ارگ کریم‌خان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
GH HVD (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: نیازمند بازبینی
Fatemibot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات ردهٔ همسنگ (۲۶) +املا+مرتب+تمیز (۹.۲): + رده:معماری سده ۱۸ (میلادی)
خط ۱۵:
برج و باروی چهارگانه به انضمام خندقی که سابقاً دور آن حفر شده بود نیز نقش دفاعی بنا را بر عهده داشته‌اند. ضخامت دیوارها در پایه ۳ متر و در بالا ۸/۲ متر است. ارتفاع برجها نیز ۱۵ متر می‌باشد و از آجر ساخته شده‌اند.
 
یکی از برج‌های چهارگانه این ارگ مانند برج پیزا کج شده بوده و به این خاطریکی از [[جاذبه‌های گردشگری]] شیراز به حساب می‌آمد. روند توقف کج‌شدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد.<ref>منصور صانع.به یاد شیراز.انتشارات وزارت فرهنگ اسلامی.1380</ref>
<ref>منصور صانع.به یاد شیراز.انتشارات وزارت فرهنگ اسلامی.1380</ref>
 
== توصیف محوطه ==
نمای بیرون این بنا آجرکاریست و بلندی دیوارهای کنگره دار 12 متر است که در هر گوشه یک برج 14 متری برپا شده.در قسمت لبه های دیوار جان پناه های بسیار مناسبی جهت دیده بانی و تیراندازی به هنگام جنگ ساخته شده است.ظاهر بنا حتی در محوطه داخلی تزیین زیادی ندارد و تنها به نمای داخلی اتاقها محدود میشود.
 
مصالح عمده به کاررفته دربنا آجر و سنگ میباشد که تنها سنگ مرمر به کاررفته و از تبریز اورده شده بود.
سطر ۲۵ ⟵ ۲۴:
ساختمان ارگ دارای دیوار های ببسیار ضخیم و نفوذ ناپذیریست.بیشترین ضخامت دیوارها در دیوارهای بیرونی ارگ وجود دارد.در این دیوارها درقسمت بالا ناودانهایی سنگی جهت باران درست شده و نیز مزقله هایی جهت تیراندازی تعبیه شده است.
 
برج ها در چهارگوشه ارگ ساخته شده و هر یک 6متر شالوده دارد.گفته شده در هنگام ساخت این بنا به علت نشست خاک و نامناسب تشخیص دادن خاک شمال غربی جهت ایجاد برج میبایست وزن زیادی را تحمل کند محل ساخت ان چند متر به سمت غرب کشیده شده به همین علت این برج در راستای برجهای دیگر نیست و به شکل ذوزنقه ی ناقص درامده است.این برجها دارای سه طبقه مجزا هستند وتوسط راه پله هایی به صورت دورانی قابل رفت و امدرفت‌وآمد میباشد.در این طبقات دو اتاق وجود دارد یک اتاق جهت استراحت نگهبانان و یک اتاق جهت نگهداری اسلحه.این برجها توسط دری به پشت راه دارد.ورودی ارگ در نمای بیرونی با یک تابلوی بزک کاشیکاری صحنه نبرد رستم با دیو سفید مزین شده که مربوط به دوره قاجار است. نمای کاشیکاری محوطه داخلی در ضلع شرقی بالای در ورودی کاملاکاملاً ازبین رفته است.
 
وجود شیر سرها در دور تا دور لبه بام ضمن جلوگیری از تابش مستقیم خورشید در ظهر تابستان به داخل اتاقها در هنگام بارندگی به خوبی از پنجره های بزگ گره چینی محافظت میکند.
 
سنگهای به کاررفته از جنس سنگ آهک معروف به گندمک میباشد.بر روی این سنگها علامتی است که منحصر به افراد سنگتراش سازنده ی آن قطعات میباشد و به منزله ی مهر سنگتراش است. <ref>حسین زمرشیدی.معماری ایران مصالح شناسی سنتی.انتشار ازاد.1375</ref><ref>محمد صادق موسوی نامی اصفهان.تاریخ گیتی گشا(در تاریخ زندیه) انتشارات امیر کبیروچاپ دوم1368</ref>
<ref>حسین زمرشیدی.معماری ایران مصالح شناسی سنتی.انتشار ازاد.1375</ref>
<ref>محمد صادق موسوی نامی اصفهان.تاریخ گیتی گشا(در تاریخ زندیه) انتشارات امیر کبیروچاپ دوم1368</ref>
 
