ابرنواختر: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز ربات:افزودن الگو ناوباکس {{ستاره نوترونی}}+املا+تمیز (۹.۲) |
||
خط ۱:
{{بحث درجه‌بندی}}
[[پرونده:SN1994D.jpg|بندانگشتی|چپ|[[اس ان ۱۹۹۴ دی|SN1994D]] به صورت ستاره ای درخشان در گوشه‌ی پایین سمت چپ تصویر نور افشانی می کند!]]
'''ابرنواختر''' {{انگلیسی|Supernova}} و یا '''سوپرنوا''' پرجرم‌ترین [[ستاره|ستاره‌های]] عالم، زندگی خود را با انفجاری عظیم به نام ابرنواختر به پایان می برند. [[ستاره]] ماده‌ی خود را به سوی فضا پرتاب می کند و ممکن است [[درخشندگی]] آن چند روزی از کل یک [[کهکشان]] هم بیش تر باشد. ما هنوز هم می توانیم بقایای درخشان [[ستاره|ستاره‌های]] منفجر شده را، که
[[پرونده:Keplers supernova.jpg|بندانگشتی|300px|چپ|تصویر پرتو ایکس دارای چند طول موج از باقی‌مانده ابرنواختر [[یوهانس کپلر|کپلر]] به نام [[اس‌ان ۱۶۰۴]]، تهیه‌شده در [[تلسکوپ فضایی چاندرا]].]]
== رمبش یک ستاره ==
وقتی [[ستاره|ستاره‌ای]]
== رده‌بندی ابرنواخترها ==
سطر ۲۹ ⟵ ۲۷:
انفجار ستاره‌ای که در آن کل ستاره تحت تاثیر قرار می‌گیرد. به دنبال انفجار [[درخشندگی]] ستاره حتی به اندازه ۲۰ [[درخشندگی|قدر]] می‌تواند درخشان تر شود. ابرنواخترها با توجه به بودن یا نبودن [[هیدروژن]] در طیفشان به دو دسته یعنی ابرنواختر نوع یک و نوع دو تقسیم می‌شوند. ابرنواخترهای نوع یک (Type I) نشانی از وجود هیدروژن در طیفشان ندارند در حالیکه ابرنواخترهای نوع دو (Type II) دارند. در حال حاضر می‌دانیم که دلیل اصلی انفجار بودن یا نبودن هیدروژن نیست بنابراین دسته بندیهای جدیدی تعریف شده‌اند. دو مدل برای توجیه انفجار وجود دارد.
در مدل اول، ابرنواخترهای با هسته رمبنده می‌باشند که در حقیقت ستاره‌های پرجرمی هستند که سوخت هسته‌ای درونشان به اتمام رسیده‌است و با توجه به اینکه جرم هسته به ماوراء حد چاندراسکار می‌رسد انقباض هسته تا رسیدن به [[تبهنگی نوترونی]] و در واقع تبدیل شدن ستاره به یک [[ستاره نوترونی]] ادامه پیدا می‌کند و در نتیجه این وضعیت مواد ستاره در لایه‌های بالایی جو به بیرون پرتاب می‌شوند. در مدل دوم ابرنواختر در ستاره‌های دوتایی بسیار نزدیک رخ می‌دهد که در آن جرم ستاره [[کوتوله سفید]] به دلیل جاری شدن مواد از ستاره همدم به سوی آن از حد چاندراسکار بیشتر می‌شود و [[کوتوله سفید]]
== انواع
[[
=== نوع Ia ===
ابرنواخترهای نوع Ia در تمام کهکشانها وجود دارند اما در [[کهکشان مارپیچی#ساختار|بازوهای مارپیچی کهکشانهای مارپیچی]] کمتر به چشم می‌خورند. این ابرنواخترها دارای عناصری مانند [[منیزیم]]، [[سیلیکون]]، [[گوگرد]] و [[کلسیم]] هستند که در زمان حداکثر نورانیت در طیف آشکار می‌شوند و بعد از گذشتن از حال حداکثر نورانیت با کاهش نور٬ [[آهن]] نیز در طیف آن خودنمایی می‌کند. نمودار نور این گونه ابرنواخترها طی حدود دو هفته افزایش نورانیت را نشان می‌دهد و پس از آن با کاهش نورانیت طی چند ماه روبرو می‌شود. تصور براین است که ابرنواخترهای نوع Ia ناشی از انفجار بدلیل انتقال جرم بین ستاره‌ای پیر باعمر زیاد و یک [[کوتوله ی سفید|کوتوله‌ی‌سفید]] در یک ستاره دوتایی بسیار نزدیک به هم باشند.
