گورکن عسل‌خوار: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
اصلاح نویسه‌های عربی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰:
}}
 
'''رودک (گورکن) عسل‌خوار''' {{علمی|Mellivora capensis}} حیوانی از تیرهخانواده [[راسویان|راسوها]] و بومی آفریقا، آسیای غربی و شبه‌قاره هند است.<ref>http://www.irandeserts.com/content/درگاه_کویر/پوشش_جانوری/پستانداران_ایران_2/راسته_گوشت_خواران/رودک_عسل_خوار.htm</ref> به این حیوان لقب «نترس‌ترین جانور روی زمین» و «جنگجوی بدون رقیب» را داده‌اند چراکه فقط کمی بزرگتر از روباه است اما بارها مشاهده شده که با حیواناتی چون شیر، خرس و پلنگ که قصد شکار او را داشته‌اند وارد نبردی طولانی شده و آنها را به عقب‌نشینی واداشته‌است. این حیوان [[هوش]] بالایی دارد و از معدود حیوانات غیر[[نخستی‌سان]] است که از ابزار استفاده می‌کند.
 
اینگورکن حیوانعسل‌خوار تنها عضو از زیرخانواادهٔ Mellivorinae در خانوادهٔ راسوسانان است و با اینکه [[گورکن]] نامیده می‌شود اما به [[راسو]]ها و [[سمور]]ها بیشتر شباهت دارد تا به گورکن‌هاگورکن. غذایجثه موردرودک علاقهعسل‌خوار آن‌هابه [[عسل]]اندازه گورکن است واما نامآناتومی آنهاآن هممشابه بهیک همینراسوی دلیلبسیار انتخاببزرگ شده‌استاست. حشرات،رودک‌های قورباغه‌ها،عسل‌خوار جوندگان،در لاک‌پشت‌ها،محیط‌های مارمولک‌ها،طبیعی مارها،در پرندگانهر وساعت تخمشبانه‌روز پرندگانممکن واست غذاهایبه گیاهیشکار ازبروند جملهاما میوه‌هادر ومناطقی ریشه‌هاکه ازانسان‌ها دیگرحضور منابعدارند غذاییبیشتر این حیوانشب‌گرد هستند.
 
==مشخصات جسمی و بوم‌شناسی==
رودک‌های عسل‌خوار در محیط‌های طبیعی در هر ساعت شبانه‌روز ممکن است به شکار بروند اما در مناطقی که انسان‌ها حضور دارند بیشتر شب‌گرد هستند. این حیوان حفار ماهری است و در طول ده دقیقه در زمین سخت تونل می‌کند. آنها از این قابلیت خود برای شکار جوندگانی چون [[جربیل]] و [[سنجاب زمینی]] استفاده می‌کنند و آرواره‌های پرقدرتش اجازه خوردن لاک‌پشت را به آن می‌دهد. رودک‌های عسل‌خوار بالغ ۲۳ تا ۲۸ سانتیمتر ارتفاع در ناحیه شانه دارند. طول بدنشان ۵۵ تا ۷۷ سانتیمتر است دمشان هم ۱۲ تا ۳۰ سانتیمتر درازا دارد. نرها ۹ تا ۱۶ کیلو وزن دارند و وزن ماده‌ها ۵ تا ۱۰ کیلوگرم است.
 