'''== ارتباط اتاقها''' ==
 
تمامی اتاقها از قسمت داخل به هم مرتبط میشود و بدون بیرون امدن از فضای داخلی قابلیت رفت و امدرفت‌وآمد دارد.ورودی اتاقها کاملاکاملاً روبرویه یکدیگر است و تنها یک فضای راهرو مانند بین دو اتاق فاصله انداخته است.
'''ارتباط اتاقها'''
 
اتاقهای کوچک اتاقهای بالای راهرو ها که شامل چهار اتاق در هر ضلع میشود با مقرنس و تزییناتی مشابه مزین شده ولی در نقاشی آن مواد و مصالح با درجه کیفیت پایین بکاررفته است این اتاقهای کوچک در قسمت پشتی دارای پستویی هستند که روبه روی پستوهای پایین ساخته شده است.علاوه بر این اتاقها درهر ضلع در دوطرف شاهنشین راهرو های کوچکی وجود دارد که را ارتباطی با محوطه میباشد در این وده و هیچ ارتباطی با اتاقهای اصلی ندارد.بهد نظر میرسراه رو ها اتاقهای کوچکی ساخته شده که توسط پلکانی به راه رو پایین متصل میشمد.این فضا بیشتر جهت استراحت غلامان بوده است.
تمامی اتاقها از قسمت داخل به هم مرتبط میشود و بدون بیرون امدن از فضای داخلی قابلیت رفت و امد دارد.ورودی اتاقها کاملا روبرویه یکدیگر است و تنها یک فضای راهرو مانند بین دو اتاق فاصله انداخته است.
 
اتاقهای کوچک اتاقهای بالای راهرو ها که شامل چهار اتاق در هر ضلع میشود با مقرنس و تزییناتی مشابه مزین شده ولی در نقاشی آن مواد و مصالح با درجه کیفیت پایین بکاررفته است این اتاقهای کوچک در قسمت پشتی دارای پستویی هستند که روبه روی پستوهای پایین ساخته شده است.علاوه بر این اتاقها درهر ضلع در دوطرف شاهنشین راهرو های کوچکی وجود دارد که را ارتباطی با محوطه میباشد در این وده و هیچ ارتباطی با اتاقهای اصلی ندارد.بهد نظر میرسراه رو ها اتاقهای کوچکی ساخته شده که توسط پلکانی به راه رو پایین متصل میشمد.این فضا بیشتر جهت استراحت غلامان بوده است.
 
اجزای معماری در داخل اتاقها
سطر ۶۴ ⟵ ۶۰:
قوش مقرنس سقفها در هر یک از اتاقهای ارگ منحصر به فرد میباشد.و تنها در دیگر اتاق ضلع شمالی وجنوبی سقفها با مقرنس کامل و دوبرابر طاقهای معمول در ارگ کار شده.
 
نقش مایه ی داخل طاقچه ها ی بالای دوال شامل نقوش تذهیبی میباشد.که معمولامعمولاً از سه چیز تشکیل شده است در قسمت وسط یک نقش بزرگتر و در بالا و پایین ان نقش شاپرک.
 
'''== شاهنشین''' ==
 
شاهنشین های سه ضلع شمالی غربی و جنوبی مرسوم به تالار بلندپایه بهشت پیرایه است.
 
شاهنشین شمالی برای زمستان بسیار مناسب میباشد.دو ستون جلوی این شاه نشین از سنگ یکپارچه معروف به گندمک میباشد که بر روی آن تزینات گل شاه عباسی نقش بسته است.در این شاه نشین که نمای بسیار زیبایی دارد یک نیم کاسه مقرنس رو به حیاط وجود دارد و زیر آن بخاری قرار دارد و قسم دوال زیر سقف با مقرنس تزیین شده و سقف کاذب آن چوبی بوده است.اتاقهای شمالی کاملاکاملاً قرینه ی قسمت جنوبی میباشد.
 
در جبهه ی غربی شاهنشین اصلی که روب روی حوض بزرگ است قراردارد.این شاهنشین به جای ستون های سنگی دارای ستونهای چوبی با نقوش تزیین مارپیچ است.چوب این ستونها یک تکه و از جنس چوب سرو است و قسمت بالای آن مقرنس کار شده است.(قسمت تهتانی ستون چوبی اخیرااخیراً مورد مرمت قرار گرفته)شاه نشین ضلع غربی کاربردی تابستانه
 
'''== حوض آب''' ==
 
حوض آب با سنگهای یکپارچه میباشد که با فواره هایی همراه است.جنس سنگ آن از نوع آهکی و معروف به اتابک میباشد.این نوع حوض در برابر آب بسیار مقاوم است.
حوض های شمالی و جنوبی در امتداد خود آبراهه ای دارد که در انتها به یک گودال مکعب شکل سنگی منتهی میشود.
 
