ربا (اسلام): تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Mohamad61.20 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲:
ربا به نص [[قرآن کریم]]، حرام و رباخواری [[اعلان جنگ]] با خدا و رسولش شمرده شده است.<ref> wikifeqh.ir/ربا</ref>
==ریشه شناسی==
ربا در
در متون قدیمی فقهی اسلامی ربا، "[[ارزش باقیمانده]]ء بدون قرینه" تعریف شده است.وقتی برای اولین بار پول فلزی در جهان اسلام رواج یافت، پرداخت بدهی با میزان بیشتری از این پول بدون پشتوانه، ربا محسوب نمی شد.این نظر فقها بیشتر ناظر به ارزش واقعی پول(که با وزنش مشخص می شد) بود، تا ارزش نامی آن.مثلا یک وام 1000 دینار طلا با 1050 دینار با همان وزن پرداخت می شد.(وزن سکه ها یکسان نبود، بنابر این ارزش واقعی یکسانی داشتند.)
==ربا در قرآن==
ربا در قرآن به معنی افزایش و زیاد شدن آمده است. مانند: «یمْحَقُ اللَّهُ الرِّبَا وَیرْبِی الصَّدَقَاتِ: خداوند، ربا را نابود می‌کند؛ و صدقات را افزایش می‌دهد»<ref>سوره بقره، ایه276</ref> و در تجارت به افزایش وام، یعنی سود یا بهره گویند.
كسانى كه ربا مىخورند [در ميان مردم براى امور زندگى خود] به پاى نمىخيزند ، مگر مانند به پاى خاستن كسى كه شيطان او را با تماس خود آشفته حال كرده [و تعادل روانى و عقلىاش را مختل ساخته] اين بدان سبب است كه آنان گفتند : خريد و فروش هم مانند رباست . در حالى كه خدا خريد و فروش را حلال ، و ربا را حرام كرده است . پس هر كه از سوى پروردگارش پندى به او رسد و [از كار زشت خود] بازايستد ، سودهايى كه [پيش از تحريم آن] به دست آورده ، مال خود اوست ، و كارش [از جهت آثار گناه و كيفر آخرتى] با خداست . و كسانى كه [به عمل زشت خود] بازگردند [و نهى خدا را احترام نكنند] اهل آتشاند ، و در آن جاودانهاند .«2ː275»
خدا ربا را نابود مىكند ، و صدقات را فزونى مىدهد ؛ و خدا هيچ ناسپاس بزهكارى را دوست ندارد .«2ː276»
سطر ۳۰ ⟵ ۳۳:
== ربای معاملی ==
اما در اصطلاح [[فقه]] [[اسلام]]ی دو قسم است: یکم: ربای معاملی به معنی بیع و معاوضه دو چیز [[مکیل]] یا [[موزون]] که شبیه هم هستند با زیادی در یک طرف.<ref>رک: جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج23، ص334</ref>
ربای معاملی به معامله دو شیء همجنس گفته می‌شود. بطوریکه یکی از آن دو مقداری بیش از دیگری داشته باشد. مانند این که شخصی ۱۰۰ کیلو گندم را با ۱۲۰ کیلو گندم معاوضه کند.
سطر ۳۶ ⟵ ۴۲:
=== ربای قرضی ===
دوم: ربای قرضی به معنی قرض دادن با زیاده است. <ref>رک: جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج23، ص334</ref>
و در واقع ربای موضوع در بانک، همین نوع از ربا است. به این شکل که سپرده گزار پول خود را به بانک می‌دهد و علاوه بر پولِ خود، سود هم دریافت می‌کند؛ و یا شخص وام‌گیرنده، وام را قرض می‌گیرد و علاوه بر مبلغ وام، سودی نیز پرداخت می‌کند. و اگر ربای قرضی حرام و باطل باشد، این قراردادهای مشتمل بر ربا در بانک نیز حرام و باطل خواهد بود.
ربای قرضی به این صورت که، فرد برای تأمین نیاز مالی جهت امور مصرفی یا سرمایه‌گذاری تقاضای [[قرض]] می‌کند و در ضمن عقد قرض "متعهد" می‌شود آنچه را می‌گیرد همراه با زیادی برگرداند.<ref>ربا دراقتصاد اسلامی؛ ربا</ref>
=== دلایل حرمت ربای قرضی ===
علاوه بر آیات [[قران]]، [[روایات]]ی دلالت می‌کنند که در خصوص [[قرض]]، شرط زیاده حرام است. به عنوان نمونه: عَلِيِّ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ ابْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنِ الْحَلَبِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: «إِذَا أَقْرَضْتَ الدَّرَاهِمَ ثُمَّ أَتَاكَ بِخَيْرٍ مِنْهَا- فَلَا بَأْسَ إِذَا لَمْ يَكُنْ بَيْنَكُمَا شَرْطٌ: اگر دراهمی را قرض می‌دهی سپس بهتر از آن را به تو بازمی گرداند اشکالی ندارد، البته اگر بین شما شرط زیاده نباشد.»<ref>وسائل الشيعة، حر عاملی، ج18، ص192</ref>
همینطور روایاتی که ربا را ناشی از شرط زیاده می‌دانند. مانند: «قَالَ علیه السلام جَاءَ الرِّبَا مِنْ قِبَلِ الشُّرُوطِ- إِنَّمَا يُفْسِدُهُ الشُّرُوطُ: حضرت فرمودند ربا به خاطر این شروط آمده و شروط است که معامله را فاسد می‌کند». <ref>وسائل الشيعة، حر عاملی، ج18، ص191</ref>
پس بر طبق دلالت این دسته روایات، بر فرض شرط کردنِ زیاده، اگر بیش از آن چه گرفته شده بازگردانده شود، موجب ربای قرضی بوده، و حرام و باطل خواهد بود.
فقها نیز بر طبق مدلول این روایات حکم کرده و ربای قرضی را فاسد می‌دانند. و این حکم مورد اتفاق و اجماع فقها است.<ref>* كفاية الأحكام، سبزوارى، محقق، ج1، ص528؛
*الحدائق الناضرة في أحكام العترة الطاهرة،
* بحرانی، ج20، ص110؛
* رياض المسائل، حائری، ج9، ص156؛
* جواهر الكلام في شرح شرائع الإسلام، ج23، ص334</ref>
بنابراین اگر شخص در بانک سپرده گذاری کند و پولی را در اختیار بانک قرار دهد، اگر سودی شرط شده باشد، مشمول روایات حرمت می‌باشد. چراکه مبلغی اضافه بر مبلغ اصلی دریافت کرده است. و چون در این حساب ها سود شرط می‌شود، ربای قرضی بوده، و حرام و باطل است.
همینطور شخص وام‌گیرنده، مبلغی را قرض می‌گیرد و علاوه بر مبلغ وام، سودی نیز پرداخت می‌کند. اگر مبلغِ اضافه، شرط شده باشد، ربای قرضی حرام و باطل می‌باشد. و چون نرخ بهره شرط می‌شود، حرام خواهد بود.
== فرار از ربا ==
سطر ۷۲ ⟵ ۹۶:
* [http://www.magiran.com/npview.asp?ID=1492608 پیشینه تاریخی ربا، ربا در قرآن و سنت، انواع ربا و فرار از ربا] روزنامه رسالت، ۸ مهر ۱۳۸۶، صفحه ۶
* [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=28895 ربا] محسن نجف‌پور، پژوهشکده باقرالعلوم
* تأمل فقه در بهره بانکی، محمد مهدی محب الرحمان، نشریه حریم امام، شماره 132، 6 شهریور 1393
{{پانویس|۲}}
| |||