آنها ۲۳ تا ۲۸ سانتیمتر ارتفاع در ناحیه شانه دارند. طول بدنشان ۵۵ تا ۷۷ سانتیمتر است و دمشان هم ۱۲ تا ۳۰ سانتیمتر درازا دارد. نرها ۹ تا ۱۶ کیلو وزن دارند و وزن ماده‌ها ۵ تا ۱۰ کیلوگرم است. برخلاف اکثر پستانداران، رنگ پشت آن سفید یا خاکستری متمایل به زرد و رنگ پهلوها و زیر بدن کاملاً سیاه است. این حیوان در زیستگاه‌های متنوعی از جمله مناطق نیمه بیابانی، استپی، جنگلی و بیشه‌زارها زندگی می‌کند. رودک عسل‌خوار حیوانی شبگرد است و تنها یا همراه با همسرش در یک لانه زندگی می‌کند. با ناخن‌های قوی خود حفره‌هایی در زمین ساخته و در آن لانه می‌کند یا در غارهای طبیعی، شکاف سنگ‌ها و سوراخ درختان لانه می‌سازد. برای یافتن عسل از درختان بالا می‌رود و بعضی از خصوصیاتش شبیه خرس است.
رودک‌های عسل‌خوار بسیار باهوش هستند و از معدود حیواناتی هستند که از ابزار استفاده می‌کنند. در یک برنامه مستند نشان داده شده که یک رودک عسل‌خوار در هند چگونه کنده درخت را به حرکت درآورده و روی آن می‌ایستد تا یک جوجه مرغ ماهیخوار را شکار کند. فیلم دیگری در مرکز بازپروری حیوانات در آفریقای جنوبی هم نشان داده که یک جفت رودک عسل‌خوار که در یک گودال قرار گرفته‌اند با استفاده از چوب، چنگک، پشته‌کردن گل‌ها و سنگ‌ها موفق به بیرون آمدن می‌شوند.
 
این حیوان در اوایل پاییز جفت‌گیری می‌کنند. مدت آبستنی شش تا هفت ماه است. یک تا دو بچه می‌زاید. طول عمر آن در حیات وحش مشخص نیست اما در اسارت عمر ۲۶ سال هم دیده شده‌است.
بی‌باکی، سرسختی و درندگی رودک‌های عسل‌خوار مثل دیگر خویشاوندان راسوسان ایشان شهرت دارد. آنها زمانی که فرار غیرممکن باشد با تمام وجود و بدون ترس با هر حیوان مهاجمی وارد نبرد می‌شوند و مشاهده شده که حتی شکارچیان بسیار بزرگتری همچون [[شیر (گربه‌سان)|شیر]] را به عقب‌نشینی واداشته‌اند. حتی دیده شده که به شیرهای تازه‌بالغ حمله کرده و طعمه آنها را ربوده‌اند. پوست آنها که در ناحیه گردن حدود ۶ میلیمتر ضخامت دارد به قدری کلفت است که نیش [[زنبور]]، تیغ [[تشی]] و گاز درندگان به ندرت از آن عبور می‌کنند. حتی حیوانات بزرگی چون اسب، شتر یا گاومیش در صورتی که وارد لانه این حیوان شوند مورد حمله قرار خواهند گرفت. استقامت این حیوان در هنگام درگیری نیز بسیار بالاست و آنقدر به نبرد ادامه می‌دهد که حیوان شکارچی از کار خود پشیمان شود. پرهیز شکارچیان از انتخاب رودک عسل‌خوار باعث مطرح شدن این تئوری شده‌است که رنگ توله‌های [[یوزپلنگ]] به تقلید از رنگ پوست رودک عسل‌خوار [[فرگشت]] پیدا کرده تا شکارچیان را فراری دهد.
 
==تغذیه==
غذای مورد علاقه آن‌ها [[عسل]] است و نام آنها هم به همین دلیل انتخاب شده‌است. آنها برای پیدا کردن عسل از درخت هم بالا می‌روند. رودک عسل‌خوار در شکار [[مار]] هم تبحر دارد و دیده شده که مارهای بزرگ یک و نیم متری را هم شکار کرده‌اند. ین حیوان حفار ماهری است و در طول ده دقیقه در زمین سخت تونل می‌کند. او از این قابلیت برای شکار جوندگانی که در نقب‌های زیرزمینی زندگی می‌کنند همچون [[جربیل]] و [[سنجاب زمینی]] استفاده می‌کند. و آرواره‌های پرقدرت این حیوان اجازه خوردن [[لاک‌پشت]] را هم به آن می‌دهد. حشرات، قورباغه‌ها، مارمولک‌ها، پستانداران کوچک، پرندگان و تخم پرندگان و غذاهای گیاهی از جمله میوه‌ها و ریشه‌ها از دیگر منابع غذایی این حیوان هستند.
 
