هپتالیان: تفاوت میان نسخه‌ها

'''هپتالیان''' یا '''هفتالیان''' یا '''هیتالیان''' یا '''هیاطله''' یا '''هونهای سفید''' قومی بودند که از ایالت [[گانسو|گانسوی]] [[چین]] به حدود [[تخارستان]] هجوم آوردند. شروع قدرت هفتالیان از سال [[۴۲۰ (میلادی)|۴۲۰ میلادی]] بود و در سال [[۵۶۷ (میلادی)|۵۶۷ میلادی]] به دست قوای مشترک [[خسرو انوشیروان]] و ترکان از بین رفتند.<ref>ویکی‌پدیای انگلیسی، Hephthalite</ref> در مورد منشأ، زبان، تاریخ و فرهنگ و حدود دولت هپتالیان فرضیات و دیدگاه‌های متفاوتی بین دانشمندان وجود دارد<ref>تاجیکان، ص ۳۱۰</ref> و هنوز دانشمندان درباره زبان هفتالیان به نظریه واحدی نرسیدند اما بیشتر آنها بر این باورند که زبان هفتالیان زبانی متشکل از [[زبان‌هایزبان ایرانی‌تبارهای شرقی]]ترکی تبار و چینی تبار و ایرانی تبار و دراویدی تبار بوده است.که طی مراحل مهاجرت شان از شرق و آسیای میانه به سمت غرب و پیوستن اقوام مختلف با تبار متفاوت تغییر یافته است.<ref>Denis Sinor, "The Establishment and dissolution of the Turk empire" in Denis Sinor, "The Cambridge history of early Inner Asia, Volume 1", Cambridge University Press, 1990.

</ref><ref name = "Enoki">Enoki, Kazuo: "On the Nationality of the White Huns", ''Memoirs of the Research Department of the Tokyo Bunko'', 1959, No. 18, p. 56. Quote: "Let me recapitulate the foregoing. The grounds upon which the White Huns are assigned an Iranian tribe are : (1) that their original home was on the east frontier of Tokharestan ; and (2) that their culture contained some Iranian elements. Naturally, the White Huns were sometimes regarded as another branch of the Kao-ch’e tribe by their contemporaries, and their manners and customs are represented as identical with those of the T’u-chueh, and it is a fact that they had several cultural elements in common with those of the nomadic Turkish tribes. Nevertheless, such similarity of manners and customs is an inevitable phenomenon arising from similarity of their environments. The White Huns could not be assigned as a Turkish tribe on account of this. The White Huns were considered by some scholars as an Aryanized tribe, but I would like to go further and acknowledge them as an Iranian tribe. Though my grounds, as stated above, are rather scarce, it is expected that the historical and linguistic materials concerning the White Huns are to be increased in the future and most of the newly-discovered materials seem to confirm my Iranian-tribe theory." [http://web.archive.org/web/20070226024157/www.azargoshnasp.net/history/Hephtalites/enokihephtalites.pdf here] or [http://www.azargoshnasp.net/history/Hephtalites/Hephtalites.htm "Hephtalites"] or [http://www.archive.org/details/OnTheNationalityOfTheEphthalites "On the Nationality of the Hephtalites"].</ref><ref name = "Xavier">Xavier Tremblay, ''Pour une histore de la Sérinde. Le manichéisme parmi les peoples et religions d’Asie Centrale d’aprés les sources primaire'', Vienna: 2001, Appendix D «Notes Sur L'Origine Des Hephtalites” , pp. 183-88 «Malgré tous les auteurs qui, depuis KLAPROTH jusqu’ ALTHEIM in SuC, p113 sq et HAUSSIG, ''Die Geschichte Zentralasiens und der Seidenstrasse in vorislamischer Zeit'', Darmstadt, 1983 (cf. n.7), ont vu dans les White Huns des Turcs, l’explication de leurs noms par le turc ne s’impose jamais, est parfois impossible et n’est appuyée par aucun fait historique (aucune trace de la religion turque ancienne), celle par l’iranien est toujours possible, parfois évidente, surtout dans les noms longs comme ''Mihirakula'', ''Toramana'' ou ''γοβοζοκο'' qui sont bien plus probants qu’ ''αλ''- en ''Αλχαννο''. Or l’iranien des noms des White Huns n’est pas du bactrien et n’est donc pas imputable à leur installation en Bactriane […] Une telle accumulation de probabilités suffit à conclure que, jusqu’à preuve du contraire, les Hepthalites étaient des Iraniens orientaux, mais non des Sogdiens.» Available [http://web.archive.org/web/20070226024844/www.azargoshnasp.net/history/Hephtalites/hephtalitetremblay.pdf here] or [http://www.azargoshnasp.net/history/Hephtalites/Hephtalites.htm here]</ref> بسیاری از محققان ریشه ی تاتارها و مغول‌ها را با «شی‌وی»ها (که آنان را مغولان ابتدایی دانسته‌اند)، یا همان «هپتالیان»را مشترک دانسته اند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=3004 |عنوان=تاتار (یا تَتار/ تَتَر) | ناشر =دانشنامۀ جهان اسلام |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>

[[Fileپرونده:هپتالیان-مردان شاه .ضرب زابلستان.jpg|thumbبندانگشتی|هپتالیان-مردان شاه .ضرب زابلستان]]