آنری پوانکاره: تفاوت میان نسخه‌ها

'''آنری پوانکاره''' {{به فرانسوی|Henri Poincaré}} (تلفظ:pwɛ̃kaˈʀe pwɛ̃kaˈʀe{{نشان|pr}}) (زاده [[۲۹ آوریل]] [[۱۸۵۴ (میلادی)|۱۸۵۴]] - درگذشته [[۱۷ ژوئیه]] [[۱۹۱۲ (میلادی)|۱۹۱۲]]) [[ریاضیدان]]، [[فیزیک نظری|فیزیکدان نظری]]، مهندس و [[فیلسوف علم]] فرانسوی‌ بود. از او اغلب به‌عنوان [[علامه]] یاد می‌شود و [[اریک تمپل بل]] وی را آخرین ریاضیدان تمام‌عیار می‌خواند؛ چرا که وی در طول زندگی‌اش، در تمام زمینه‌های [[ریاضیات]] از معاصرانش جلوتر بود.

او به‌عنوان یک ریاضیدان و فیزیکدان، مشارکت‌های اساسی و پیشگامانه در [[ریاضیات محض]]، [[ریاضیات کاربردی]]، [[فیزیک ریاضی]] و [[مکانیک سماوی]] انجام داد. او حدس خود با نام [[حدس پوانکاره]] را فرمول‌بندی کرد که تا سال‌های [[۲۰۰۲]] تا [[۲۰۰۳]] یکی از مشهورترین [[مسائل حل نشده در ریاضیات]] بود. او نخستین کسی بود که در پژوهش خود در مورد [[مسئله سه جسم]]، توانست یک سیستم مشخصه آشوبی را کشف کرد که موجب شد تا نظریه مدرن [[نظریه آشوب|آشوب]] را پایه‌گذاری کند. پوانکاره همچنین به‌عنوان یکی از بنیانگذاران [[توپولوژی]] شناخته می‌شود.

پوانکاره کسی بود که اهمیت توجه به ناوردایی قوانین [[فیزیک]] تحت تبدیلات مختلف را روشن نمود و نیز نخستین کسی بود که [[تبدیلات لورنتس]] را به شکل مدرن و نظام‌مند خود ارائه نمود. او باقی تبدیلات سرعت نسبی را کشف نمود و در سال [[۱۹۰۵]] آنها را در نامه‌ای به فیزیکدان هلندی [[هندریک لورنتس]] (۱۹۲۸–۱۸۵۳) ثبت کرد. به‌این ترتیب، او دست به ناوردایی کامل [[معادلات ماکسول]] دست یافت که در فرمول‌بندی نظریه [[نسبیت خاص]] نقش مهمی ایفا می‌نمود.

[[گروه پوانکاره]] که در ریاضیات و فیزیک مورد استفاده قرار می‌گیرد، به افتخار او نامگذارینام‌گذاری شده است.

آنری پوانکاره در سال [[۱۸۵۴]] از خانواده‌ای بنام و سرشناس در شهر [[نانسی]] [[فرانسه]] به جهان آمد. پدر او لئون پوانکاره (۱۸۹۲–۱۸۲۸) استاد [[داروسازی]] در [[دانشگاه نانسی]] بود. خواهر کوچکتر او آلین، با [[فیلسوف معنویروحانی]] [[امیل بوترو]] ازدواج کرد.