== هوش ==
رودک‌های عسل‌خوار بسیار باهوش هستند. حیوانات معدودی در خارج از خانواده نخستیان با توانایی استفاده از ابزار دیده شده‌اند و رودک عسل‌خوار یکی از معدوداین حیواناتیحیوانات هستنداست که به روش‌های جالبی از ابزارابزارهای مختلف برای کاربردهای متفاوتی استفاده می‌کنندمی‌کند. در یک برنامه مستند تلویزیونی نشان داده شده که یک رودک عسل‌خوار در هند چگونه کنده درخت را به حرکت درآورده و روی آن می‌ایستد تا یک جوجه مرغ ماهیخوار را شکار کند. فیلم دیگری در مرکز بازپروری حیوانات در آفریقای جنوبی هم نشان داده که یک جفت رودک عسل‌خوار که در یک گودال با حصار دیواری قرار گرفته‌اند با استفاده از چوب، یک چنگک، پشته‌کردن گل‌ها و سنگ‌ها موفق به بیرون آمدن می‌شوند.
 
== شجاعت ==
بی‌باکی، سرسختی و درندگی رودک‌های عسل‌خوار مثل دیگر خویشاوندان راسوسان ایشان شهرت دارد. آنها زمانی که فرار غیرممکن باشد با تمام وجود و بدون ترس با هر حیوان مهاجمی وارد نبرد می‌شوند و مشاهده شده که حتی شکارچیان بسیار بزرگتری همچون [[شیر (گربه‌سان)|شیر]] را به عقب‌نشینی واداشته‌اند. حتیو دیده شده که به شیرهای تازه‌بالغ حمله کرده و طعمه آنها را ربوده‌اند. پوست آنها که در ناحیه گردن حدود ۶ میلیمتر ضخامت دارد به قدری کلفت است که نیش [[زنبور]]، تیغ [[تشی]] و گاز درندگان به ندرت از آن عبور می‌کنند. حتی حیوانات بزرگی چون اسب، شتر یا گاومیش در صورتی که وارد لانه این حیوان شوند مورد حمله قرار خواهند گرفت. استقامت این حیوان در هنگام درگیری نیز بسیار بالاست و آنقدر به نبرد ادامه می‌دهد که حیوان شکارچیدشمن از کار خود پشیمان شود. پرهیز شکارچیان از انتخاب رودک عسل‌خوار باعث مطرح شدن این تئوری شده‌است که رنگ توله‌های [[یوزپلنگ]] به تقلید از رنگ پوست رودک عسل‌خوار [[فرگشت]] پیدا کرده تا شکارچیان را فراری دهد.
 
توانایی ایجاد بوهای بسیار تند و تهوع‌آور از غده‌های زیر دم، داشتن دندان‌های تیز و آرواره‌های قوی، پوست کلفت و چرم مانند و حالت تهاجمی باعث شده به او لقب جنگجوی بدون رقیب را بدهند. او قادر است در پوست خود که بسیار شل است بچرخد و با این عمل می‌تواند حتی حیوانی را که پشت گردنش را گرفته است گاز بگیرد. پوست آنها که در ناحیه گردن حدود ۶ میلیمتر ضخامت دارد به قدری کلفت است که نیش [[زنبور]]، تیغ [[تشی]] و گاز درندگان به ندرت از آن عبور می‌کنند. با وجود این خوی درندگی چنانچه از کودکی در کنار انسان بزرگ شود بسیار دست‌آموز شده و به حیوانی کاملاً مطیع، مهربان و فعال تبدیل می‌شود.
 
== در ایران ==
این حیوان در [[ایران]] هم زندگی می‌کند اما بسیار کمیاب است و به علت داشتن لانه قابل دسترس و آسیب‌پذیر، تخریب زیستگاه و اعتقاد مردم بومی مبنی بر اثرات درمانی چربی این حیوان و کشتار توسط کشاورزان و شکارچیان در خطر انقراض قرار گرفته‌است. تاکنون در [[پناهگاه حیات وحش دز]] و رامهرمز در خوزستان، گرگان و [[ترکمن‌صحرا]]، [[پارک ملی خبر]] در استان کرمان و منطقه بوروئیه هرات در استان یزد مشاهده شده است و در سال‌های اخیر چندین مورد کشتار این حیوان در اطراف [[پارک ملی خبر]] مشاهده شده‌است.<ref>[http://www.mashreghnews.ir/fa/news/284327/ذبح-نتـرس‌ترین-جانـور-در-کرمـانتصاویــر نترس ترین جانور زمین]</ref>