واکنش بین‌المللی به جنگ اوستیای جنوبی ۲۰۰۸: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۱۸:
* [[نبرد چخینوالی]]
اختلافات و درگیری میان اوست¬ها و گرجی¬ها همواره وجود داشته و در تقسیم بندی¬های سیاسی و قومی، نزاع¬ها بیشتر برگرفتن زمین تاکید داشته است. بعد از مهاجرت اوستیایی¬ها به جنوب در 6 قرن اخیر و زندگی مسالمت¬آمیز گرجیان با اوست¬ها، از اوایل قرن بیستم درگیری و نزاع برای تصاحب زمین، میان این دو قوم روی داد. این درگیری¬های بعلت تعیین مرزهای مصنوعی بدون در نظر گرفتن تاریخ و فرهنگ قومیت¬ها در دوران شوروی صورت گرفت. تأثیر اورجکینیدزه و استالین، یاران گرجی لنین برای احیای کولخید و ایبریای باستان در دوران ابتدایی شوروی در تقسیم¬بندی مرزهای گرجستان کم نبود. با تأسیس جمهوری گرجستان در 1936 م و پیوست اوستیای جنوبی بعنوان استان خودمختار به آن، نطفۀ نفاق در منطقه میان این دو قوم باستانی کاشته شد. در اواخر دوران شوروی در بین سال 1989 و 1990 م، استان خودمختار اوستیای جنوبی از فرصت استفاده کرده و با توجه به حمایت¬های اوستیای شمالی، اعلام جمهوری خودمختار و جدایی از گرجستان می¬کند. گرجستان نیز با لغو خودمختاری اوستیا، آبخازیا و آجاریا مقابله به مثل می¬نماید و درگیری نظامی آغاز می¬شود. همواره رهبران جدایی¬طلب اوستیای جنوبی بر اتحاد میان اوست¬ها و پیوستن به روسیه تاکید داشتند. در پایان این مرحله، ادوارد شواردنادزه رئیس جمهور وقت گرجستان در 14 ژوئیه 1994پیمان «داگومیس» را با بوریس یلتسین رئیس جمهور روسیه امضاء کرد تا به جنگ داخلی پایان داده شود و نیروهای حافظ صلح روسیه به‌طور قانونی به مناطق درگیری اعزام شوند. این آرامش تا سال 2003 م و قدرتگیری ساکاشویلی در انقلاب مخملی ادامه یافت. ساکاشویلی در تمامی عرصه¬های سیاست داخلی به تمامیت ارضی و بازگرداندن 47 درصد از خاک گرجستان که در تسخیر سه جمهوری آبخازیا، آجاریا و اوستیا ست، تاکید می¬کرد. آنها توانستند به راحتی آجاریا را به گرجستان بازگردانند ولی در دو منطقه دیگر بعلت حمایت روسیه این امر به وقوع نپیوست. در نوامبر 2006 م، همه¬پرسی در اوستیای جنوبی برگزار شد که بیشتر شرکت کنندگان در آن به استقلال اوستیای جنوبی رأی مثبت دادند. تفلیس در آوریل 2008 م پیشنهاد داد تا در ساختار قدرت اوستیای جنوبی سهیم باشد که این پیشنهاد با مخالفت روسیه و پارلمان اوستیای جنوبی روبرو شد.
