یهودیان کوهستان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
شاه بابل (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
Vatvaat (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: نیازمند بازبینی
خط ۴:
[[پریولنو]] دهکده‌ای کوچک در بخش شمالی کوه‌های [[تالش]] است که محل زندگی دو اجتماع کوچک از یهودیان '''کوهستان جریم''' یا '''جریم زدک''' است.
 
یهودیان قفقاز از دید زبان و برخی دیگر شناسه‌ها از جامعه فارسی زبانان هستند. برخی از این مردم در ایران، [[افغانستان]] و آسیای میانه ([[یهودی بخارایی|یهودیان بخارا]]) زندگی می‌کنند. «کوهی» نامیده شدن یهودیان [[آسیای میانه]]، تنها در سدهٔ ۱۹، پس از اینکه همهٔ مردم قفقاز در دفترهای سازمانی روسیه نام «کوهی» ([[داغلی]]) گرفتند، صورت پذیرفت. یهودیان کوهی خود را «یِودی Yeudi» (یهودی) یا «جوهوری Juhuri» می‌نامند<ref>I. Semenov. O proiskhozhdenii gorskikh evreyev {{ru icon}}</ref>. در سال ۱۸۸۸، آ. ش. آنیسیمف (A. Sh. Anisimov) در نوشته‌ای با نام «یهودیان قفقازی-کوه نشینان Caucasian Jews-Mountaineers» با نشان دادن نزدیکی زبانهای یهودیان کوهنشین و پارسیان قفقازی ([[تات‌های قفقاز|تاتها]]) به این پیامد رسید که این یهودیان به طور سرشتی از «خانوادهٔ ایرانیان تات» هستند که در ایران [[یهودیت]] را پذیرفته و سپس به قفقاز جنوبی کوچیده‌اند. باورهای آنیسیمف در دورهٔ شوروی پشتیبانی گردید: انگارهٔ منشا تاتی یهودیان قفقاز در دهه ۳۰ میلادی نزجنضج گرفت. با کوشش چند تن از اعضای این جامعه که به رژیم وابستگی داشتند،جامعه، ایدهٔ ساختگی نایهودی بودن آن مردم و «یهودی شدن» آنها به گونهٔ گسترده‌ای پخش شد و بعلت فشار کارگزاران دولتی، بخشی از یهودیان، دفترینه کردن خود را تحت هویت و عنوان «تات» آغازیدند. در نتیجهٔ این وضعیت، «تات» و «یهودی کوهی» هم معنی گردیدند و در پژوهشهای ادبی، واژهٔ «تات» نه تنها ندانسته برای نام دوم، بلکه حتا برای نامگذاری اول ِ یهودیان قفقاز هم بکار رفت. در دورهٔ [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|شوروی]]، این موضوع بستری را فراهم نمود تا همهٔ میراث و آفرینشهای (ادبی، نمایشی و موسیقی) یهودیان کوهی به تاتها بربسته شود؛ در حالی که آنها هیچ نقطهٔ مشترکی با آن میراث نداشتند. افزون بر این، مقایسهٔ شناسه‌های [[مردم‌شناسی|زیست-مردم شناسی]] (physico-anthropological) تاتها و یهودیان کوهی همراه با داده‌های زبانشناسی، هیچ نشانه‌ای را از یگانگی قومی این دو تیره استوار نمی‌سازد.
 
ساختار دستور زبان گویش یهودی قفقازی (جوهوری) کهن‌تر از خود زبان تاتی است. این باعث آشکار شدن یک گاف ارتباطی می‌شود. بطور کلی شناسهٔ تمام زبانهای یهودی، داشتن پایه‌ای باستانی است: مثلاً در [[زبان عبری|زبان سفاردی]] ([[زبان لادینو]] در اسپانیا)، در زبان اشکنازی ([[زبان ییدیش|آلمانی ییدیش]]) و سایرین. درعین اینکه این زبانها در گروه زبانهایی که جز [[زبان عبری|عبری]] قرار دارند، می‌باشند، ولی پر از واژه‌های عبری باستان هستند. یعنی با چرخش به سمت زبان فارسی، یهودیان، سطحی از واژه‌های [[زبان آرامی]] و عبری باستان را در گویش خود نگاه داشته‌اند. این موضوع واژه‌هایی را که پیوندی با آیین یهودیت نیز ندارد، دربرمیگیرد. (zoft «ازدو»، nokumi «رشک»، ghuf «بدن»، keton «کتان» و جز آن.) برخی کلمات مرکب در زبان جوهوری ساختار گونه‌وار زبان باستان عبری را داراست. زیست-مردم شناسی پارسیان قفقاز (تاتها) و یهودیان کوهی هیچ همانندی گونه‌واری ندارد، بلکه کمابیش دربرابر هم هستند.