اکسپرسیونیسم آلمان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏وقایع نگاری سینمای اکسپرسیونیستی آلمان: افزودن فیلم شبح برای سال ۱۹۲۲
جز اصلاح ارقام
خط ۱:
'''اکسپرسیونیسم آلمان''' (به [[انگلیسی]]: German Expressionism) جنبشی در [[سینمای آلمان]] بود که در سال های پس از [[جنگ جهانی اول]]، رشد و گسترش یافت. فیلمی که این جنبش را به راه انداخت [[مطب دکتر کالیگاری]] اثر کارگردان [[اتریش|اتریشی]] [[رابرت وینه]] بود.<ref name="مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =هیوارد | نام =سوزان | پیوند نویسنده =سوزان هیوارد | عنوان =مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی | ترجمه =فتاح محمدی | سال =1388 | ناشر =نشر هزاره ی سوم | شابک =978-964-93117-0-8 }}</ref> اغراق در نمایش اشیاء، دقت به جزییات صحنه، تاکید بر تقارن، تضاد و پرهیز از پرداختن به جزییات واقعیت روایی از بارز ترین ویژگی های فرمال این جنبش سینمایی است. [[زیگفرید کراکائر]] نظریه پرداز سینمایی در کتاب [[از کالیگاری تا هیتلر: تاریخ روانشناسانهٔ سینمای آلمان]]، در تحلیل محتوای سینمای آلمان، گرایش‌های اجتماعی و روانی حاکم بر آلمان در سال‌های بین [[جنگ جهانی اول]] تا [[جنگ جهانی دوم]] (۱۹۱۸–۱۹۳۳) را بررسی می‌کند و بر پایه اقبال عمومی به فیلم‌های پرفروش و تحلیل مضمون‌های این فیلم‌ها، اطلاعاتی از جامعه آلمانی قبل از هیتلر به دست می‌دهد و معتقد است می‌شد ظهور یک دیکتاتور را در آلمان پیش‌بینی کرد.<ref>{{یادکرد-ویکی|پیوند =http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B2_%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D8%A7_%D9%87%DB%8C%D8%AA%D9%84%D8%B1:_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86 |عنوان =از کالیگاری تا هیتلر: تاریخ روان‌شناسانه سینمای آلمان }}</ref>
[[پرونده:CABINETOFDRCALIGARI-poster.jpg|بندانگشتی|چپ|250px|پوستر فیلم [[مطب دکتر کالیگاری]] اثر [[رابرت وینه]](1920۱۹۲۰)]]
==زمینه پیدایش و گسترش==
===زمینه هنری===
اصطلاح اکسپرسیونیسم {{انگلیسی|Expressionism}} که در زبان های انگلیسی و فرانسه به کار می رود، اصلا از اصطلاح آلمانی آن {{آلمانی|Expressionismus}} ماخوذ گردیده، زیرا این مکتب در آلمان در ارتباط با هنر [[نقاشی]] ظاهر شده و سپس وارد مقوله ی [[ادبیات]] و [[سینما]] گردیده است.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =ناظرزاده کرمانی | نام =فرهاد | پیوند نویسنده =فرهاد ناظرزاده کرمانی | عنوان =گزاره گرایی در ادبیات نمایشی | سال =1377 | ناشر =سروش | شابک =964-435-265-3 }}</ref> تولد اکسپرسونیسم در نقاشی (حدود سال 1905۱۹۰۵) در آلمان رخ داد و هواداران آن می کوشیدند از بازنمایی واقع گرایانه ی واقعیت های خارجی خودداری کرده و به جای آن تصورات و ذهنیات شخصی خود را از جهان جلوه دهند.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = Cuddon| نام = J.A| عنوان = A Dictionary of Literary Terms | سال = 1977}}</ref> در نقاشی اکسپرسیونیسم با فعالیت های دو گروه بالید. [[گروه پل]] در سال 1906۱۹۰۶ تشکیل شد و اعضایش را [[ارنست لودویگ کیرشنر]] و [[اریش هکل]] تشکیل داده بودند. بعد ها در سال 1911۱۹۱۱ گروه [[سوارکار آبی]] تاسیس شد؛ [[فرانتز مارک]] و [[واسیلی کاندینسکی]] از حامیان این گروه بودند. دیگر هنرمندان شهیر اکسپرسیونیستی [[اسکار کوکوشکا]] و [[لیونل فینینگر]] بودند.<ref name="تاریخ سینما">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =بوردول | نام =دیوید | پیوند نویسنده =دیوید بوردول| نام خانوادگی۲ = تامپسن | نام۲ = کریستین| عنوان =تاریخ سینما | ترجمه =روبرت صافاریان | سال =1388 | ناشر =مرکز | شابک =978-964-305-943-9 }}</ref>
===زمینه های اقتصادی و سیاسی===
صنعت سینمای آلمان در سال های جنگ و پس از [[جنگ جهانی اول]] به شدت رشد کرد. توسعه ی صنعت سینمای آلمان در سال های جنگ معلول انزوای بود که به خاطر ممنوعیت ورود بسیاری از فیلم های خارجی از سوی دولت از سال [[1916۱۹۱۶ (میلادی)|1916۱۹۱۶]] اعمال می شد. با وجود چنین رشدی باز اگر دولت آلمان بلافاصله بعد از جنگ ممنوعیت سال 1916۱۹۱۶ ورود فیلم های خارجی را لغو می کرد، سیل فیلم های خارجی و عمدتا آمریکایی به بازار داخلی آلمان سرازیر می شد. اما دولت آلمان برخلاف دولت فرانسه، در این دوره از صنعت فیلمسازی حمایت کرد. ممنوعیت ورود فیلم های خارجی تا 31۳۱ دسامبر 1920۱۹۲۰ ادامه یافت و این امر به تولید کنندگان فرصت داد پنج سال با کمترین رقابت خارجی در بازار داخلی آلمان به فعالیت خود ادامه دهند.<ref name="تاریخ سینما"/>
اقتصاد آلمان بر اثر جنگ اول جهانی، به شدت آسیب دید و [[تورم|تورمی]] فزاینده زندگی اقتصادی مردم آلمان را درنوردید. اما صنایع بزرگ از این تورم در آلمان سود می بردند. نخست به این دلیل که مردم دلیلی برای پس انداز کردن پول خود نداشتند، چون ارزش آن به سرعت از دست می رفت. حقوق بگیران می خواستند پولشان را تا دیر نشده و هنوز چیزی در ازای آن می دهند خرج کنند و سینما یکی از کالاهایی بود که در دسترس همگان بود. علاوه بر این تورم مشوق صادرات بود و واردات را ترغیب نمی کرد و این امر در سطح بین المللی به سود شرکت های آلمانی بود.<ref name="تاریخ سینما"/>
==مولفه های سبکی==
 