حوض های شمالی و جنوبی در امتداد خود آبراهه ای دارد که در انتها به یک گودال مکعب شکل سنگی منتهی میشود.
'''سیستم آبرسانی ارگ'''
 
'''== سیستم آبرسانی ارگ''' ==
 
آب این مجموعه از آب قنات رکن آباد معروف به رکنی تامین شده است.این آب از نظر املاح معدنی بهترین آب شیراز محسوب میشده است و هم اکنون با خراب شدن این قنات سیستم آبرسانی این مجموعه از بین رفته است.
 
'''== حمام ارگ''' ==
 
حمام ارگ جزو اولین حمام های اختصاصی با این سبک در ایران میباشد و جهت استحمام خانواه سلطنتی مورد استفاده قرار میگرفته است.
سطر ۹۱ ⟵ ۸۷:
 
در وسط این قسمت حوض هشت گوشی وجود دارد.در گوشه ای از سربینه محلی برای گرم کردن فضا توسط آتش و درست کردن چای و قلیان کشیدن تعبیه شده.
 
در زیر سکو های سربینه محل گذاشتن کفش و بسته لباس بوده است.
 
سطر ۱۱۶ ⟵ ۱۱۲:
نورخانه
 
گرم خانه توسط کانال هایی که جهت جریان هوای گرم به زیر دیگ خزانه متصل است وجود دارد.
 
خزینه سه قسمت دارد در قسمت وسط دیگ مسی نصب شده و در زیر دیگ آتش روشن میشده است.دو حوض طرفین آن حاوی آب ولرم بوده است.<ref>غلامعلی رجایی .ایران و کریم خان؛تهران موسسه فرهنگی هنری ضریح؛چاپ اول 1377</ref>
<ref>غلامعلی رجایی .ایران و کریم خان؛تهران موسسه فرهنگی هنری ضریح؛چاپ اول 1377</ref>
 
== کاربری ==
در حال حاظرحاضر این مجموعه به عنوان یک بنای تاریخی و دیدنی محسوب میشود.که هرساله افراد زیادی از سراسر دنیا برای دیدن این بنای تاریخی می آیند. و از نزدیک شاهد زیبایی های این بنا میشوند.
 
== وضعیت موجود ==
==کاربری==
در حال حاظر این مجموعه به عنوان یک بنای تاریخی و دیدنی محسوب میشود.که هرساله افراد زیادی از سراسر دنیا برای دیدن این بنای تاریخی می آیند. و از نزدیک شاهد زیبایی های این بنا میشوند.
 
 
==وضعیت موجود==
قسمت هایی از این بنا به منظور جلوگیری از شدت اسیب دیدگی توسط گروه های کارشناس مرمت احیا شده است. با این حال با گذشت زمان قسمت هایی از طرح ها و نقاشی ها و مقرنس های سقفها از بین رفته است.
 
اما متاسفانهمتأسفانه به دلیل نا اگاهی مردم از ارزش و اهمیت بنا های تاریخی شاهد یادگاری هایی در قسمت های مختلف این بنا میباشیم.ک موجب خراب شدن بنا میشود.همه افراد جامعه باید برای فرهنگ سازی این موضوع ومراقبت از میراث های با ارزش بکوشیم تا بیش از این آثار با ارزشی که از گذشته برای ایندگان مانده از بین نبریم.<ref>هوشنگ اسفندیاری.جلوه گاه هنر و معماری در کاخ اندرونی کریم خان</ref>
<ref>هوشنگ اسفندیاری.جلوه گاه هنر و معماری در کاخ اندرونی کریم خان</ref>
 
== پیشینه پژوهشی ==
 
==پیشینه پژوهشی==
اخرین پژوهشی که در رابطه با بنای ارگ کریم خان زند صورت گرفته توسط اقای هوشنگ اسفندیاری(دکتری رشته مرمت)صورت گرفته که درباره معماری و توصیف محوطه و نقوش و تزیینات این بنا تحقیق کرده اند.همچنین سرپرست کارگاه مرمت ارگ کریم خان بوده اند.
 
 
== نگارخانه ==
سطر ۱۵۹ ⟵ ۱۴۹:
== منابع ==
{{پانویس|اندازه=ریز}}
 
 
== پیوندبه بیرون ==
سطر ۱۷۶ ⟵ ۱۶۵:
[[رده:معماری ایرانی]]
[[رده:معماری دوره زندیان]]
[[رده:معماری سده ۱۸ (میلادی)]]