عبدالحسین سپنتا: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: نیازمند بازبینی
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +املا+مرتب+تمیز (۹.۱): + رده:کارگردانان فیلم اهل ایران
خط ۷:
|زمینه فعالیت = [[کارگردان]] اولین [[فیلم ناطق]] سینمای [[ایران]]
| ملیت = [[ایرانی]]
| تاریخ تولد = [[۴ خرداد]] [[۱۲۸۶]] {{سخ}} [[۱۹۰۷ (میلادی)|۱۹۰۷]]
| محل تولد = [[تهران]]
| تاریخ مرگ = [[۸ فروردین]] [[۱۳۴۸]] {{سخ}} [[۱۹۶۹ (میلادی)|۱۹۶۹]]
| محل مرگ = [[اصفهان]]
|مدفن = [[تخت فولاد]] [[اصفهان]]
خط ۲۹:
| گفتاورد =
}}
'''عبدالحسین سپنتا''' ([[۴ خرداد]] [[۱۲۸۶]] [[تهران]] – [[۸ فروردین]] [[۱۳۴۸]] [[اصفهان]]) کارگردان اولین فیلم ناطق ایرانی بود.
 
== سال های نخستین ==
'''عبدالحسین شیرازی''' معروف '''سپنتا''' کارگردان اولین فیلم [[ناطق ایرانی]] [[دختر لر]] در سال ۱۲۸۶ حوالی خیابان واگن خانه [[تهران]] متولد شد. پدرش، غلام رضا خان، مترجم [[مظفر الدین شاه]]، پادشاه سلسله [[قاجار]] بود.
عبدالحسین حدود هجده سالگی تحصیلات خود را در کالج سنت لوئیس و مدرسه زرتشتیان تهران آغاز کرد. او همواره علاقه زیادی به تاریخ و ادبیات ایرانی داشت. از همین رو در سال 1306 نام خانوادگی سپنتا را برای خود برگزید و همان سال برای مطالعه فرهنگ و ادبیات ایران باستان از راه [[بوشهر]] به [[هند]] سفر کرد. وی در [[بمبئی]] هند با [[دینشاه ایرانی]]، بنیان گذار انجمن زرتشتیان ایرانی آشنا شد. عبدالحسین پس از مدتی به ایران بازگشته و بعد از توقف کوتاهی، این بار برای اقامتی طولانی مدت به هند مراجعت کرد و به مطالعه فرهنگ و ادبیات ایران باستان ادامه داد. پس از مدتی به تشویق معلمان و استادانش به سینما روی آورد.
 
== دختر لُر ==
سپنتا همزمان با افزایش علاقه اش به سینما، دریافت که یکی از تولیداتش این بخت را دارد که علی رغمعلی‌رغم فضای رقابتی سالن های نمایش ایران، به سینمای ایران راه یابد. یک مهاجر روس-ارمنی به نام [[اوگانس اوگانیان]] در آن زمان تهیه کننده برتر سینمای ایران و از پیشگامان صنعت سینمای کشور بود. فیلم های صامت او در ایران پرفروش بودند و بر اساس الگوی کمدی های دانمارکی که چند سال پیش از آن تولید شده بود، ساخته می شدند.
سپنتا با در نظر گرفتن تکنولوژی پیشرفته موجود در هندوستانِ مستعمره بریتانیا، دریافت که می تواند اولین فیلم ناطق را به سینمای ایران معرفی کند. سپنتا در سال 1931 به همراه [[اردشیر ایرانی]]، پارسی ای از جمعیت محلی زرتشتیان بمبئی، تولید فیلم [[دختر لر]] را در کمپانی امریال فیلم آغاز کرد. فیلم غیر از اینکه اولین فیلم ناطق ایرانی بود، نخستین فیلم در کشوری مسلمان بود که هنرپیشه زنی را به خدمت می گرفت. فیلم در اکتبر 1933 (اوایل پاییز 1312) در دو سالن اصلی فیلم تهران، [[سینما سپه]] و [[سینما مایاک]]، نمایش داده شد و به طرز شگفت آوری پرفروش شد. علی رغمعلی‌رغم انتظار مدیران سینما که بیشتر به فیلم های خارجی متکی بودند، دختر لر موفقیتی استثنایی به همراه داست و به رکورد فروش و نمایشی دست یافت که تا سالها دست نیافتنی بود.
سپنتا فیمنامه را نوشته و خود نیز نقش اول مرد را ایفا کرد. داستان فیلم درباره گلنار، خدمتکار قهوه خانه ای روستایی است که عاشق یک مامور دولت به نام جعفر می شود. زوج عاشق فیلم تصمیم می گیرند تا فروکش کردن تنش های سیاسی ایران به هند بگریزند. برخی فیلم را انتقاد سیاسی ظریفی بر نبود امنیت اجتماعی در برهه ای از زمان که دودمان پهلوی جانشین سلسله قاجار می شد، می دانند.
 