سطر ۴۷ ⟵ ۴۵:
== تعداد ابرنواخترها ==
آهنگ مشاهدهٔ ابرنواختر در یک کهکشان معمولی در حدود یک ابرنواختر در صد سال است و در کهکشانهایی که از لبه دیده می‌شوند به دلیل غبارهای تیره کننده بسیار کم هستند. در هزاره گذشته تنها پنج ابرنواختر در [[کهکشان راه شیری]] مشاهده شده‌اند به علاوهٔ ابرنواختر SN ۱۹۸۷ که در [[ابر ماژلانی بزرگ]] روی داد. با آمدن
== ابرنواختر ۱۰۵۴ ==
ابرنواختر سال ۱۰۵۴ به عنوان منشاء [[سحابی خرچنگ]] در صورت فلکی [[گاو (صورت فلکی)|گاو]] توسط [[ادوین هابل]] معرفی شده‌است. مانند دو ابرنواختر سال ۱۰۰۶ و ۱۱۸۱ این ابرنواختر نیز توسط ستاره شناسانی از مشرق زمین ثبت شده بود. ستاره شناسانی از [[چین]]، [[شبه جزیره کره]]، [[جغرافیای اسلام]] و [[اروپا]] در ثبت این ابرنواخترها سهم داشته‌اند. نشانه‌هایی از ابرنواختر سال ۱۰۵۴ در نقاشی هایی در [[قاره آمریکا]] به چشم می‌خورند.
[[پرونده:Supernova in M101 2011-08-25.jpg|300px|
== ابرنواخترهای بعد از سده ۱۵ ==
ابرنواختر سال ۱۵۷۲ با دقت توسط [[تیکو براهه]] رصد شده‌است. او به ثبت موقعیت و تغییرات [[درخشندگی]] آن بطور روزانه پرداخت. او متوجه شد که باوجود گردش زمین هیچ اختلاف منظری وجود ندارد بنابراین این جرم باید ماوراء مدار ماه باشد. حرکت نکردن این جرم طی ۱۸ ماه که ناپدید شد نشان می‌داد که مدار آن باید ماوراء مدار [[کیوان (سیاره)|کیوان]] باشد (در آن زمان دورترین سیاره شناخته شده زحل بود). این مشاهدات آن را در میان بقیه ستارگان آسمان قرار داد. ابرنواختر سال ۱۶۰۴ بانام ستاره کپلر شناخته می‌شود گرچه او اولین نفری نبود که آن را مشاهده می‌کرد. نشانه‌هایی وجود دارد که در سال [[۱۶۸۰ (میلادی)|۱۶۸۰]] نیز ابرنواختری در صورت فلکی [[ذات الکرسی]] وجود داشته‌است. توده ابری بزرگ و در حال گسترش در این منطقه وجود دارد که دارای تابش قوی امواج رادیویی نیز می‌باشد این سحابی با نام [[ذات_الکرسی_آ|ذات‌الکرسی آ]] شناخته می‌شود. هیچ انفجار نوری از این انفجار گزارش نشده‌است. امکان دارد ستاره قبل از انفجار لایه‌های بیرونی خود را پرتاب کرده باشد یا اینکه انفجار آن ضعیف بوده‌است. جدیدترین ابرنواختر کشف‌شده [[اس‌ان ۲۰۱۱اف‌ای]] است.
سطر ۷۱ ⟵ ۶۹:
* http://biblioteca.universia.net (در انگلیسی)
{{یادکرد
|فصل=
|کتاب=فرهنگنامه‌ی نجوم و فضا
|ترجمه=شادی حامدی‌آزاد
سطر ۷۷ ⟵ ۷۵:
|تاریخ بازبینی = [[۵ نوامبر]] [[۲۰۱۳ (میلادی)|۲۰۱۳]]
}}
{{ستاره‌ها}}
{{ستاره‌شناسی اسلامی}}
{{سیاه‌چاله}}
{{نجوم-خرد}}▼
{{ویکی‌انبار-رده|Supernovae}}
{{ستاره نوترونی}}
▲{{نجوم-خرد}}
[[رده:ابرنواخترها]]
| |||