای نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار آمریکا را در بر بگیرد و اینچنین سرمایه‌گذاری در صنعتی که دارو را به راحتی می‌توان با دانش داروسازی کپی برداری نمود، بدون وجود قوانین حق امتیاز پیش نمی‌رود.<ref>Intellectual Property Theories, Yang D, Ch2, p25 2008</ref>
== تاریخچه ==
| |||