تیر (ماه): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Hamedvahid (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: حاوی پیوند به خود ویکی‌فا (پخ) |
||
خط ۱:
{{تیر}}
{{کاربردهای دیگر|تیر}}
'''تیر''' (در [[فارسی افغانستان]]:'''[[سرطان]]''')، چهارمین ماه [[گاهشماری هجری خورشیدی|سال خورشیدی]] و ۳۱ روزه است. در این تقویم تیر از روز ۹۴م سال شروع شده و تا روز ۱۲۴م سال را شامل می‌شود و نخستین ماه فصل [[تابستان]] است.
برج فلکی تیرماه [[برج سرطان]] (خرچنگ) است چهارمین[[برج فلکی]] از [[دایرةالبروج]] است. نماد این برج '''خرچنگ''' (در انگلیسی '''Cancer''') نامیده می‌شود.
تیرماه در [[گاهشماری ایرانی]] از نام [[تیشتر]]٬ ایزد باران بر گرفته شده‌است. در [[گاهشماری اوستایی نو|گاهشماری زرتشتی]] سیزدهمین روز هر برج نیز '''تیرروز''' نام دارد<ref>{{یادکرد ویکی|عنوان =گاهشماری اوستایی نو
|پیوند =https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%86%D9%88|زبان = فارسی | بازیابی =}}</ref> و در تیرروز از تیرماه، جشن [[تیرگان]] برگزار می‌شود<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = بهار مختاریان |نشانی=http://anthropology.ir/node/5752|عنوان= ماه تیر ماه گرماپایه: جشن تیرگان| ناشر =پایگاه انسان شناسی و فرهنگ|تاریخ = ۴ تیر ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۲۱ مرداد ۱۳۹۳}}</ref>.
==واژه‌شناسی==
تیرماه در [[گاهشماری ایرانی]] از نام [[تیشتر]] (در اوستایی:tištrya و در فارسی میانه: tīr یا tištar) بر گرفته شده است و [[یشت|یشتی]] در [[اوستا]] به آن تعلق دارد. پورداود معتقد است که نامگزاری این برج به نام ایزدباران با بارندگی و فراوانی آب در این فصل مربوط نیست، بلکه بیشتر جنبه نیایش و بخشایش برای آب در چنین ماه گرمی دارد. <ref>{{یادکرد وب |نویسنده = بهار مختاریان |نشانی=http://anthropology.ir/node/5752|عنوان= ماه تیر ماه گرماپایه: جشن تیرگان| ناشر =پایگاه انسان شناسی و فرهنگ|تاریخ = ۴ تیر ۱۳۹۱ |تاریخ بازبینی= ۲۱ مرداد ۱۳۹۳}}</ref>.
==در گاه‌شماری‌های دیگر==
در گاهشماری هخامنشیان ماه چهارم در تحریر ایلامی به صورت kar-ma-ba-ta آمده است. بخش نخست واژه همان *garma- «گرما، داغی»، برابر با اوستایی garǝma- و ودایی gharmá- است و بخش دوم آن *pada- «پای، گام» و همچنین «کف (جایی)، مکان و جای» معنی می دهد و برابر با اوستایی pada-، ودایی paδá-/padá- است.
یوستی (Justi, 1897:272) آنرا «گرماوضع» و هینتس (Hinze, 1957: 66) معنی «گرماپایه» از آن استنباط می کند. لکوک (Lecoq, 1977:172) در نام این ماه، معنی زمانی می یابد و آنرا « موقع گرما» معنی می کند. اشمیت (Schmitt, 2005:27) واژۀ pada- را به معنی «دارندۀ جاپای سوزنده»، یا در معنی سببی آن «ایجاد کنندۀ جاپای داغ» می‌داند. معنای داده شدۀ اشمیت جنبه اغراق آمیزی از این ماه داغ و سوزان است که گویا با سوزش پا تعبیر شده است. بر این اساس این ماه را شاید بتوان «[ماه] پاسوزی» معنی کرد که با وضعیت این ماه برابر با تیرماه امروزی، مناسب می آید. در تقویم آسی نیز این ماه Sūsæny از ریشه *sus, *saus به معنی«خشکی، پژمردگی، سوزان» است (Abayev,1970:3). <ref>
== رویدادها ==
| |||