آنچه تاکنون اتفاق افتاده، حملۀ ناگهانی ارتش گرجستان با پشتیبانی معنوی غرب و آمریکا به سرزمین اوستیا است که متأسفانه بازی میان ابرقدرت¬ها تنها به ضرر مردم بی¬گناه منطقه شده است. خبرها از اوستیا حاکی از کشته شدن 1492 نفر غیرنظامی و بیش از هفده هزار نفر آواره است که یک فاجعۀ تاریخی در ایام برگزاری المپیک خواهد بود. ارتش روسیه به بهانۀ دفاع از اتباع و نیروهای صلح¬بانش که گویی این جنگ را پیش¬بینی کرده بود و در بهار امسال یک مانور نظامی در منطقه قفقاز برگزار کرده بود، توانست در ساعات اولیه جنگ، 18 درصد از خاک گرجستان را اشغال نماید و تا نزدیکی شهر تفلیس پیش برود. در این حمله، تمامی مراکز نظامی و تأسیسات زیربنایی گرجستان آسیب دید. با تکاپو افتادن اتحادیه اروپا و سفر سارکوزی به منطقه در 13 آگوست، معاهدۀ آتش¬بس در شش بند به توافق نهایی رسید. اصول معاهده آتش‌بس شامل عدم به کارگیری زور از سوی طرفین مناقشه، توقف کامل اقدامات نظامی، تأمین شرایط دسترسی آزاد به کمک‌های انساندوستانه، بازگشت نیروهای گرجستان به پادگان‌ها و نیروهای روسیه به خطوط قبل از آغاز اقدامات جنگی گرجستان و آغاز بحث در مورد امنیت اوستیای جنوبی و آبخازیا در سطح بین‌المللی است. در این حال، روسیه پیشنهاد داد که منطقه‌ای حائل در اطراف اوستیای جنوبی و آبخازیا وجود داشته باشد که هیچ سرباز گرجی در آنجا نباشد. روسیه همچنین خواستار معاهده‌ای است که تضمین کند گرجستان هرگز از نیروی نظامی خود برای تسخیر مجدد منطقه استفاده نخواهد کرد. بعد از امضاء معاهده، سخنگوی وزارت دفاع روسیه بر باقیماندن نظامیان روسی در اوستیای جنوبی و آبخازیا تاكید كرد و حتی زمان دقیق خروج نیروهای روسی از سایر نواحی گرجستان اعلام نشد. اوست¬ها و از جمله وزارت حوادث غير مترقبه روسيه از عزم جدي گرجستان براي پاکسازي قومی در اوستياي جنوبي خبر مي¬دهند و ادعا دارند که گرجستان نیز مانند ارمنستان و آذربایجان خواستار یک دولت و ملت تک قومی ست. به هر ترتیب در 24 مرداد ماه دیمیتری مدودف با دیدار با روسای جمهور اوستیای جنوبی و آبخازیا، یعنی ادوارد کوکویتی و سرگی باگاپش در کرملین، حمایت قاطع روسیه را از این دو جمهوری اعلام کرد.
روس¬ها در این چند روز با متهم کردن آمریکا و غرب به حمایت پنهان و علنی از گرجستان، خود را درگیر جنگی سرد با غرب نمودند. کشف یک زرادخانه بزرگ سلاح¬های ساخت آمریكا در غرب گرجستان و اعلام رسمی دستگاه اطلاعاتي روسيه مبنی بر آگاهی آمریکا از حمله گرجستان با وجود 130 مشاور نظامی آمریکایی در تفلیس و سفر رایس قبل از حوادث اخیر به گرجستان، نشان دهندۀ حمایت آمریکا از ساکاشویلی است. این در حالی ست که به صورت نامحسوس رژیم صهیونیستی نیز به حمایت از گرجستان متهم است و قرارداد نظامی روسیه با سوریه در چند روز بعد از آتش¬بس، در اصل نشان دهندۀ تنش در روابط مسکو ـ تلاویو است. همچنین وزیر دفاع گرجستان یك اسرائیلی الاصل است كه به زبان عبری تسلط دارد و رابط نظامی اسرائیل و گرجستان است. شخص ساکاشویلی نیز بارها در نطق¬های عمومی خود از اسرائیل تشکر کرده و کارآیی ابزار نظامی اسرائیل را در این جنگ ستوده است.
