مکریان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲:
{{برای|ایل‌های کرد مکری|مکری}}
[[پرونده:Mukriyan in West Azerbijan.png|چپ|270px]]
'''مُکریان''' میرنشین (امارت) ایل‌های [[کرد]] [[مکری]] در سده ۹ تا ۱۳ هجری بوده است،<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.iranicaonline.org/articles/bukan-kurd |عنوان= Bukan| ناشر = دانشنامه ایرانیکا|تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۳۱ فروردین ۱۳۹۲ {{نشان زبان|en}}}}</ref> که در شمال غربی [[ایران]] در جنوب [[دریاچه ارومیه]] قرار داشت. این میرنشین که در تاریخ قبض و بسط‌هایی داشته است، در گسترده‌ترین حالت بر بخش‌هایی از شمال و شمال غرب [[استان کردستان]] و جنوب و جنوب غرب [[استان آذربایجان غربی]] کنونی منطبق است.<ref name="saeedkhezri">{{یادکرد وب |نویسنده = سعید خضری|نشانی= http://www.sid.ir/fa/ViewPaper.asp?ID=126824&varStr=3.14159265358979;خضري%20سعيد;تحقيقات%20جغرافيايي;بهار%201388;24;1%20(پياپي%2092);129;164 |عنوان= جغرافیای تاریخی موکریان در چهار سده اخیر | ناشر = فصلنامه تحقیقات جغرافیایی |تاریخ = بهار ۱۳۸۸ |تاریخ بازبینی=۳۱ فروردین ۱۳۹۲ {{نشان زبان|fa}}}} ([http://www.noormags.com/view/fa/articlepage/832815 نشانی در پایگاه مجلات نور]؛ [http://www.magiran.com/magtoc.asp?mgID=2778&Number=92 نشانی در فصلنامه تحقیقات جغرافیایی])</ref>هم اکنون [[بوکان]] بزرگترین و پرجمعیت شهر این منطقه جغرافیای می‌باشد.<ref name="بوکان">{{یادکرد کتاب | زبان=فارسی | سال=۲۰۱۰ | شابک=9789640441510 | عنوان=نقشه مصور گردشگری و فرهنگی شهر بوکان | تاریخ بازبینی=۰۱ ژانویه ۲۰۱۴ | جلد=یکم | کوشش=شورش خالدی و منوچهر جهانی - قانع مجیدی}}</ref>بیشتر اسامی شهرها، روستاها، کوهها و رودهای مکریان متشکل از واژهٔ‌های مغولی می‌باشد که گویا در دورهٔ حکومت مغولها در [[مراغه]] منطقهٔ مکریان از لحاظ کشاورزی از اهمیت خاصی برخوردار بوده است.<ref name="Mahabad">{{پک|محمدصمدی|۱۳۸١|ک=تاریخچهٔ مهاباد|ص=١٢}}</ref><ref>{{یادکرد وب |نویسنده =ولادیمیر فیودورویچ مینورسکی |نشانی=http://www.kurdishacademy.org/sites/default/files/Mongol%20place%20names%20in%20Mukuri%20Kurdistan.pdf |عنوان=محل نامهای مغولی در کردستان مکری | ناشر =کردستان میدیا |تاریخ = |تاریخ بازبینی=۲۷ آبان ۱۳۹۳ {{نشان زبان|en}}}}</ref> مکریان شهرهای جنوب دریاچه ارومیه؛ [[اشنویه]]، [[بوکان]]، [[پیرانشهر]]، [[سردشت]]، [[شاهین دژ]]، [[تکاب]]، [[مهاباد]]، [[میاندوآب]]، [[نقده]] و بخش کوچکی از [[شهرستان سقز]] استان کردستان را دربرمی گیرد. برخی کُردستان شمالی را تنها برای بخش مرکزی و شمالی مُکریان به‌کار می‌بردند.<ref name="saeedkhezri"/>
 
== وجه تسمیه ==
به نوشته [[شرف‌خان بدلیسی|اشرف‌الدین بدلیسی]]، [[مکری]] از بقایای شاهزادگان [[اردلان]] بود و نامش را از یکی از رهبران آن، یک مکار خاص می‌گیرد.<ref name="Mukri">{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/mokri|عنوان=مکری | ناشر =ایرانیکا |تاریخ = |تاریخ بازبینی= ۲۷ آبان ۱۳۹۳ {{نشان زبان|en}}}}</ref>
* نیکیتین معتقد است: "کُردهای مکری که افسانه‌های زیادی در بارهٔ آنها وجود دارد، آنها را به عنوان شاهدی بر این مدعا نقل می‌کند که خالصترین نژاد از کُردها هستند. با این حال، ایشان بی آن که خود بدانند دلایل معتبرتری دارند بر این که اصل و مبدأ آنها به مادها می‌رسد واین دلایل در زبانشان است که بنا به عقیده سوون بیش ازهمه لهجه‌های دیگر کُردی به زبان اوستایی زرتشت نزدیکتر است.<ref name="saeedkhezri"/>
* در روایتی دیگر آمده همان گونه که نام ایل مکریت [[ترکمنی]] ذکر شده ممکن است که نام مکری از کلمهکلمهٔ مکریت گرفته شده باشد.<ref name="saeedkhezri"/>
* روژبیانی عقیده دارد که واژه [[مکری]] در اصل مغری یا مغ راه بوده و مکریان نیز مغریان راه مُغ‌ها بوده‌است. سپس به مُقریان و موکریان تغییر یافته‌است. شاهان ایرانی حتی ساسانی‌ها وقتی به تاج و تخت می‌رسیدند میباسیت از [[تیسفون]] پیاده به [[تخت سلیمان]] بروند تا دربرابر آتش مقدس کُرنش کنند. از این رو چون دشت موکریان بر سر راه مغان بود. نام مغ ریان بر آن نهاده شدو سرانجام به موکریانمکریان تبدیل شده‌است. در کل چنین بیان می‌شود که مکریان به دشتهای حاصلخیز آنجا که دروازه‌های ورود مغها برای زیارت آتشکده‌های [[آذرگشسب]] به تخت سلیمان تکاب مغری یان یعنی راه مغها می‌گفتند که به مرور مکری یان نام گرفته‌است.<ref>{{پک|روژبیانی محمدجمیل|۱۳۸۱|ک=فرمانروایی مکریان در کردستان|ص=}}</ref>
 
== پیشینه تاریخی ==