===طراحی صحنه و دکور===
فیلم های اکسپرسیونیستی آلمانی به میزان غیرعادی بر [[ترکیب بندی]] تصویری تک تک [[نما (سینما)|نماها]] تاکید می کنند. [[هرمان وارم]] (که روی دکورهای [[مطب دکتر کالیگاری]] و دیگر فیلم های اکسپرسیونیستی کار کرده بود) در سال 1926۱۹۲۶ به این اعتقاد رسیده بود که «تصویر سینمایی باید به یکی از هنرهای گرافیک تبدیل شود.»<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =کورتز | نام =رودلف | عنوان =اکسپرسیونیسم و فیلم}}</ref> در فیلم های کلاسیک موجود انسانی مهمترین عنصر بیانی است و [[دکور]]ها، لباس ها و نور در مقایسه با بازیگران حالت فرعی دارند. در فیلم های اکسپرسیونیستی، حالت بیانگر مرتبط با عنصر انسانی به همه وجوه [[میزانسن]] تسری پیدا می کند. دکور نه تنها به عنوان یک عنصر زنده عمل می کرد، بلکه بدن بازیگر نیز به یک عنصر دیداری بدل می شد. فیلم های اکسپرسیونیستی برای ترکیب دکور، لباس، آدم ها و نور تکنیک های گوناگونی به کار می بردند. استفاده از سطوح استیلیزه، تقارن، از ریخت افتادگی، اغراق و همنشینی شکل های همانند از این جمله اند؛ سطوح استیلیزه کمک می کردند عناصر ناهمگون درون میزانسن همانند به نظر بیایند. تقارن راهی بود برای ترکیب بازیگران، لباس ها و دکور با هدف تاکید بر ترکیب بندی کلی تصویر و شاید آشکارترین و غالب ترین خصوصیت اکسپرسیونیسم استفاده آن از ریخت افتادگی و اغراق باشد.<ref name="تاریخ سینما"/>
 
===بازیگری===
خط ۲۵:
منتقدانی از نسل های مختلف کوشیده اند تا خوانش های مختلفی از این جنبش ارائه کنند. برخی آن را بازتابی از روحیه ی آلمانی در شرف جنون دانسته اند که دل‌مشغول مرگ است و آماده ی استقبال از فاشیسم. اما واقع بینانه تر این است که بگوییم این فیلم ها مظهر میل به گریز از واقعیت هولناک بحران اقتصادی و تورم و حتی گریز به بطن وحشت هستند.<ref name="مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی"/>
==پایان جنبش اکسپرسیونیستی==
[[پرونده:Metropolisposter.jpg|بندانگشتی|چپ|200px|پوستر فیلم [[متروپولیس (فیلم ۱۹۲۷)|متروپولیس]] اثر [[فریتس لانگ]] (1927۱۹۲۷)]]
اوج فیلم های اکسپرسیونیستی سال های 1920۱۹۲۰ تا 1924۱۹۲۴ بود. در آخرین سال نهضت تنها دو فیلم تولید شد که هر دو از تولیدات [[شرکت فیلم‌سازی اونیورسوم|اوفا]] بودند: [[فاوست (فیلم ۱۹۲۶)|فاوست]] ساخته [[فریدریش ویلهلم مورنائو]] و [[متروپولیس (فیلم ۱۹۲۷)|متروپولیس]] به کارگردانی [[فریتس لانگ]]. نمایش فیلم دوم در ژانویه 1927۱۹۲۷ نقطه پایان جنبش اکسپرسیونیسم در سینمای آلمان بود. دو عامل مهم که به سقوط اکسپرسیونیسم کمک کردند یکی بودجه عظیم فیلم های اخیر بود و دیگری عزیمت فیلم سازان اکسپرسیونیست به [[هالیوود]].<ref name="تاریخ سینما"/>
 