== سپنتا پس از دوره فیلمسازی ==
بین سال های 1934 تا 1954 دوران رکود سینمای ایران بود و وقتی سینما دوباره جان گرفت، سپنتا دیگر کنج انزوا برگزیده بود. او در سال 1934 شروع به انتشار مجله ای هفتگی به نام سپنتا کرد. مجله تا سال ها فعال بود اما نهایتانهایتاً به خاطر تفکرات سیاسی سپنتا که در آن آزادی بالاترین جایگاه را داشت، با مشکلاتی مواجه شده و در سال 1954 بسته شد. سپنتا از سال 1955، مشاور برنامه کمک های ایالات متحده در اصفهان بود.
در نهایت پس از 30 سال، سپنتا دوباره به فیلمسازی روی آورد اما نه به عنوان یک حرفه؛ او دوربین کانون 8 میلی متری ای خریده و بین سال های 1967 تا 1969 تعداد مستند کوتاه ساخت. یکی از این مستندهای 8 میلی متری به نام "پاییز" در سال 1971 و دو سال پس از فوت سپنتا در بیست و ششمین کارگاه آزاد سینمایی نمایش داده شد.
 
خط ۴۸:
 
== فیلموگرافی ==
* [[دختر لر]] ۱۳۱۲
* [[فردوسی (فیلم)|فردوسی]] ۱۳۱۳
* [[ شیرین و فرهاد (فیلم ۱۳۱۳)|شیرین و فرهاد]] ۱۳۱۴
* [[چشمان سیاه (فیلم ۱۳۱۵)|چشمان سیاه]] ۱۳۱۵
* [[لیلی و مجنون (فیلم ۱۳۱۶)|لیلی ومجنون]] ۱۳۱۶
 
== نوشته‌ها ==
خط ۷۰:
 
== منابع ==
{{پانویس}}
[http://www.aftab.ir/lifestyle/view.php?id=65382 عبدالحسین سپنتا]
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.jadidonline.com/story/13102008/frnk/salam_cinema_museum «سلام موزۀ سینما»]، حمیدرضا حسینی، ''جدید آنلاین''، ۲۲ مهر ۱۳۸۷. <br />{{سخ}}گزارش تصویری مرتبط: [http://www.jadidonline.com/images/stories/flash_multimedia/Salam_cinema_museum_test/cinema_high.html (با سرعت بالا)]، [http://www.jadidonline.com/images/stories/flash_multimedia/Salam_cinema_museum_56/cinema_low.html (با سرعت پایین)].
* [http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=1169187 تبدیل آرامگاه پدر سینمای ناطق ایران به محل شستشوی قالی]، ''خبرگزاری مهر''، ۱۳۸۹/۰۸/۰۲.
 
{{سخ}}
<br />
 
{{افراد-خرد}}
 
سطر ۸۸ ⟵ ۹۰:
[[رده:زادگان ۱۹۰۷ (میلادی)|سپنتا، عبدالحسین]]
[[رده:کارگردانان اهل ایران|سپنتا، عبدالحسین]]
[[رده:کارگردانان فیلم اهل ایران]]
[[رده:مدفونان در تخت فولاد]]