|
جرم ممکن است در یکی از این معانی به‌کار رود:
{{دیگر کاربردها|جرم}}
*[[جرم (حقوق)|جُرم]]: یا '''بزه''' در حقوق به معنی نقض [[قانون|قوانین]] است.
'''جرم''' مفهومی بنیادی در [[فیزیک]] است که به طور شهودی «مقدار مادهٔ موجود در جسم» را می‌نمایاند. در حوزه‌های گوناگون فیزیک مانند [[مکانیک کلاسیک]]، [[نسبیت خاص]] و [[نسبیت عام]] تعریف‌های متفاوتی از جرم بیان می‌شود.
*[[جرم (فیزیک)|جِرم]]: در [[فیزیک]] به معنی ذرات تشکیل‌دهنده یک [[ماده]] است.
{{ابهام‌زدایی}}
==جرم و وزن==
در کاربردهای روزمره جرم را همان [[وزن]] می‌شناسند، ولی در [[فیزیک]] و مهندسی وزن به [[گرانش|نیروی گرانشی]] وارد بر اجسام گفته می‌شود. البته در کاربردهای روزمره جرم و وزن با هم متناسب‌اند و این همانندانگاری مشکلی پیش نمی‌آورد، ولی در موارد ویژه‌ای مهم می‌شود:
* در سنجش‌های دقیق، به خاطر تغییر در شدت نیروی گرانشی زمین در جاهای گوناگون
* در جاهایی دور از سطح زمین، مثلاً در فضا یا در سطح سیاره‌های دیگر
مثلاً نیروی گرانش در سطح [[ماه]] حدود یک‌ششم نیروی گرانش در سطح زمین است. از این رو وزن هر جسم در سطح ماه یک‌ششم وزن آن در سطح زمین است.
==جرم لختی، جرم گرانشی و اصل هم‌ارزی==
'''جرم لَختی''' میزان مقاومت جسم را در برابر تغییر سرعت نشان می‌دهد. در [[مکانیک کلاسیک]] جرم لختی را با [[قوانین حرکت نیوتن]] تعریف می‌کنند. هرچه جرم لختی یک جسم بیشتر باشد، برای تغییردادن سرعت آن نیروی بیشتری لازم است. به طور دقیق‌تر، جرم لختی برابر است با نسبت بین [[نیرو|نیروی]] وارد بر جسم و [[شتاب]] آن. در [[نسبیت خاص]] جرم لختی به سرعت جسم نیز وابسته است.
'''جرم گرانشی''' نمایندهٔ مقدار نیرویی است که به جسم در [[گرانش|میدان گرانشی]] وارد می‌شود. هرچه جرم گرانشی جسم بیشتر باشد، نیروی بیشتری از سوی میدان گرانشی به آن وارد می‌شود. جرم گرانشی را گاهی '''بار گرانشی''' (مانند [[بار الکتریکی]]) نیز می‌نامند. در فیزیک گرانش با [[قانون گرانش نیوتن]] یا نظریه [[نسبیت عام]] توصیف می‌شود.
با وجود تمایز مفهومی میان جرم لختی و جرم گرانشی، آزمایش‌ها نشان می‌دهند که این دو کمیت همواره با هم متناسب‌اند و با برگزیدن یکاهای مناسب مقدارشان نیز همیشه با هم برابر است. به این برابری [[اصل هم‌ارزی]] می‌گویند. [[مکانیک کلاسیک]] هیچ توضیحی برای برابربودن جرم لختی و جرم گرانشی ندارد، ولی در نظریهٔ [[نسبیت عام]] اصل هم‌ارزی یکی از [[اصل موضوع|اصول موضوعهٔ]] این نظریه است.
==یکای اندازه‌گیری==
[[یکا|یکای]] جرم در [[سیستم استاندارد بین‌المللی واحدها]] [[کیلوگرم]] است.
سایر واحدهای این کمیت عبارت‌اند از:
*[[گرم]]
*[[تن]]
*[[اونس]]
*[[پوند]]
*[[پنی]]
*[[سوت]]
*[[قیراط]]
==جستارهای وابسته==
*[[مکانیک کلاسیک]]
*[[نسبیت خاص]]
*[[قوانین حرکت نیوتن]]
==منابع==
{{یادکرد
|نویسنده=رضا منصوری
|مقاله=''مفهوم جرم''
|نشریه=مجلهٔ فیزیک
|شماره=بهار و تابستان ۱۳۷۴
}}
[[رده:کمیت]]
[[رده:فیزیک]]
[[af:Massa]]
[[als:Masse (Physik)]]
[[ar:كتلة]]
[[ast:Masa]]
[[az:Kütlə (fiziki kəmiyyət)]]
[[be:Маса]]
[[be-x-old:Маса]]
[[bg:Маса (величина)]]
[[br:Mas]]
[[bs:Masa]]
[[ca:Massa]]
[[cs:Hmotnost]]
[[cy:Màs]]
[[da:Masse (fysik)]]
[[de:Masse (Physik)]]
[[el:Μάζα]]
[[en:Mass]]
[[eo:Maso]]
[[es:Masa]]
[[et:Mass]]
[[eu:Masa]]
[[fi:Massa]]
[[fr:Masse]]
[[gl:Masa]]
[[gu:દળ]]
[[he:מסה]]
[[hr:Masa]]
[[hu:Tömeg]]
[[ia:Massa]]
[[id:Massa]]
[[io:Maso]]
[[is:Massi]]
[[it:Massa (fisica)]] {{Link FA|it}}
[[ja:質量]]
[[ka:მასა]]
[[ko:질량]]
[[ku:Bariste]]
[[la:Pondus et Massa]]
[[lb:Mass (Physik)]]
[[ln:Libóndó]]
[[lt:Masė]]
[[lv:Masa]]
[[mk:Маса]]
[[ml:പിണ്ഡം]]
[[ms:Jisim]]
[[nds:Masse (Physik)]]
[[nl:Massa (natuurkunde)]]
[[nn:Masse]]
[[no:Masse]]
[[nov:Mase]]
[[oc:Massa]]
[[pl:Masa (fizyka)]]
[[pt:Massa]]
[[qu:Wisnu]]
[[ro:Masă]]
[[ru:Масса]]
[[scn:Massa]]
[[sh:Masa]]
[[simple:Mass]]
[[sk:Hmotnosť]]
[[sl:Masa]]
[[sq:Masa]]
[[sr:Маса]]
[[sv:Massa]]
[[tg:Масса]]
[[th:มวล]]
[[tr:Kütle]]
[[uk:Маса]]
[[vi:Khối lượng]]
[[yi:מאסע]]
[[zh:质量]]
[[zh-min-nan:Chit-liōng]]
[[zh-yue:質量]]
| 