دلیل دیگری که می توان برای سقوط جنبش اکسپرسیونیستی در سینمای آلمان ذکر کرد، تغییر جو فرهنگی غالب کشور بود. بیشتر تاریخ نگاران هنر تاریخ پایان اکسپرسیونیسم در نقاشی را حول و حوش سال 1924۱۹۲۴ می دانند. این سبک که حدود یک دهه و نیم متداول بود به تدریج در هنرها و طراحی عامه پسند تحلیل رفت و دیگر آشناتر از آن بود که بتواند تاثیری بر هنرمندان [[آوانگارد]] داشته باشد. بسیاری از هنرمندان از عاطفه گرایی کج و معوج اکسپرسیونیسم روی برگرداندند و به سمت واقع گرایی و انتقاد اجتماعی سرد رفتند. البته این خصوصیت به اندازه کافی خاص نبود که بتواند جنبش متحدی را تشکیل دهند، اما از این گرایش ها به طور خلاصه به عنوان عینیت گرایی نو یاد می شد.<ref name="تاریخ سینما"/>
==تاثیر بر تاریخ سینما==
فیلم های اکسپرسیونیستی میراث مهمی به یادگار گذاشتند که صرفا در خود این فیلم ها خلاصه نمی شود، بلکه شامل تاثیری است که، به خصوص از باب سبک، بر [[ژانر وحشت|فیلم وحشت]] و [[فیلم نوار]] نهادند.<ref name="مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی"/> سبک اکسپرسیونیست آلمان و به خصوص جلوه های اعوجاجی آن که از طریق نورپردازی، صحنه آرایی و استفاده از سایه ها ایجاد می شد آشوب درونی و از خودبیگانگی همواره همراه فیلم نوار را بازتاب می داد. با این حال این رویداد های سیاسی بود که این بده بستان را تکمیل کرد. در اواخر دهه 1930۱۹۳۰ و اوایل دهه 1940۱۹۴۰ به موازات افزایش تهدید [[جنگ جهانی دوم|جنگ]] و تداوم برنامه های ضد سامی، شمار چشمگیری از فیلمسازان و تکنسین های اروپایی به آمریکا، بخصوص [[هالیوود]] گریختند. بزرگترین تاثیر را فیلمسازان مهاجری بر جای نهادند که در آلمان کار کرده بودند و به نوعی با اکسپرسیونیسم آلمان همبستگی داشتند. [[فریتس لانگ]]، [[ژوزف فون اشترنبرگ]]، [[بیلی وایلدر]]، [[ریچارد سیودرمارک]]، [[اتو پره مینجر]]، [[داگلاس سرک]] و [[ماکس افولس]] تنها معروف ترین نام ها هستند.<ref name="مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی"/>
 
از نگاهی دیگر از نظر برخی منتقدان، فیلم های تخیلی و ترسناک دهه های بعدی سینما و درام های روان شناختی، به نوعی تاثیر گرفته از این جنبش سینمایی هستند. کارگردانانی مانند [[ریدلی اسکات]] و [[تیم برتون]] را تحت تاثیر این سنت سینمایی می دانند. همچنین [[آلن رنه]] در فیلم [[سال گذشته در مارین باد]] و [[باب رافلسون]] در [[پنج قطعه آسان]] نیز از این جنبش سینمایی تاثیر گرفته اند.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = Dickos| نام = Andrew| عنوان =Street with No Name: A History of the Classic Film Noir | سال = 2002 | شابک = 0-8131-2243-0}}</ref> [[هیچکاک]] که در دهه بیست در یکی از استودیوهای فیلمسازی آلمانی به عنوان [[دستیار کارگردان]] مشغول به کار بود نیز از این جنبش سینمایی تاثیر گرفته و نمونه این تاثیر را می توان در پرداخت شخصیت نورمن در فیلم [[روانی (فیلم)|روانی]] دید.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = BBC Television| عنوان = Paul Merton Looks at Alfred Hitchcock | سال = 2009 }}</ref>
خط ۷۳:
 
== منابع ==
{{پانویس|2۲|}}
 
[[رده:جنبش‌های سینمایی]]