هم اکنون با توجه به درگیری¬های لفظی میان دول غربی و عدم نتیجه¬گیری و تصویب قطعنامه در شورای امنیت سازمان ملل، شرایط در منطقه پیچیده¬تر از گذشته شده است و هنوز ساز و کار صلح شکل نگرفته است. این در حالی ست که بازگشت این دو منطقه به گرجستان بعید به نظر می¬رسد و با توجه به گفته¬های «سرگی میرونوف» رئیس شورای فدراسیون (سنای) روسیه که این شورا درصدد برسمیت شناختن استقلال این دو جمهوری واقع در خاک گرجستان است و همچنین اقدام پارلمان اوستیای شمالی مبنی بر تصویب درخواست اوستیای جنوبی از دولت روسیه و سایر کشورهای جهان برای برسمیت شناختن استقلال آن از گرجستان، کار را برای ادامه حیات ساکاشویلی نیز مشکل خواهد کرد. ساکاشویلی نه تنها نتوانست غرور ملی گرجی¬ها را افزایش دهد و تمامیت ارضی گرجستان را حفظ نماید، بلکه به تمایلات استقلال طلبانۀ آبخازیا و اوستیا وجۀ بین المللی داد و حال دیگر این مسئله در قالب روابط دیپلماتیک روسیه و گرجستان حل نخواهد شد. هزینۀ گزاف این جنگ بالغ بر روزی 200 میلیون دلار برای دولت گرجستان خرج تراشیده است، در حالی که گرجستان در بسیاری از زیرساخت¬ها نیاز به سرمایه¬گذاری دارد. آیا مردم آزاد اندیش گرجستان که صاحب کشوری تاریخی و باستانی با تمدنی شکوفا هستند، از ساکاشویلی در مورد هزینه جنگ، از بین رفتن تمامیت ارضی گرجستان و درگیری نظامی با هم¬کیشان روسی خویش سئوال نخواهند کرد. در روزهای اخیر در مسکو اعضای بنیاد «وحدت مردم روسیه و گرجستان» و گرجی¬های مقیم روسیه از میخائیل ساکاشویلی خواستند تا هر چه سریعتر استعفا دهد. این حوادث با توجه به اقدامات غیر انسانی ارتش گرجستان یعنی بمب باران شهر تیسخینوالی و ویرانی کامل شهر، به گلوله بستن مردم غیرنظامی، حمله به صلح¬بانان روسی در مرز اوستیا آن هم روز افتتاحیۀ المپیک، بیش از پیش کار ساکاشویلی را زشت و ناپسند نشان می¬دهد. این رویداد در تاریخ مردم صلح دوست و فرهنگ دوست گرجستان که خواهان، حق طبیعی خود یعنی تمامیت ارضی وطن¬شان هستند، لکه¬ای تاریک خواهد بود. در اصل ساکاشویلی در حال پرداخت هزینه پیوستن به ناتو است تا بتواند از این طریق امنیت خود را برقرار نماید و دولت دست-نشاندۀ غربی خویش را حفظ کند ولی آیا امنیت و پیوستن به ناتو با کشتار غیر نظامیان و جنگ با روسیه بدست خواهد آمد یا خیر؟! با اینکه سارکوزی و مرکل رهبران فرانسه و آلمان در سفرهای خود به تفلیس قلِ پیوستن گرجستان به ناتو را دادند و این شاید تنها سود دولت گرجستان در این جنگ باشد. گرجستان در پایان این ماجرا تبدیل به محلّ مناقشۀ منافع ملی روسیه و آمریکا در قفقاز شد و نتوانست منطقه سوق الجیشی اوستیای جنوبی که حلقۀ واسط شمال و جنوب قفقاز و ارتباط دهندۀ اروپا به آسیا ست، را باز پس بگیرد. در این مطلب سعی شد به معرفی اجمالی قوم اوست و تنها به حوادث رخ داده در این چند روز و به تاریخ مناقشات این منطقه اشاره شود و به تحلیلی در مورد اشتباه یا نادرست بودن اتفاقات نپردازد.
حامد کاظم زاده
==منابع==
| |||